Denizli’den esnaf: Zammı hükümet yapıyor, müşteri bize patlıyor

Hilmi MIYNAT
Denizli

Günden güne temel tüketim maddelerinin fiyatları artıyor. Akaryakıt zamları, vergi artışlarına maaş dayanmıyor. Enflasyondaki dengesizlik küçük esnafla halkı karşı karşıya getiren diyaloglara neden oluyor. Denizli’de sohbet ettiğimiz esnaf zamlar karşısında müşteriyle yaşadıkları diyalogları aktarırken, ucuzluk pazarı işleten Esnaf Gürcan Balaban, “Zammı hükümet yapıyor müşteri bize patlıyor” sözleriyle durumu özetledi.

Böyle bir enflasyon görmediğini dile getiren Balaban, “Ben 38 yaşıma geldim. Markete gittiğimde fiyatlara bakarak alışveriş yaptığımı bilmiyorum. Bir pazar alışverişi 600 lira. Aileyi bir akşam dışarı çıkarayım diyorum, ‘hesap 1000 lira mı gelir 2 bin lira’ mı diye düşünürken rahat edemiyorum. Esnafım kafam rahat değil. İnsan gibi yaşamadıktan sonra yaşamanın anlamı yok tatile gidemiyorum. Geçen arkadaşım geldi 300 lira borç istedi. Toptancıya yeni 5 bin liralık ödeme yapmıştım kalmadı param. Veremedim, mahcup oldum” diye konuştu.

"ZAMMI BİZ Mİ YAPTIK?"

Her gün onlarca müşteriyle karşı karşıya geldiklerini aktaran Balaban şöyle devam etti; “Misal üçlü priz 100 lira ‘70 lira olmaz mı, 50 lira olmaz mı’ diyor. ‘Kurtarmıyor’ diyorsun. ‘Mazot şu para olmuş’ diyorsun. ‘Ya siz de her şeyi pahalı satıyorsunuz’ diyor. ‘Kardeşim zammı biz mi yaptık’ diyoruz. ‘Siz yapıyorsunuz’ diyor. O zaman diyorsun ki kablonun metresi 25 lira 5 metre alırsan hesap et diyorsun ucuyla birlikte. Bırakıp gidiyor. Zammı hükümet yapıyor müşteri bize patlıyor. Hükümetin hiçbir suçu yok! Dolar olmuş 35, mazot olmuş 35 lira. Cüzdan 75 lira, ‘50 liraya ver’ diyor. ‘Abla 40 liralık cüzdan da var’ deyince ters ters bakıyor. İllaki herkes istiyor pahalıyı ucuza almak. Öyle bir dünya kalmadı. Bizim de ailemiz var biz de domates, peynir alıyoruz. Biz de kira ödüyoruz. Az önce tost yedik. Yarım karışık tost 50 lira olmuş. Tost ya, içinde üç dilim sucuk bir kaşık salça!”

SATTIĞI MALI YERİNE KOYMAK İSTEYEN ESNAF ENFLASYONA YETİŞEMİYOR

Adres soran sayısının müşteriden fazla olduğunu belirten Balaban, “Fiyat soran çok alan yok. Herkes ihtiyaçlarını erteliyor” dedi. Sattığı malı yerine koymak isteyen esnafın enflasyona yetişemediğini anlatan Balaban, “Vantilatörü 900 liraya satıyordum eşe dosta, normalde bin liraydı fiyatı. 940 liraya kendim aldım. Zarar mı ettim para mı kazandım anlamadım. Vatandaşın işi görüldü yine. Ben almışım x fiyata 900’e satmışım kazandığım 150 lira zamlara gitti. Benim bu vantilatörü 1500 liraya satmam lazım ‘Para kazanıyorum’ diyebilmem için. 1250 diyorum ‘1000 lira olmaz mı’ diyor. 1000 liraya ben aldım zaten. Ev kiram iki katına çıktı. Dün kalabileceğimiz evlerin kiralarına baktık, 8 bin liradan başlıyor yeni eve çıksam. Asgari ücretli evlendim yeni eve çıkayım dese maaş kiraya gidecek. Ben evlendiğimde 180 liraydı çeyrek altın. 2015’te evlendim. Düğünde takılan çeyrek altınları bozdurup araba aldım. Biraz da üstüne kendimiz koyduk araba da ucuzdu o zaman. Araba vergisi yılda iki kere ödüyorduk 4’e çıktı. Miktarı da iki katına çıktı” ifadelerini kullandı.

"20 METREKARE DÜKKAN KİRASI 7 BİN 500"

Sohbete dahil olan perde dükkanı olan Esnaf Tuğran’a “Perdelere zam geldi mi” diye sorduğumuzda, “Yok ucuzluyor” yanıtını verdi gülerek. “Perde iyi bir şey alıyorum dersen 120 liradan başlıyor” diyen esnafa “Bir cam mı” deyince şöyle devam ediyor: “Yok bir camı kapatmak 1000 liradan başlıyor. Metresi 120 lira. Sen evli değilsin herhalde fiyatları ezberleyememişsin belli oluyor. Şu an evlenmenin maaliyeti 650 bin liradan başlıyor. Beyaz eşyalar 50 bin liradan başlıyor en uygunu. Geçen borcum vardı hanımın bileziğini bozdurdum 32 bin lira. Bir gelinliğin en basiti 15 bin lira. İyisi 50 bin lira. İki ayda motora 20 bin zam geldi. 80 metrekare dükkan tanıdık olduğu için 4 bin lira. Karşıda ızgara salonu var 20 metrekare. Dükkan sahibi 7 bin 500 istemiş. 2 bin 500’den 7 bin 500’e.” Anahtarcı esnaf da “Anahtar 50 lira. Bayramdan önce 25 liraydı. 15’den 30’a çıktı. 25 olan 50 oldu, iki katına çıktı. Anahtar toptancısı şehir dışında geliyor. Maaliyet arttı. Mazot sabit kalsa! Bugün bana toptancı anahtarı 20’den getiriyor. Yarın mazota zam gelecek abi 21 diyecek. Dükkan kiraları uçtu. Dükkanım kira olsa mümkün değil ayakta kalmak” ifadelerini kullandı.