Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2024 planını sundu

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2024 yılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bütçesini sundu. İşçilerin yaşamını doğrudan ilgilendiren bütçe sunuşunda “çalışma hayatı”, “istihdam”, “sosyal güvenlik” ve “bütçe teklifi” başlıkları yer aldı.

İSTİHDAM

Bakanlığın temel hedefinin, “İstihdamı, işçilerimizi ve işverenlerimizi korumak” olduğu belirtildi. Ancak orta vadeli programda ortaya konulan sıkı para politikası ve artan faizler istihdam ve işçi sınıfı için tam tersi bir tabloyu ortaya koyuyor. Politika faizinin arttığı ve yüzde 24’e çekildiği 2018’de 2 milyon işçi işsiz kalmıştı. Merkez Bankası geçtiğimiz Para Politikası Kurulu toplantısının ardından politika faizini 500 baz puan artırdı.

SENDİKALAŞMA

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına göre “Sendikal hak ve özgürlükler konusunda evrensel değerleri esas alan son derece önemli düzenlemeler” yapıldı. 10 yılda sendikalaşma oranı yüzde 9.2’den yüzde 14.76’ya çekildi. Ancak uluslararası raporlar toplu sözleşme kapsamında olan işçi oranının Türkiye’de yalnızca yüzde 7 olduğunu ortaya koydu. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından hazırlanan raporda Türkiye TİS kapsamındaki işçi oranı ile 92 ülke arasında 77. sırada yer aldı. OECD ülkeleri arasında ise son sırada yer alıyor. 15 milyondan fazla işçi toplu sözleşmesiz çalışıyor. İşçilerin en az yarısı ise asgari ücret alıyor.

MESLEK HASTALIKLARI

Bakanlık tarafından hazırlanan sunuşta “Meslek hastalıklarını önleme amaçlı yapay zeka destekli tahminsel model uygulamasını geliştiriyoruz” denildi. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu meslek hastalıklarını kayıt altına dahi almamakla eleştiriliyor. SGK’ye göre 2022’de 13.5 milyon işçinin çalıştığı Türkiye’de sadece 953 işçi meslek hastası olarak tespit edilirken, 8 işçi meslek hastalığına bağlı olarak can verdi.

Bakanlığa göre “ölümlü iş kazası oranı” ise 2022 yılında yüz binde 6.6’ya düştü. SGK kayıtları 2022’de 1520 işçinin çalışırken hayatını kaybettiğini söylese de, sadece basına yansıyan iş cinayetlerini kayıt altına alan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisinin verileri 2022’de en az 1843 işçinin iş cinayetinde hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor. Buna göre basına yansıyan ölümler dahi bakanlık kayıtlarından daha fazla.

ÇOCUK İŞÇİLER

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 2022 faaliyet raporunda, 2021 yılına göre 2022 yılında 15-17 yaş arasında çalışan çocuk sayısının 101 bin artışla 620 bine ulaştığı kaydedildi. Buna göre sadece 15-17 yaş grubunda çalışan çocuk işçi yıllık yaklaşık yüzde 20 arttı. 15 yaş altı çocuk işçiler de eklendiğinde Türkiye’deki çocuk işçi sayısı milyonları aşıyor. Ancak bakanlık bütçe sunumunda bu çocuklara ilişkin tek satır bile yer almadı. Çocuk işçiliğe dair sosyal politika programının niteliği ve niceliğine ilişkin bilgi verilmezken, patronlara verilen 19 milyar liralık asgari ücret desteğinden övünçle bahsedildi.

GÖÇMEN İŞÇİLER

Orta vadeli programda “Yurt içinden temininde zorluk yaşanan hallerde iş gücü piyasasının farklı vasıflarda ihtiyaçlarını karşılamak üzere göç ve istihdam politikalarının dengeli bir şekilde uyumlaştırılması sağlanacaktır” denilirken, Bakanlık “Uluslararası iş gücü alanında ise İhtiyaç duyulan sektörler ve mesleklerde yabancı iş gücünün tamamlayıcı etkisinden en verimli şekilde yararlanmak üzere uluslararası iş gücü politikamızı dinamik bir şekilde uyguluyoruz” ifadelerine yer verdi.

Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Cevdet Yılmaz, patronların zor işler için işçi bulamadığını savunmuştu. İşçiler için yaratılan cehennemde güvencesiz göçmen emeğine daha çok başvurulmak istendiği anlaşılıyor.

EMEKLİLİK

Bakanlık, sosyal güvenlik sisteminde emeklilik ve sağlık harcamalarının uzun dönemli mali sürdürülebilirliğinin güçlendirilmesini hedeflediğini kaydetti. Sunumda, “Sosyal güvenlik kapsamının genişletilmesi ve sistemin daha sade, etkin ve adil olması amacıyla çalışmalarımızı sürdürüyoruz” denildi. 12. kalkınma planı bakanlığın bütçe sunuşunda yer alan ifadeleri daha somutluyor: Kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşının 65’e çekilmesi. Hükümet, kıdem tazminatını kapsayacak şekilde yeni bir emeklilik sistemi ve buna bağlı fon oluşumunu denemeye hazırlanıyor. (EKONOMİ SERVİSİ)