Karadeniz'de gerginlik sürüyor | Prof. Dr. Güvenç: Batı ile ilişkiler Rusya'yı kızdırdı

Birkan BULUT
Ankara

Erdoğan yönetimi, Batı emperyalizmiyle ilişkilerini geliştirmeye çalıştığı süreçte tahıl anlaşması için Putin’i Türkiye’ye beklerken Rusya, pazar günü Karadeniz’de Türkiye’nin kuru yük gemisi "Şükrü Okan"a silahlı baskınla teftiş yaptı. Baskına sessiz kalaniktidar, günler sonra “Geminin yabancı bandıralı olduğu ve Rusya’nın ikaz edildiği” yönünde kısa bir açıklamayla kendisini savundu.

Öte yandan Rusya’nın gemi baskınını duyurmayan hükümetten, Odessa’dan yola çıkan "Joseph Schulte" isimli konteyner gemisinin İstanbul’a ulaşmasına dair açıklama gelmesi dikkat çekti.

Yaşananları Evrensel'e değerlendiren Prof. Dr. Serhat Güvenç, iktidarın Azov komutanlarının Ukrayna'ya gitmesine izin vermesi, Ukrayna ile yapılan silah anlaşması ve NATO ile daha fazla birlikte hareket edilmesi gibi gelişmeleri hatırlatarak "Gemi baskınını tüm bu gelişmelerle birlikte ele almak gerekiyor" dedi. Güvenç, Türkiye’nin hem kendi gemisine baskın yapılması hem de tahıl koridoru fırsatının engellenmesi nedeniyle tepki göstermesi gerektiğini söyledi.

BASKIN SONRASI GÜNLER SÜREN SESSİZLİK 

Rusya Savunma Bakanlığı, Karadeniz filosunda yer alan devriye gemisi "Vasily Bykov"un Palau bandıralı "Şükrü Okan"ı durdurması ve Rus askerlerinin gemiye düzenlediği baskına ilişkin görüntüleri paylaşmıştı.

Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Görüntülerde Rus askerleri, dur ihtarına uymayan ‘Şükrü Okan’ adlı kuru yük gemisine Ka-29 tipi helikopterle iniş yaptığı, belgeleri kontrol ettiği ve yasaklanmış malların olup olmadığını kontrol etmek için denetimler gerçekleştirdiği anlar gösterilmektedir” ifadelerine yer verilmişti.

August 17, 2023

Türkiye vatandaşı mürettebatın silahlı baskınla etkisiz hale getirildiği "denetimin" görüntüleri günlerce yayımlansa da iktidardan herhangi bir açıklama gelmedi. Haber, Türkiye’nin açıklamasıyla değil Rusya’nın basına servis ettiği görüntülerle öğrenildi.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, yaşananlara “Rus askerleri tarafından Şükrü Okan adlı Türk gemisine Karadeniz’de yapılan baskının görüntüleri, Rusya Savunma Bakanlığı tarafından basına dağıtılmış ve halkımız ancak bu şekilde gelişmeden haberdar olmuştur. Saray devleti konuya dair herhangi bir açıklama yapmamıştır. Neden?​” diye tepki gösterdi.

"YABANCI BANDIRALI VE KARA SULARIMIZ DIŞINDA" SAVUNMASI

İktidardan baskını duyuran resmi bir açıklama değil, Kılıçdaroğlu’na yanıt geldi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığına bağlı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, “Rus askeri Türk gemisi Şükrü Okan’a baskın yaptı, Türk hükümeti tepki göstermedi’ şeklindeki iddialar manipülasyon içermektedir. Basına yansıyan ve Rus askerlerinin Şükrü Okan isimli gemiye müdahalede bulunduğu yer Türk karasuları değil, uluslararası sulardır. Şükrü Okan isimli geminin sahibi Türk olsa bile Türk bayraklı bir gemi değildir. Uluslararası hukukta geminin ismi veya personelinin milliyetinden ziyade önemli olan ‘bayrak devleti’dir. Tüm bunlara rağmen gemiye yapılan müdahale sonrasında Rusya Federasyonu’ndaki muhataplar, Karadeniz’deki gerginliği tırmandıracak bu tarz girişimlerden kaçınılması için gerekli şekilde ikaz edilmiştir” denildi.

