Eğitim masrafları velilerin belini büküyor
Her kademede okula başlamanın maliyeti 10 bin lirayı geçerken, aileler ellerinde eğitim ihtiyaç listesiyle, ucuzunu bulabilmek için kırtasiye ile market arasında mekik dokuyor.
Fotoğraf: Evrensel
Eylem NAZLIER
İstanbul
Derinleşen ekonomik kriz nedeniyle artık okul alışverişi yapmak bile lüks haline geldi. Defterden kaleme, çantadan ayakkabıya gelen zamlar velilerin belini büküyor. Okul alışverişi için soluğu kırtasiyelerde alan veliler, ihtiyaç listesini tamamlamakta zorlanıyor. İlköğretime yeni başlayacak bir öğrencinin okul masrafı bu yıl 10 bin TL’yi buluyor. Esenyurt’ta okul alışverişi yaparken konuştuğumuz bir veli çocuğunu okutmak için verdiği mücadeleyi şu sözlerle anlatıyor: “Her sabah marketlerde (BİM, A101) kırtasiye malzemelerinde indirim var mı diye mesaim başlıyor. Daha ucuzunu bulabilmek için kaç gündür elimde liste geziyorum.”
‘OĞLUMUN İHTİYAÇLARINI ALAMADIM’
Biri 6 diğeri 8 yaşında iki çocuğuyla kirada yaşayan Fatma, apartman temizliğine gidiyor. Ana sınıfına başlayan oğlunun arkadaşlarından görüp istediğini anlatarak “Suluk alamadım. Ben de figürlü plastik su şişesini suluk yaptım. Evden su dolduruyorum, ‘Bizim suluğumuz bu’ diyerek oğlumu kandırmak zorunda kaldım” dedi. Ana sınıfına başlayan oğluna öğretmeninin verdiği ihtiyaç listesinden hiçbirini alamadığı için kara kara düşündüğünü söyleyen Fatma “En iyisini kim istemez ama elimizde yok. Ben bir hesap yaptırdım 1200 TL para tuttu. Para geldiği gibi kiraya, elektrik su faturalarına gidiyor. Kızım 3’üncü sınıfa başladı. Kızımdan da bir top A4 kağıdı, havlu kağıt, ıslak mendil, tahta kalemi istediler. Ne yapacağım bilmiyorum” dedi.
‘UCUZ DENİLEN DE ATEŞ PAHASI’
25 Ağustos’tan beri düzenli olarak A101, BİM gibi marketlere gittiğini söyleyen Fatma, “Her sabah bu marketlerle mesaim başlıyor. İndirim var mı? Daha ucuzunu nerede bulabilirim? Kaç gündür elimde liste geziyorum. Bu marketlere ‘ucuz ucuz’ diyorlar. Gittiğim gibi çıkıyorum. Her şey ateş pahası” diyor.
‘ASGARİ ÜCRETLİ NASIL OKUTSUN?’
Küçük bir işletmesi olan ve eşinin de çalıştığını belirten Özkan da tek çocuğunun ihtiyaçlarını karşılamada bile zorluk yaşadığını belirterek “Bu koşullarda asgari ücretli çocuğunu nasıl okutacak” diye soruyor. Kendisi zorlansa da çocuğunun ihtiyaçlarını karşılayabildiğini söyleyen Özkan “Kızım birinci sınıfa gidiyor. Devlet okuluna verdik ona rağmen bizi çok zorladı. Kızıma 2 takım etek, pantolon 4 tane tişört aldım, 4 bin TL tuttu. Ayakkabısı hariç. Bir öğrencinin birinci sınıfa başlaması demek en az 10-15 bin liradan başlıyor” dedi. Hükümetin okullara bütçe ayırmadığını söyleyen Özkan “Devlet kesinlikle eğitimden elini ayağını çekmiş, destek vermiyor. Çünkü bizden sürekli A4 kağıdı, hijyen malzemeleri isteniyor. Beslenme çantasını doldurmanın aylık maliyeti ise en az 3-4 bin TL” dedi.
‘GEÇEN YILA GÖRE 3 KAT ARTIŞ VAR’
Zamlardan velilerin yanı sıra kırtasiyeciler de şikayetçi. Okul öncesi ve birinci sınıf velilerinin çoğunu alışverişlerini tamamladığını belirten bir esnaf geçen seneye göre fiyatlar neredeyse 3 kat arttığını belirterek “En kötü çanta 500-600 TL’den başlıyor. Geçen sene 150-200 TL aralığındaydı. En uygun devlet okulu kırtasiye masrafı listesi bin 300 TL” dedi.
‘VERESİYE İSTEYEN VAR’
Ellerindeki listelerle geldikleri kırtasiyeden fiyat hesaplaması yaptırdıktan sonra elleri boş çıkan veliler olduğunu anlatan kırtasiyeci, “Hemen hepsi kredi kartıyla ödeme yapıyor. ‘Ödemenin bir kısmını şimdi versek bir kısmını daha sonraki ay versek’ diyen var. Veresiye isteyen bile var. ‘Okul kıyafetlerini aldık, bir kuruş param kalmadı’ diyen veli vardı. Eğitim masrafı, velilerin bütçelerini ciddi anlamda sarsmaya başladı” diye konuştu.
‘EĞİTİM HER GEÇEN YIL DAHA DA PARALI’
Velilerin çoğunun asgari ücret veya biraz üstünde maaş aldığına dikkat çeken Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der) Başkanı Ömer Yılmaz, “Çocuklarımızın eğitim masraflarını karşılayamaz haldeyiz” dedi. Velilerin artık çocuklarını okutabilmek için çok yüksek harcama yapmak zorunda bırakıldığını belirten Yılmaz “Bugün bir çocuğun okula başlama maliyeti en 7 bin TL. Servis ücreti, beslenme vb. bu harcamaların dışında. En temel hak olan eğitim hakkı, artık lüks haline geldi. Bu, eğitim hakkının fiilen engellenmesidir. Öte yandan okula kayıt için ciddi rakamlar isteniyor” ifadelerini kullanarak bağış adı altında velilerden para istenmesine son verilmesini istedi.
