"Ortadan Başlamak" sergisine açılan soruşturmaya tepki yağdı: Sanata soruşturma değil takdir ve destek gerekir

Şeyma AKCAN
İstanbul

Artİstanbul Feshane’deki “Ortadan Başlamak” adlı sergi hakkında Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etme veya aşağılama” suçu üzerinden soruşturma açıldı. Soruşturma kapsamında Başsavcılık İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreterliğine gönderdiği bir yazıyla serginin organizasyon ve düzenlenmesinden sorumlu kişilerin açık kimlik ve adres bilgilerinin tespit edilerek gönderilmesi istendi.

Soruşturmanın, Yesevi Alperenler Teşkilatı Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Kürşat Mican'ın suç duyurusunda bulunmasının ardından başlatıldığı öğrenildi. İBB'nin Feshane binasını yeniden kullanıma açarak oluşturduğu Artİstanbul Feshane'de, 19 küratör, 300 sanatçı ve 400’den fazla eserin yer aldığı “Ortadan Başlamak” sergisi 24 Haziran’da açılmıştı. Sergi geçtiğimiz aylarda “LGBTİ propagandası” yaptığı iddiasıyla gericilerin hedefi olmuştu.

İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu soruşturma hakkında “Utanç verici” ifadesini kullandı. İmamoğlu “Feshane'de açılan bir sergi üzerinden adalet adına bir savcının yazdığı çağrıya bakıyorum, utanç verici. Siz bütün dünyaya diyorsunuz ki; 'Arkadaş bizde demokrasi yok, hele sanata da bir saygı yok' vs. Böyle bir ortamı yaratıyorsun ki kimse bu ülkeye gelmesin. Hükümetin içindeki aklı başında insanları göreve davet ediyorum. Ülkemize, milletimize bu denli kalıcı hasar vermeye hazır, tetikte bekleyen insanlara tedbir alsınlar. Seçime gittikçe, zaman azaldıkça bu işler artıyor. Demokrasi adına bir kepazelik” ifadelerini kullandı.

Serginin Küratörleri Feyyaz Yaman ve Özcan Yaman, Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Türkiye Şubesi Başkanı Esra Yıldız, Demokrasi İçin Birlik Koordinasyon Üyesi Ayşegül Devecioğlu, Emek Partisi İstanbul Milletvekili İskender Bayhan ve Türkiye Yazarlar Sendikası gerici saldırıların ardından başlatılan soruşturmaya tepki gösterdi. Gazetemize açıklama yapan sanatçılar, siyasi parti temsilcileri, kültür sanat alanında faaliyet yürüten meslek örgütleri; yargının gerici saldırıları teşvik ettiğini, soruşturma dosyasının derhal kapatılmasını ve ortak mücadelenin önemine vurgu yaptı.

"MÜDAHALELER YAŞAM BİÇİMİNE"

Serginin Küratörü Feyyaz Yaman: Savcılıktan İBB Kültür Dairesine suç duyurusu üzerinden bir başvuruda bulunulmuş. Savcılık görüşmeye çağırdı. Süreç şu an net değil. Sergiye katılan sanatçılar, İstanbul Sanat Meclisi Grubu olarak hak ve özgürlüklere yapılan bütün müdahalelerin sadece bize özgü olmadığını, toplumun ve yaşam biçimlerinin bütününe olduğunu söylüyoruz. Kadın ve diğer beden politikalarına karşı müdahaleler kendini demokrasi dışı davranışlar biçiminde gösteriyor.  Biz bu saldırılar ve müdahaleler karşısında kararlıyız. Yılmak gibi bir durum söz konusu değil, bu bir mücadelenin bütünüdür, bu mücadele de devam ediyor ve devam edecek.

"SİYASETİN MALZEMESİ YAPMAK İSTİYORLAR"

Serginin Fotoğraf Bölümünün Küratörü Özcan Yaman: Bugünün muktedirleri sergiyi bahane ederek, sanatı hedef göstererek siyasetlerinin malzemesi yapmak istiyorlar. Kısaca demokrasi mücadelesi sanat dünyasını da kapsar ve sanatçıların sustuğu görülmemiştir.

"SANATÇILARIN PAYINA DÜŞEN TEHDİT VE SALDIRI"

Emek Partisi İstanbul Milletvekili İskender Bayhan: Tek adam rejimi döneminde sanata ve sanatçıya yönelik baskılar, her geçen gün daha da katlanarak artarken böylesi bir sıkışmışlık içerisinde özgür bir sanatta ısrar edenlerin payına düşen tehdit ve saldırı oluyor. Serginin eserleri ile bütünlüklü bir şekilde ortaya koyduğu ‘Her anın bir başlangıç ve olanaklarla çevrili olduğuna’ ve yeni olanın gelişiminin köklerinin de burada olduğuna dair kavramsal zemin, eserlerin saldırılma gerekçesi düşünüldüğünde serginin ismi ile de çok müsemma bir görüntü veriyor.

Yeni olan ve gelişene dair ne varsa; din istismarı ile burjuva gericiliğin saldırılarıyla bir karanlığa gömülmek isteniyor. Sanat Orta Çağ karanlığından direnerek çıkmıştır ve sanatçıların birliği ile de direnmeye devam edecek. O açıdan, bu sergiyi savunmak sadece küratörlerin ve eser sahiplerinin sorumluluğuna bırakılamaz. Bütün sanat emekçileri sanatın ve özgür düşüncenin yarını için bir sorumluluk alarak tepki göstermelidir.

