Fuar durgun ve ruhsuz: Pahalılık ve internet satışları büyüyü bozdu

Şeyma AKCAN
İstanbul

40. İstanbul Kitap Fuarı, Büyükçekmece TÜYAP Fuar ve Kongre Merkez'nde okurlarını ağırlamaya devam ediyor. Yayınevlerinin kitaplarını sergileyebildiği, okurlarla yazarların buluşabildiği, çeşitli etkinliklerin eşlik ettiği fuar deneyimi yayınevleri ve okurlar açısından son yıllarda bir gerileme seyrediyor. Fuar alanını çoğunlukla okul gezileriyle gelen çocuklar ve gençler dolduruyor. Gençlerin yöneldiği kitaplarsa yoğunluk olarak sınav hazırlık kitapları.

Fuara ilişkin İletişim Yayınları Editörü Merve Öztürk, Kor Kitap Emekçisi Neslihan Eser ve fuarı ziyaret eden okurlarla konuştuk. Yayınevleri durgunluktan, okurlar ise yüksek fiyatlardan şikayetçi. İndirim kovalayan okurlar açısından internet alışverişi tercih nedeni haline dönüşürken yayınevleri fuarın yalnızca “indirimli kitap” için olmadığını vurguluyor.

"İNTERNET SATIŞI TERCİH EDİLİYOR"

Alım gücündeki düşüşe bağlı olarak pandemi ve ekonomik kriz öncesindeki döneme göre fuara katılımın düşük olduğunu belirten Merve Öztürk, “Fuar bu sene epey durgun ve biraz da ruhsuz. Buraya gelip kitap karıştıran, her sene aşina olduğumuz yüzleri artık daha az görmeye başlıyoruz” dedi. Okurların artık fuarı indirimli kitap yakalayabilmek için bir fırsat olarak gördüklerini ifade eden Öztürk, “Fuara gelmenin tek amacı indirimli kitap almak değil. İnternette kitaplarınız daha ucuz deniyor ama fuarın amacı, kitaplara temas etmek, yayınevlerini hiç tanımayan birinin bile gezip baktığında yayınevinin çizgisini anlayabilmesi. Bu algının değişmesi gerekebilir. Fuarcılık biter mi bilmiyorum ama internetten satışta indirimler olduğu sürece insanlar da ister istemez orayı tercih ediyor” ifadelerini kullandı.

İletişim Yayınlarının daha çok sosyal bilimler alanındaki kitaplarıyla bilindiğini belirten Öztürk, gençlerin daha çok romanlara ilgi duyduğunu “30 yaş üstü insanlar, akademisyenler, siyaset/felsefe/tarihe ilgi duyanlar geliyor. Bir de klasiklerimize ciddi bir rağbet var. Gençler Oğuz Atay, İhsan Oktay Anar ve Sevgi Soysal’a ilgi duyuyor” diyerek anlattı.

"KÜLTÜREL ALIŞVERİŞ YOK"

2017’den beri fuarlara katıldığını anlatan Kor Kitap Emekçisi Neslihan Eser de yayıncı olarak fuarda olmayı bir saha çalışması gibi gördüklerini söyledi. Fuarın önemine dikkat çeken Eser, “Okurla yüz yüze olmak, beklentilerini öğrenmek, kitaplarımız üzerine onlarla sohbet edebilmek, diğer yayıncılarla bir araya gelmek anlamlı oluyor” dedi.

Fuara katılımda gözle görülür bir düşüş olduğuna dikkat çeken Eser, bu durumun satışlara da yansıdığını vurguladı. Eser, indirimler hakkında “Burada yaptığımız indirimler internette uygulanan indirimlerle neredeyse aynı oranda. Ama burada daha fazla indirim yapamıyoruz. Çünkü fuar maliyetlerini karşılayamıyoruz. Okur buraya gelirken sadece kitap almıyor, yol ve yemek masrafları da eklenince buranın cazibesi kayboluyor” ifadelerini kullandı.

Kitap satışlarının ötesinde fuar alanı için kültürel zenginliğin neredeyse yok olduğu tespitinde bulunan Eser “Sadece kitap satışı oluyor, eskiden olduğu gibi bir kültürel alışveriş yok. Gençlerin de ilgisi dağılmış durumda. Etkinlik takip etme, kitaplarla olan ilişkiler değişmiş durumda. Özellikle gençler kitap tercih ederken daha çok hap bilgi almaya yönelik, bilgiyi hızlı tüketebilecekleri kitaplara yöneliyor. Kitapları kalınlığına göre tercih ediyor” ifadelerini kullandı.

"KİTAP TAKASI YAPIYORUZ"

Fuara  ilk defa katılan okurlardan Avukat Ayça Sarım, daha çok otobüste veya metrobüste kitap okuduğunu belirtti. Kitap fiyatlarını değerlendiren Sarım, “Ülkemizde her şeyin fiyatının yüksek olduğu gibi kitap fiyatları da yüksek” dedi. Fiyat artışlarının okuma alışkanlığı üzerindeki etkisine de değinen Sarım, “Dışarıda yemek yemek yerine kitap almayı tercih ediyorum. Bazen de arkadaşlar arasında kitap değiş-tokuşu yapıyoruz” dedi.

Hemen her sene fuara katılan ancak ismini vermek istemeyen bir okur da geçen senelere nazaran indirimlerin az olduğunu ve katılımın da belirgin düzeyde düştüğünü söyledi. Kitap fiyatlarının korkunç yüksek olduğunu belirten okur, “Senede bir kere oluyor, yine görevimizi yerine getiriyor katılıyoruz ama durum çok tatsız” ifadelerini kullandı. Okuma alışkanlığının pandemiden sonra değiştiğini, odaklanma süresinin azaldığını anlatan okur, “İnsan daha fazla kitap alabilirse daha fazla motive olur ama istediğimiz kitapları alamıyoruz” diyerek fiyatlardan yakındı.

"FİYATI GÖRÜNCE VAZGEÇİYORUZ"

Üniversite sınavına hazırlanan genç okurlar Zehra Nur Budak ve Cansu Alecsandra Malik de fuar deneyimlerini gazetemize anlattı. Okurlar, fuarın çok yoğun olmadığını ve fuarı çoğunlukla okullardan gelen çocukların doldurduğunu gözlemediklerini söyledi. Çoğunlukla ders kitapları aldıklarını belirten Malik ve Budak, “Daha çok deneme kitapları aldık. Japon edebiyatı ilgimizi çekiyor, yeni şeyler denemeye çalışıyoruz ama bazı kitapların fiyatını görünce vazgeçiyoruz. Çok düşündük kitapları alırken ama okumamız da lazım. Soru bankalarını zaten almak zorundayız. Kitap değiş tokuşu yapıyoruz ama kendi kütüphanemde bulunmasını istediğim için de almak istediğim kitaplar var” ifadelerini kullandı.