Prigojin ve Wagner komutanlarının ölümü: Rusya elitlerine açık mesaj

Rus paralı asker şirketi Wagner’in kurucusu Yevgeniy Prigojin’in de içinde bulunduğu uçak dün (23 Ağustos) Tver'de düştü ve uçaktaki 10 kişinin de öldüğü açıkladı. Gece saatlerinde Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı (Rosaviatsiya), Prigojin’in de ölenler arasında olduğunu bildirdi.

Paralı askerleriyle Ukrayna savaşında başrolü üstlenen Kremlin bağlantılı iş adamının ölümü, Rusya’nın yönetimine karşı başlattığı isyanın başarısızlıkla sonuçlanmasından yaklaşık iki ay sonra gerçekleşti.

Yetkililer ilk olarak özel Embraer Legacy jetinin Tver bölgesinin Kuzhenkino köyü yakınlarında düşmesi sonucu uçaktaki 10 kişinin tamamının öldüğünü açıkladı. Rosaviatsia, Prigojin’in uçaktaki kişiler arasında olduğunu doğrulayan uçuş manifestosunu yayımladı. Aynı uçakta Wagner’in üst düzey komutanlarından Dmitri Utkin’in de olduğu belirtildi.

Interfax daha sonra acil servislerden bir kaynağa dayanarak arama çalışmalarının sona erdiğini ve uçaktaki 10 kişinin tamamının cesetlerinin enkazdan çıkarıldığını duyurdu.

RIA Novosti, Rusya Soruşturma Komitesinin "uçak kazasının" ardından trafik güvenliği kurallarının ihlali ve hava taşımacılığının işleyişiyle ilgili bir ceza davası açtığını ve olay bölgesine bir soruşturma ekibinin gönderildiğini söyledi.

Wagner bağlantılı Grey Zone Telegram kanalı uçağın Rus ordusunun hava savunma sistemleri tarafından düşürüldüğünü iddia etti.

"MOSKOVA'YA YÜRÜYÜŞ'TEN 2 AY SONRA 2 FÜZE…"

İsminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir Rus hükümet yetkilisi, The Moscow Times’a yaptığı açıklamada, ne uçağın düşmesinin ne de düştüğü yerin tesadüf olduğuna inandıklarını belirtti. Kaynak, “Başkanın Valdai’deki konutundan çok uzak olmayan bir yerde, gökyüzünü koruyan dört bölük S-300 PMU1 [füze savunma sistemi] var. 24 Haziran’da Moskova’ya yürüyüş. Ve 24 Ağustos’ta iki füze. Hepsi birbirini tamamlıyor. Nasıl düştüğüne bakın, aynen böyle vuruldu. Uçak bir anda gökyüzünden düştü” dedi.

Bağımsız gazeteci Andrei Zakharov da ismi açıklanmayan bir kaynağa dayanarak Prigojin’in dün, Wagner paralı askerlerinin yıllardır faaliyet gösterdiği ve Prigojin’in kısa süre önce bir işe alım videosu için filme alındığı Afrika’ya yaptığı bir geziden Rusya’ya döndüğünü söyledi. Kaynak, “Başka bir uçakta olması mucize olur” dedi.

"BU TÜM ELİTLERE AÇIK BİR MESAJDIR"

Rus gazeteci Ksenia Sobchak’ın bildirdiğine göre Prigojin’in basın sekreteri olayla ilgili yorum yapmayı reddetti. Sobchak bir Telegram paylaşımında, “Bu, tüm elitlere, özel askeri operasyonun (Ukrayna savaşı) yönü hakkında herhangi bir yıkıcı düşünceye sahip olan herkese ve genel olarak [diğer düşüncelere] tamamen açık bir mesajdır” dedi.

UÇAKTA BAŞKA KİMLER VARDI?

Rosaviatsiya’ya göre, 3 kişilik mürettebatın dışında uçaktaki 7 isim Sergey Propustin, Yevgeniy Makaryan, Aleksandr Totmin, Valeriy Çekalov, Dmitriy Utkin, Nikolay Matuseev ve Yevgeniy Prigojin’di.

