Pamukkale ‘dijital müze’sine karşı hukuk mücadelesi sürüyor

Pamukkale ören yerinde yapılmak istenen dijital müze ile ilgili olarak, Mimarlar Odasının Denizli İdare Mahkemesinde açtığı yürütmeyi durdurma davası yeni gelişmelerle devam ediyor. Ağustos ayı ortalarında davalı Kültür ve Turizm Bakanlığından savunma isteyen Mahkeme, son olarak tasarlanan müze projesinin fiziki ve dijital ortamda sunulmasını istedi.

Pamukkale (Hierapolis) antik kent koruma alanı içinde yapılmak istenen dijital müze ile ilgili dava yeni bir aşamaya geldi. Son olarak ilgili bakanlıktan savunma isteyen Denizli İdare Mahkemesi, davacı tarafın müze projesini, ayrıca ilgili koruma planlarını mahkemeye iletmesini karara bağladı.

Ara kararın 20 gün içinde kaleme iletilmesine karar veren İdare Mahkemesi, davacı tarafın yürütmenin durdurulması istemini bu süre sonundaki yapacağı duruşmada, gelişmelere bağlı olarak karara bağlayacağına hükmetti.

“DİJİTAL MÜZEYE DEĞİL, ANTİK KENT İÇİNDE YAPILMASINA KARŞIYIZ”

Davayla ilgili gelişmeler hakkında basına açıklamada bulunan davacı Mimarlar Odası Avukatı Zafer Gönenç, “Biz dijital müzeye karşı değiliz ama antik kent içinde yapılmasına karşıyız” dedi.

“Kültür ve Turizm Bakanlığı bu işin müsebbibi. Bakanlık ören yerlerini tahribattan koruyacak önlemleri alması gerekirken, olay bu davada görüldüğü üzere tersine dönmüş durumda. Artık ören yerlerinin tahrip edilmesini bizler Bakanlıktan korumaya çalışıyoruz” diyen Av. Gönenç, “Davalı taraf bizi dijital müzeye karşıymışız gibi sunarak kamuoyu karşısında karalamaya çalışıyor. Oysa böyle bir talep ve açıklamamız olmadı şimdiye kadar. Aksine yapılsın ama yapılacaksa ören yeri içinde değil çevresinde veya Denizli halkının rahatça ulaşabileceği bölgelerde olsun şeklinde talebimiz var” ifadelerini kullandı.

Yaşanmış örnekleri hatırlatan Gönenç, “Kültür Bakanlığı Efes antik kentinde bunu ‘oldu bitti’ye getirip, oranın en güzel noktasında iki buçuk dönem arazi üzerinde adeta katliam yapılmasına yol açtı. Şimdi de Pamukkale’de, ardından Kapadokya’da gerçekleştirmek istiyor. Oysa biz Pamukkale’yi işgalci oteller ve diğer yapılardan kurtarmak ve ören yerini, travertenleri, kültürel mirası korumak için 30 sene boyunca burada hukuk mücadelesi verdik. İnanıyorum ki sadece Denizli halkı değil, aynı zamanda Türkiye’nin bu konuya duyarlı tüm kesimleri, bir dünya mirası olan Pamukkale’nin tam orta yerine, şimdiki müze bahçesi ile antik havuz arasındaki en kıymetli ve korunması elzem bölgeye yapılmak istenen, özel bir şirkete havale edilmiş, neredeyse sadece ticari amaçlı bir girişime hayır diyecektir. Biz bu konuda tüm hukuk yollarını zorlayarak antik şehir korumaya kararlıyız” dedi.

Avukat Zafer Gönenç, davanın halen devam ettiğini, mahkemenin, kendilerinin yürütmenin durdurulması talebi hakkında karar vermesi sonrasında durumun netleşeceğini, verilecek kararın istemleri doğrultusunda sağduyulu bir karar olacağını umduğunu söyledi.

PAMUKKALE’DE NE OLDU?

Pamukkale ören yeri 1980 yılından beri koruma altında. 1960’larda başlayan yapılaşma neticesinde, 1990 yılına gelindiğinde, travertenler bölgesi 3’ü özel otel olmak üzere, koruma kriterlerine aykırı olarak 6 ayrı yapı tarafından işgal edilmekteydi. Bu işgali ortadan kaldırmak için Denizli kamuoyu tarafından sürdürülen ve yaklaşık 25-30 yıl devam eden hukuk mücadelesi sonucunda oteller ve jandarmaya ayrılan yapı yıkılarak kentin korunmasına yönelik önemli bir kazanım elde edildi. Pamukkale’yi bir rant alanı gören ve koruma kararlarını her fırsatta zorlayan anlayışlar, son 20 yıldan bu yana kısmen sakinleşerek, tartışmaların sönmesiyle sonuçlandı. 2000’lerin ilk yıllarında gişe gelirleri ve turistik ticari işletmesi Denizli İl Özel İdaresine devredilen Pamukkale, 2013 yılında Büyükşehir Belediye yasası gereğince Denizli Büyükşehir Belediyesine devredilmesi gerekirken, merkezi hükümet tarafından bakanlık uhdesine alındı. Ardından giriş çıkışlar, satış büfeleri ve antik havuzu TÜRSAB’a (Türkiye Seyahat Acentaları Birliği) devredilen örenyeri işletmesi, giderek bakanlığa bağlı DÖSİM (Döner Sermaye İşletmeleri) tarafından özelleştirildi ve şimdiki işletme statüsü ortaya çıktı.

2022 yılında, aslen turizm işletmecisi olan TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya’nın yönetimindeki Anadolu Kültürel Girişimcilik AŞ, bağlı şirketi KEP dijital müzecilik adına, dijital deneyim müzesi adıyla geliştirdiği proje için Efes, Pamukkale, Kapakdokya ören yerlerinde uygulamak üzere Kültür ve Turizm Bakanlığından onay aldı. Başında Firuz Bağlıkaya’nın oğlu Ege Bağlıkaya’nın bulunduğu KEP dijital şirketi, aynı yıl devletten 300 milyon lirayı aşkın teşvik alarak ilk girişimini Efes’te gerçekleştirdi. 2022-23 boyunca inşaatı devam eden Efes dijital müzesi tamamlandı ve şimdilerde Bakan tarafından açılışı yapılmak üzere hazırlıklarını sürdürüyor. Elde edilen bilgilere göre Efes dijital müzesi 12 Ekim 2023 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanı tarafından açılmaya hazırlanıyor.

Pamukkale’de dijital müze hukuk mücadelesi, Aydın Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu tarafından alınan dijital müze kararı ile başladı. Akabinde dijital müze projesi Denizli Mimarlar Odası tarafından yargıya taşındı. Mimarlar Odasının Denizli İdare Mahkemesinde açtığı yürütmeyi durdurma davası haberimize konu olduğu üzere halen devam ediyor. (Denizli/EVRENSEL)