Arçelik ve Türk Traktör’de TİS anketi tepkisi: Şıkları karalayıp talebimizi yazdık

Ceylan GEÇGİN
Ankara

Metal iş kolunda 150 bin işçiyi kapsayan MESS grup sözleşmelerinde hazırlıklar başladı. Ankara’dan metal işçileri, Türk Metal’in toplu sözleşme taslağına ilişkin fabrikalarda yaptığı ankette yer alan oranları yetersiz bulduklarını anlattı. Ankette 6 aylık yüzde 50+ ve yıllık yüzde 70+ seçeneklerini karalayan işçiler, yüzde 100 zam istediklerini yazmışlar. Bir yandan ağır koşullarda çalışırken bir yandan ücretlerinin eridiğini ifade eden işçiler, itiraz ettiklerinde “eylülü bekleyin” diyen sendikacılara tepkili.

Türk Metal, Birleşik Metal-İş ve Özçelik-İş’in örgütlü olduğu fabrikalarda 150 bin işçiyi ilgilendiren MESS grubuyla yapılan toplu sözleşme görüşmeleri öncesinde taslak hazırlıkları başladı. Ankara’da Türk Metal’in örgütlü olduğu Arçelik ve Türk Traktör fabrikasında çalışan işçiler Türk Metal’in hazırladığı anketin içeriğine tepkili.

Altı aylık ücret zammının azami yüzde 50+ oranı önerilmiş olmasına, 1 senelik ücret zammının yüzde 70+ olarak önerilmiş olmasına rağmen görüştüğümüz işçilerin tamamı, bu oranların kabul edilemez olduğunu söyleyerek bu seçenekleri karaladıklarını, ankete tepkili olduklarını ifade ediyorlar.

"BÜTÜN FABRİKALAR HUZURSUZSA BAŞ EDEMEZLER"

Uzun senelerdir Arçelik fabrikasında çalışan bir işçi, önerilen zam oranının neden yetersiz olduğunu şöyle açıklıyor: “Arçelik artık eskisi gibi değil. Çünkü elimize geçen para ile ev geçindirmek mümkün değil. Arçelik artık ailesi olan bir işçinin rahat geçinerek çalışabileceği bir fabrika değil. Şimdi toplu iş sözleşmesi zamanı geldiği için sendika fabrikada anket dağıttı. Biz arkadaşlarla anket kağıdına yüzde 100 zam istediğimizi yazdık ama anket seçeneklerden oluşmasına rağmen işaretleyemedik. Çünkü sendika onu bir seçenek olarak bile koymamış. Asgari ücrete senede iki kere zam geliyor, bizlerin de bu zamlara ihtiyacımız var.”

İşçilerin bu zammı almak için ne yapması gerektiğini sorduğumuzda, “Fabrikada güvenilmez insan da çok. Sen bir şey dersin, iki dakika sonra başkasından duyarsın. Bu riskler hâlâ devam ediyor. Ama benim çalıştığım Ankara fabrikası Arçelik’in en küçük fabrikası, bunun Eskişehir’i de Bursa’sı da var. Hepsinde birden işçiler huzursuzlansa patron hepsiyle baş edemez” yanıtını veriyor.

"ÇALIŞMA KOŞULLARI BU PARAYA DEĞMİYOR"

Yaklaşık 7-8 senedir çalışan genç bir Arçelik işçisine anketi nasıl doldurduğunu sorunca, “Ben ankette en sonları işaretledim ama bizde de tepki çok fazla. Biz de önümüze gelen anketi karalayarak kendi istediğimizi yazıyoruz. Yüzde 100’den aşağı zam bizce de olmaz. İşçilerde tepki var ama ben o tepkinin sonunda bir şey çıkar mı göreceğiz. Zaten sendikada da patronların adamları var” diyor.

Zam beklentilerine dair ise şunları söylüyor: “Açlık, kıtlık, felaket var, aman idare edin demeye başlayacaklar. Ama iki senede insanın elinde bir şey kalmıyor. Çalışma koşullarını da düşününce elimize gelen paraya değmiyor. Şimdi ben buradan gece vardiyasına gideceğim ama insanın elinde değil, yine gece 3 olunca uykum geliyor. Gündüz geliyoruz, evdeki sesten sıcaktan uyuyamıyoruz. Verdikleri gece vardiyasındaki iki kuruşluk fark da bunu telafi etmiyor.”

SENDİKACILAR ‘EYLÜLÜ BEKLEYİN’ DİYOR

Fabrikada yeni çalışmaya başlayan bir işçi de “Arçelik iyi diye bilirdik ama şimdi bize öyle gelmiyor. Arada bir göstermelik iyi zam yapıyorlar. Sonra işler kötü diye düşük zamlara devam ediyorlar. Şimdi çoğu fabrikanın ücretleri bizimkini geçti. Ben de başka yerlerde iş arıyorum. Sendikadan da beklentimiz azaldı. Ben mesela daha önce iki üç kere gitmiştim, ‘eylülü bekleyin’ demekten başka bir şey yapmıyorlar. Bu hazırladıkları anket onu gösteriyor. Madem bize 12-13 bin bandında ücret veriyorlar, o zaman bizim de anca o paranın karşılığı kadar çalışmamız lazım” diyor.

"HEPSİ ANKETTEN RAHATSIZMIŞ"

Eşi Türk Traktör fabrikasında öğlen vardiyasında çalışan bir ev kadının da metal sözleşmesine dair kaygıları var. Bu kaygılarını, “Dua ediyorum bu zamlar eylülde açıklansın da ekimde zamlı maaşı alsınlar. Çünkü şu an belki anlamıyoruz ama kışın hem çocukların okulu başlayacak hem de doğal gaz yakmaya başlayacağız. Ben şimdiden bunları hesap etmeye başladım” diyerek açıklıyor. Eşinin beklentilerini sorduğumuzda ise “Eşim çok bahsetmiyor bana, vardiya nedeniyle çok da denk gelemiyoruz. Ama geçen arkadaşları ile telefonda konuşurken duydum; anket dönemiymiş şimdi ama hepsi anketten rahatsızmış, ankete öfkelilerdi” diyor.