Bellingcat araştırmacı gazetecilik platformu, Wagner’in üst düzey komutanlarından Dmitri Utkin'in Nazi dönemi ve Nazi tarihine "takıntılı bir hayranlık duyduğunu" yazdı. Putin 2016 yılında verdiği bir ziyafette Utkin’e askeri nişanlar vermişti. Bir yıl sonra ABD, Wagner ile birlikte yürüttüğü faaliyetler -özellikle de Ukrayna’daki ayrılıkçı güçlere katılmak üzere asker toplamak- nedeniyle kendisine yaptırım uyguladı. 

Prigojin’in geçtiğimiz haziran ayındaki başarısız isyandan sonra bile Utkin, Wagner’in yanında yer aldı. Temmuz ayında ortaya çıkan bir videoda Prijgojin’in Belarus’a taşınan savaşçılarına bir konuşma yaptığı görülüyordu. Konuşmasını bitirdikten sonra sözü Utkin’e devretmiş, Utkin “Bu son değil” demişti.

Yevgenyeviç Çekalov, Prigojin’in şirketlerinde üst düzey görevlerde bulunan ve ABD’nin, Rusya’ya mühimmat sevkiyatında rol alması sebebiyle yaptırım uyguladığı bir iş insanıydı.

Yevgeniy Makaryan 2016 yılında Wagner’e katıldı. Makaryan’ın Prigojin’in koruması olduğu iddia ediliyor. Makaryan, Ocak 2017’de ABD uçaklarının ateşine maruz kalan Suriye’deki 4’üncü Wagner saldırı müfrezesinin bir parçasıydı.

Uçaktaki bir diğer isim olan Aleksandr Totmin’in de Prigojin’in korumalarından biri olduğu belirtiliyor. Totmin’in Sudan’da savaştığı sanılıyor.

44 yaşındaki Sergey Propustin, Mart 2015’ten bu yana Wagner savaşçısıydı.

Nikolay Matuseev resmi Wagner listesinde yer almamasına rağmen 2017’de gruba katıldığı ve Suriye’de görev aldığı sanılıyor. 

ABD BAŞKANI BIDEN: ŞAŞIRMADIM

Olaya ilk tepki beklendiği üzere ABD’den geldi. ABD Başkanı Joe Biden, Prigojin’in ölümünde Vladimir Putin’in parmağı olduğunu öne sürdü.

California'da gazetecilerin sorularını yanıtlayan Biden, "Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in bu olayın arkasında olup olmadığının" sorulması üzerine, "Rusya'da Putin'in dahil olmadığı çok az şey var. Ancak bunun cevabını bilecek kadar bilgim henüz yok" dedi. Biden, "Uçak kazasında ne olduğunu bilmiyorum ama şaşırmadım" ifadelerini kullandı.

ST. PETERSBURG'DA ANILDI

Rusya'nın Saint Petersburg kentinde bulunan Wagner merkezi önünde bir grup insan, Yevgeniy Prigojin ve ölen diğer 9 kişinin anısına mum yaktı, çiçek bıraktı.

NELER OLMUŞTU?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "şefi" olarak bilinen ve Rus yönetimine isyan başlatan Prigojin, birçok ülkede faaliyet gösteren paramiliter grubu Wagner'in Ukrayna savaşında rol oynamasıyla ön plana çıktı.

Mensuplarının çoğunu hükümlülerin oluşturduğu Wagner grubu, Ukrayna'nın dışında Suriye'deki savaş da dahil olmak üzere Orta Doğu ve Afrika'daki çeşitli çatışmalara asker gönderdi.

Prigojin, son aylarda defalarca Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'yu ve Rus Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov'u "beceriksizlikle" ve Ukrayna'da savaşan Wagner birimlerini kasten yetersiz ikmalle suçlamıştı.

Rusya Savunma Bakanlığı, isim vermeden Ukrayna'daki "gönüllü oluşumların" kendisiyle sözleşme imzalamasına yönelik karar çıkartmıştı.

Bu hareket hükümetin Wagner üzerinde daha fazla kontrol elde etme girişimi olarak görülmüştü.

Wagner'in kurucusu Prigojin, 24 Haziran'da Rus yönetimine silahlı isyan başlatmıştı. İsyan, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko'nun araya girmesiyle sona ermişti. (DIŞ HABERLER)

Fatih Polat

Bir kapitalizm gerçeği olarak Wagner

Wagner'in sahibi Prigojin, Afrika-Rusya zirvesinde görüldü

Putin ile Prigojin 29 Haziran’da Kremlin’de görüştü

Wagner'in kurucusu Prigojin: Wagner, 1 Temmuz itibarıyle varlığına son verecek