PROF. DR. GÜVENÇ: TÜRKİYE, BENZER OLAYDA ALMANYA'YA ÇOK CİDDİ TEPKİ GÖSTERMİŞTİ

Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serhat Güvenç, yaşananları Evrensel’e değerlendirdi.

Türkiye’nin bu baskının ardından Rusya’ya tepki göstermesi gerektiğini belirten Güvenç, “Çünkü Palau bandıralı olsa da Şükrü Okan gemisi Türkiyeli şirkete ait bir gemidir" dedi.

Türkiye’nin sessiz kalmaması için iki önemli neden olduğunu belirten Güvenç, "Birincisi tahıl koridoru Ankara’nın çok önemsediği bir fırsattı ama Rusya bu fırsatın önünü kapattı. Türkiye’nin tepkisini çekmek pahasına bu baskını gerçekleştirdi. İkincisi bu kez Türkiye bandıralı olmasa da Almanya’nın iki yıl önce Akdeniz’de yaptığı bir baskının benzerini gerçekleştirdi. O dönem Türkiye Almanya’ya çok ciddi tepki gösterdi, ilişkiler bir süre bozuldu ve bildiğim kadarıyla hâlâ o şirketle iş birliği yapılmıyor” ifadelerini kullandı.

Prof. Güvenç’in hatırlattığı olay 2020'nin Kasım ayında gerçekleşmişti. AB’nin İrini operasyonu kapsamında BM’nin Libya’ya yönelik silah ambargosuna uyumun denetlenmesinde görev alan Alman “Hamburg” fırkateyni, İrini operasyon merkezinden gelen talimat üzerine Türkiye bandıralı “MV Roseline A” gemisinde arama yapmış, ağır silahlı Alman askerler ve elleri havaya kaldırılmış mürettebatın görüntüleri iki ülke arasında ilişkileri germişti.

"RUSYA, SEYİR SERBESTİSİ İLKESİ KONUSUNDA HASSAS DAVRANMIYOR"

Türkiye’nin son dönemde Batı yanlısı politikalarının Putin’i rahatsız ettiğine dikkat çeken Güvenç, “Bunlardan biri Zelenski’nin ziyareti sırasında Azov komutanlarının gitmesine izin verilmesiydi. Ukrayna ile silah anlaşması, NATO ile daha fazla birlikte hareket edilmesi... Türkiye bandıralı olmasa da gemi baskınını tüm bu gelişmelerle birlikte ele almak gerekiyor. Bildiğim kadarıyla Şükrü Okan gemisi baskını Romanya münhasır bölgesi açıklarında cereyan ediyor. Bu en azından şuna benziyor. ABD 11 Eylül’deki İkiz Kule saldırılarının ardından Akdeniz’de gemileri durdurup arardı. Şimdi Rusya da böyle bir yönteme başvuruyor. Seyir serbestisi ilkesi konusunda hassas davranılmıyor” dedi.

ODESSA’DAN GELEN GEMİ DUYURULDU

Öte yandan Rusya’nın gemi baskınını duyurmayan hükümetten, Odessa’dan ayrılıp İstanbul’a ulaşan "Joseph Schulte" isimli konteyner gemisine ilişkin açıklama gelmesi dikkat çekti.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Rusya-Ukrayna savaşının başladığı Şubat 2022’den bu yana Odessa Limanı’nda kalan Joseph Schulte’un, İstanbul Boğazı’nı geçerek, İstanbul Bölge Liman Başkanlığı Demirleme Sahası'nda demirlediği duyuruldu. Hong Kong bayraklı konteyner gemisinin 2 bin 114 adet konteyner taşıdığı kaydedildi.

Rusya’nın tahıl koridoru anlaşmasından ayrılmasından sonra tahıl koridoruna tabi olan gemiler, 1 Ağustos 2022 tarihinden itibaren Odessa Limanı’ndan ayrılırken, bu gemi konteyner gemisi olduğu ve dökme tahıl ve tahıl ürünleri taşımadığından dolayı o dönem limandan ayrılamamıştı.

Karadeniz’de "Şükrü Okan" gemisine baskın: “Rusya, Erdoğan’ı sınadı”

Kılıçdaroğlu'ndan iktidara Rusya tepkisi: Neden açıklama yapılmadı?