Freedom House raporu: 2023, Türkiye'nin internet özgürlüklerinde en kötü yılı oldu

ABD merkezli Freedom House'un her yıl düzenli olarak yayımladığı İnternette Özgürlükler Raporu'na göre, Türkiye açısından dört yıldır süregelen gerileme devam etti. 2023, ülkenin internet özgürlükleri alanında şimdiye kadarki en kötü yılı oldu.

Türkiye 100 puan üzerinden ancak 30 puan alabildi. Erişim engelleri konusunda 25 puan üzerinden 12 puan, içerik sınırlamalarında 35 puan üzerinden 10 puan, kullanıcı hakları ihlalleri alanında ise 40 puan üzerinden 8 puan alan Türkiye, böylece “özgür olmayan” ülkeler kategorisinde bulundu.

"ÖZGÜRLÜKLERDE DARALMA YAŞANDI"

“Freedom on Net 2023” raporu “Yapay Zekanın Baskıcı Gücü” başlığıyla yayımlandı. Bu yıl dünya çapında 20 ülkede internet alanında özgürlük alanında bir genişleme gözlemlenirken, Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 29 ülkede ise gerileme tespit edildi. Dünya genelinde ise otoriter baskı sonucu internet özgürlüklerinde daralma yaşandı.

Küresel internet özgürlüğü 2023'te art arda 13'üncü kez geriledi. Projenin kapsadığı 70 ülkenin dörtte üçünden fazlasında insanlar kendilerini çevrimiçi olarak ifade ettikleri için tutuklanma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Ve 41 ülkedeki hükümetler siyasi, sosyal veya dini içeriği sansürlemeye başvurdu.

"ERDOĞAN VE AKP OTORİTER HALE GELDİ"

Türkiye bölümünde ise ülkede internet özgürlüğünün son on yılda istikrarlı bir şekilde azaldığı vurgulanırken “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), sansürü artıran ve çevrimiçi ifadeyi suç sayan çok sayıda yasa çıkardı” denildi.

Rapor “Türkiye'yi 2002'den bu yana yöneten Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AKP, son yıllarda giderek daha otoriter hale geldi ve anayasa değişiklikleri yoluyla, muhalifleri ve muhalifleri hapse atarak önemli bir güç elde etti. Derinleşen ekonomik kriz ve Mayıs 2023 seçimleri, hükümete muhalefeti bastırma ve kamusal söylemi sınırlama yönünde yeni teşvikler verdi” diye devam etti.

SANSÜR YASASI RAPORDA

Raporda ayrıca "dezenformasyonla mücadele" adı altında çıkarılan sansür yasasının yürürlüğe girdiği vurgulandı ve çevrimiçi ortam da dahil olmak üzere, yanlış sayılan bilgilerin yayılmasına hapis cezası verilmesinin öngörüldüğü aktarıldı.

Raporda “Mayıs 2023 seçimleri öncesinde Dezenformasyon Yasası, siyasi muhalefet üyelerinin yanı sıra eleştirel gazetecileri susturmak için kullanıldı. Sansür oldukça yaygın ve yüzlerce web sitesi, çevrimiçi makale ve sosyal medya gönderisi engellendi veya kaldırıldı. Çevrimiçi trol ağları sıklıkla hükümet yanlısı dezenformasyonu körüklüyor ve gazeteciler, aktivistler ve sosyal medya kullanıcıları çevrimiçi içerikleri nedeniyle yasal suçlamalarla karşı karşıya kalmaya devam ediyor” ifadelerine yer verdi.

TÜRKİYE’DEKİ ÖNEMLİ GELİŞMELER

1 Haziran 2022 ve 31 Mayıs 2023 tarihleri arasındaki önemli gelişmeler raporda şu şekilde sıralandı:

• Sosyal medya ve iletişim platformları Kasım 2022'de İstanbul'da yaşanan bombalamanın ardından ve yine Şubat 2023'te güneydeki iki büyük depremin ardından engellendi.
• Mayıs 2023 genel seçimleri öncesinde yetkililer çevrimiçi içeriği kaldırdı, hükümet yanlısı dezenformasyon yaydı ve internet kullanıcılarına cezai yaptırımlar uyguladı.
• Ekim 2022'de yürürlüğe giren Dezenformasyon Yasası, çevrimiçi konuşmayı suç sayan, çevrimiçi gizliliği kısıtlayan ve sansürü artıran hükümler içeriyor.
• Çeşitli siyasi muhalefet web siteleri seçim döneminde siber saldırılara maruz kaldı.

DÜNYADA GELEN DURUM

Küresel internet özgürlüğü gerilemeye devam ediyor. 70 ülkede en fazla düşüş yaşayan ülkeler ise rapora göre şöyle oldu:

• Yetkililerin internet hizmetini kapatması, WhatsApp ve Instagram'ı engellemesi ve hükümet karşıtı protestoları bastırmak amacıyla gözetimi artırmasıyla bu yılın en kötü düşüşünün yaşandığı İran'da dijital baskı yoğunlaştı.
• Myanmar, internet özgürlüğü açısından dünyanın en kötü ortamı olarak Çin'i yerinden etmeye yaklaştı ve Çin bu unvanı art arda dokuzuncu yıldır korudu.
• Görevden ayrılan başkan Rodrigo Duterte'nin, yönetimini eleştiren haber sitelerini engellemek için terörle mücadele yasasını kullanması nedeniyle Filipinler'de koşullar daha da kötüleşti.
• Kosta Rika'nın internet özgürlüğünün savunucusu statüsü, kampanya yöneticisinin ülkenin en büyük medya kuruluşlarından bazılarını taciz etmek için çevrimiçi troller kiraladığı bir başkanın seçilmesinin ardından tehlikeye girdi.

Raporun tamamına buraya tıklayarak, Türkiye bölümüne ise buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

(MEDYA SERVİSİ)