‘Emekçi için temel gıdaya ulaşım lüks’

Ramis SAĞLAM
İzmir  

Uzun yıllardır devam eden ve giderek derinleşen ekonomik krizin boyutu, uygulanan ekonomik politikalar nedeniyle gün geçtikçe daha da derinleşiyor. Büyüyen ekonomik kriz emekçilerin yaşam standartlarını da olumsuz etkiliyor. Krizin başlangıçta kur artışı ve yüksek borçluluk olarak kendini gösterdiğini belirten Gıda Mühendisleri Odası (Gıda MO) İzmir Şube Başkanı Uğur Toprak, krizin etkisinin emekçiler üzerinde hayat pahalılığı, işsizlik, güvencesizlik, geçim zorluğu, yoksulluk ve açlık gibi etkileri olduğunu söyledi. Geniş halk kesimlerinin en önemli sorununun gıda enflasyonu olduğunu söyleyen Uğur Toprak, gıda enflasyonun yansımalarını ve genel seyrini Evrensel’e anlattı. 

YÜKSEK ENFLASYON YOKSULLAŞMA NEDENİ 

Son zamanlarda etkisini gündelik yaşantımızda yoğun olarak hissettiren yüksek enflasyon, özellikle gıda ürünlerinde yüzde 100’ün üzerinde fiyat artışlarına neden olmaya devam ediyor. Geniş halk kitleleri için gıda güvencesi ve gıda güvenliğinin her geçen gün tehlikeye girdiğini belirten Toprak, ücretli ve dar gelirli kesimlerin gelirlerinde yeterli bir artış olmamasına karşın barınma, ısınma, ulaşım başta olmak üzere gıda fiyatlarındaki bu olağan üstü yükselişin, gıdaya erişimi her geçen gün zorlaştığını söyledi. 

Rusya Ukrayna Savaşı, pandemi ve iklim krizi gibi çeşitli sebeplerden dünya genelinde gıda fiyatlarının artışa geçtiğini söyleyen Toprak, "Küresel gıda fiyatları yaklaşık 12 aydır düşüş eğiliminde olmasına karşın Türkiye'de tersine gıda fiyatları Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre Eylül 2020'den bu yana 36 aydır düzenli olarak artıyor" dedi.  

GIDA ENFLASYONUNDA İLK SIRALARDAYIZ

Dünya Bankası tarafından hazırlanan listeye göre Türkiye nominal gıda enflasyonunda dünya dördüncüsü. Gıda enflasyonu en yüksek ülke yüzde 403 ile Venezuela iken 2. Sıra yüzde 274 ile Lübnan ve 3. Sırada yüzde 134 enflasyon oranı ile Arjantin yer alıyor. Aynı zamanda Türkiye, yüzde 75,14'lük oranla 37 ülke arasında gıda enflasyonunun en yüksek olduğu OECD ülkesi oldu.   

Dünya gıda enflasyonu listenin 9. ve 10. sırasındaki Burundi ile Malavi'de yıllık gıda enflasyonun yüzde 39 olduğunu vurgulayan Toprak, "Gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerin gıda enflasyonunda Türkiye'den daha iyi durumda olması dikkat çekici. Yine TÜİK verilerine göre yıllık reel gıda enflasyonu 2019 sonunda ve 2020 başında eksideydi. Yani, genel tüketici enflasyonu gıda enflasyonundan daha yüksek seyrediyordu. Lakin yeni ekonomik model sonrası bu durum tam tersine döndü. Hatta Nisan 2022'de bu fark yüzde 20'nin de üzerine çıktı" şeklinde konuştu. 

DIŞA BAĞIMLILIK ÖNEMLİ ETKEN 

Maliyetlerin yükselirken Türk Lirası'nın özellikle dolar karşısındaki değer kaybı devam ederken ham madde başta olmak üzere birçok üründe dışa bağımlılık da artıyor. Toprak, "Çiftçilerin kente göç etmesi ve dolayısıyla üretmeme kaynaklı gıda arzındaki azalış da tüketici fiyatlarındaki düzenli artışa sebep oluyor. Bunun yanında hava değişimleri kaynaklı ürünlerin ziyan olması da önemli bir etken” vurgunu yaptı.  

Türkiye'de gıda enflasyonu sorununun en az 20 yıllık yapısal bir sorun olduğunun altını çizen Toprak, "Çözümü kısa vadede olası değil. Türkiye AKP Hükümetleri döneminde Dünya gıda enflasyonu listesinde ilk 5'e demir attı. Doğru para politikaları uygulanmadığı, özellikle hammadde de dışa bağımlılığa son verilmediği, gıda egemenliğine dayalı kamucu bir tarım ve gıda politikaları uygulamaya konmadığı sürece gıda enflasyonunun ve bunun hem tüketiciye hem de üreticiye olumsuz etkilerinin devam edecek” diye konuştu.  

AÇLIK RİSKİ İLE KARŞI KARŞIYAYIZ 

Gıda fiyatlarındaki sürekli artış sonucu et ve süt ürünleri, yumurta, yağ, bakliyat, şeker gibi temel gıdalara ulaşım daha da zorlaştı. Türkiye’nin açlık riski ile karşı karşıya olduğunu söyleyen Toprak, "En temel ve ertelenemez ihtiyaç olan gıdanın, herkes için kolayca, yeterince ve sürdürülebilir şekilde erişilebilecek duruma getirilmesi gerekiyor. Gıdaya erişim bir sorun ve endişe kaynağı olmaktan çıkarılmalı. Sonuç olarak enflasyon sabit bir geliri olan ve emek gücüne dayanan kesimler için yıkıcı" dedi.