Temsa’nın kârı artıyor: Patron saatte 2 milyon, işçi 60 lira kazanıyor

Aydın YİĞİT
Adana

150 bin metal işçisini doğrudan ilgilendiren MESS grup toplu iş sözleşmesinde ilk görüşme 26 Eylül’de yapılacak. Temsa’da yetkili Özçelik-İş’in açıkladığı taslakta saat ücretlerine seyyanen 6 lira zam, ilk 6 ay için yüzde 80 zam ve her kıdem yılı için saat ücretlerine 3 lira zam talepleri yer almıştı. Yüzde 80 zam teklifi ile masaya oturulmasına tepki gösteren Temsa işçileri, kayıplarının karşılanması için yüzde 100’ün altına imza atılmaması gerektiğini söyledi. Fabrikanın son üç yıllık üretim ve satış verileri ise işçilerin ekmeği küçülürken, şirketin katlanarak büyüdüğünü, işçilerin talebinin karşılanabilir olduğunu gösteriyor. Temsa dört saatte bir araç satıyor. Fiyatı en düşük olan araç satışından Temsa patronunun kasasına 1 saatte 2 milyon girerken, Temsa işçisi 1 saatte 60 lira kazanıyor.

İKİ YILDA YÜZDE 500 BÜYÜME

Otomotiv Sanayi Derneği verileri, CEO Tolga Kaan Doğancıoğlu ve Satış Genel Müdür Yardımcısı Hakan Koralp’in açıklamaları Temsa’nın 2021, 2022 ve 2023 yıllarındaki büyümelerinin, tarihinde görülmemiş seviyelere ulaştığını gösteriyor.

Haziran ayında ekonomi basını ile bir araya gelen CEO Tolga Kaan Doğancıoğlu, “2021 yılında yüzde 122 büyüdük. 2022 ciro büyümemiz yüzde 157’yi buldu. İki yıllık büyümemiz yüzde 500’e yaklaştı. 2023’e de oldukça iyi başladık. İlk çeyrekte ciro büyümemiz yüzde 100’e yaklaştı. Ülkemizdeki tüm zorlu koşullara rağmen yurt içi otobüs satışlarımız da yüzde 114 arttı” demişti.

Büyüme verilerinin basınla paylaşmasından bir ay sonra asgari ücrete gelen zamla birlikte ise Temsa işçilerinin ücretleri, asgari ücret seviyelerine denk gelmişti. Önceki dönem sözleşmede alınan zam çoktan erimişken, Temsa’da yeni işe giren biri asgari ücretin yüzde 8 fazlasına çalışıyor. Fabrika iki yıl içerisinde yüzde 500 büyürken işçi ücretleri son on yıl içerisinde asgari ücretin yüzde 91 fazlasından yüzde 8 fazlasına geriledi.

İHRACAT YÜZDE 137 ARTTI

Genel Müdür Yardımcısı Hakan Koralp ise daha önce yaptığı açıklamada, “Türkiye’de her 4 saatte 1 araç satışı yapan Temsa, satışlarını yüzde 73 artırdı” demişti. Korap, “Yılın ilk 5 ayında adetsel bazda otobüs satışlarını yüzde 73, midibüs satışlarını da yüzde 86 artıran Temsa, hafif kamyon segmentinde de 30 yıldan uzun süredir Türkiye’de üretimini yaptığı Fuso Canter ile yüzde 17’nin üzerinde pazar payına erişti” ifadelerini kullanmıştı.

Otomotiv Sanayi Derneğinin (OSD) yılın ilk 8 ayı için açıkladığı verilerde ise bu büyümenin katlanarak arttığı göze çarpıyor. Temmuz ve ağustos aylarında 123’er otobüs üretimi yapan Temsa’da işçiler ise yoğun çalışma temposundan yakınıyor. OSD verilerine göre geçen yıl ilk 8 ayda tüm segmentlerde 313 araç ihracatı yapan Temsa, bu yılın aynı döneminde bu rakamı 744’e taşıdı.

EN UCUZ ARAÇ 8 MİLYON TL

Sözleşme sürecinin başladığı bu dönemde saatlik işçi ücretleri ile fabrikanın araç satışından bir saatte elde edilen gelir arasındaki devasa fark ise işçiler üzerindeki sömürüyü ortaya koyuyor. Öyle ki fabrikada işe yeni giren işçi ile 7 yıla kadar olan işçilerin saat ücreti brüt 64,38 lira. 8 yıllık işçi 64,49 lira, 10 yıllık işçi 65,99 lira, 15 yıllık işçi 70,28 lira, 20 yıllık işçi ise 78,83 lira kazanıyor. Fabrikanın kendi sitesinde yer alan otobüs satış fiyatları ise vergiler dahil 8-10 milyon lira civarında. 4 saat üzerinden bir araç satışı gerçekleşen Temsa, saatte en az 2 milyon civarı kazanırken, fabrikada onu üreten işçi ise saatte net 60 lira alıyor. 2022 verilerine göre 871 üretim elemanının çalıştığı fabrikada 1 saatten kısa bir süre içerisinde işçilerin ücretleri karşılanmış oluyor.