"SALDIRILARA, YARGININ DESTEK OLDUĞUNU GÖRÜYORUZ"

Demokrasi İçin Birlik Koordinasyonu Üyesi Ayşegül Devecioğlu: Ortadan Başlamak sergisi LGBTİ+ ve satanizm propagandası yapıldığı Türk ve Müslüman millete hakaret edildiği gerekçesiyle dinci ve gerici kesimlerin saldırısına maruz kalmıştı. Demokrasi İçin Birlik ve Yurttaş Girişimi olarak pek çok kurumla birlikte Feshane’ye düzenlediğimiz ziyarette bu laiklik, sanat ve ifade özgürlüğüne yönelik saldırılara karşı bütün demokratik güçleri tepki göstermeye çağırmıştık. Şimdi ülkemizi iyice karanlığa boğmak, laik ve demokratik kesimlere nefes aldırmamak için yapılan iktidar destekli bu saldırılara iktidarın sopası haline getirilen yargının destek olduğunu görüyoruz.

Bu saldırılar ÇEDES sözleşmesinden manevi danışman atamaya, spor salonlarında dini vaaz vermeye, kokpitte namaz izni vermeye, açık alanda içki yasağına, ülkemizi uluslararası alanda temsil eden sanatçıları ve sporcuları hedefe koymaya uzanıyor. Sessiz kalınan her an demokrasinin, laikliğin, sanat ve ifade özgürlüğünün aleyhine işliyor. Akbelen’de yapılan orman kıyımı, Feshane’ye yapılan gerici saldırı, ortaöğretimde dinsel eğitim saatlerinin arttırılması ve her okulu imam hatip okullarına dönüştürme çabaları, voleybol milli takımının hedefe konması, demokrasi mücadelesinin her alanda ortaklaşa sürdürülmesi gerektiğini gösteriyor. Demokrasi İçin Birlik olarak, yerel seçimler öncesinde sanatçılarla birlikte İBB’yi de hedefe koymayı amaçlayan bu girişimlere karşı ortak bir mücadele geliştirmekten başka bir çözüm olmadığını bir kez daha anımsatıyoruz.

"SORUŞTURMA BİR CEHALETİN GÖSTERGESİ"

Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Türkiye Şubesi Başkanı Esra Yıldız: Sergi düzenleyicilerine bu soruşturmanın açılmasına aracı olan kişiler aslında, Feshane’nin kültür- sanat mekânı olarak yeniden açılışından itibaren düzenledikleri protesto ve saldırılarla halkı alenen kin ve düşmanlığa sürüklüyorlar. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin “düşünce, vicdan ve din özgürlüğü”, “kültürel yaşama özgürce katılma, sanattan yararlanma” ve “herkesin kendi yaratısı olan bilim, yazın ve sanat ürünlerinden doğan manevi ve maddi çıkarlarının korunmasına hakkı” gibi pek çok maddesini ihlal ediyorlar.

Feshane’deki sergiye yönelik protestolar ve düzenleyicilerine açılan soruşturma, bilgi ve bilinç düzeyinden çok uzakta, bir cehaletin göstergesidir. Diğer taraftan tüm bu protesto ve saldırılar, toplumu kutuplaştıran ve kamplaştıran siyasi projesinin bir parçası.  Son aylarda kültür, sanat, spor alanında çok önemli uluslararası başarılara imza atmış kadınlar siyasi İslamcıların, gericilerin hedefinde. Kültür Bakanlığının, devletin ilgili kurumlarının, -bu gibi müdahale ya da saldırılar karşısında bireylerin yasa tarafından korunma hakkı olduğundan- soruşturma açılmasına izin vermek yerine, kültür sanat emekçilerine sahip çıkması ve haklarını koruması gerekiyor.

İçinden geçtiğimiz bu zor dönemde kültür ve sanat etkinlikleri ve sanatçıların, toplumların iyileşmesine, uzlaşmasına ve demokratikleşmesine giden yolu açan çok önemli bir rolü vardır. Son yıllarda giderek artan, sanatçıları, kültür-sanat emekçilerini hedef alan, onların özgürce üretim hakkını, ifade özgürlüklerini kısıtlayan, baskı altına alan, kimi zaman nefret suçuna varan bu saldırılar karşısında tüm kültür sanat kurumları, meslek birlikleri ve toplumun ilgili grupları   tavır almalı, birlikte dayanışmalı ve örgütlü hareket etmelidir.

‘SORUŞTURMA DERHAL KAPATILMALI’

Türkiye Yazarlar Sendikası: Sanata soruşturma değil takdir ve destek gerekir. Gericilerin isteği üzerine sanatçılara karşı soruşturma açıldı. Sanat ve sanatçılar yargılanamaz. Sanat suç değildir. Sanat ve sanatçılar ancak takdir edilir ve desteklenir. Türkiye Yazarlar Sendikası olarak savcılık soruşturmasının sanata ve sanatçıya yönelik baskı amacıyla açıldığını düşünüyoruz ve derhal kapatılmasını talep ediyoruz. Üyelerimizi, bütün yazar ve sanatçıları “Ortadan Başlamak” sergisinin sanatçılarını desteklemeye ve soruşturmaya karşı tutum almaya çağırıyoruz.

"Ortadan Başlamak" sergisine saldırı | "Her türlü eleştiri ile yüzleşmek sanatın en büyük talebidir"

Umudun ve cesaretin parçası olmak: Ortadan Başlamak