TÜİK işsizlik verilerini açıkladı: Dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki makas açılıyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eylül ayı iş gücü istatistiklerini açıkladı. Açıkladığı ekonomik verilerle sürekli tartışılan TÜİK, işsizlik oranının ağustos ayına göre 0,1 puan azalarak yüzde 9,1 seviyesinde gerçekleştiğini iddia etti. DİSK Araştırma Merkezi ise “İşsizlik düşüyor” iddialarının yanıltma olduğunu ifade ederek geniş tanımlı işsizlik oranının son bir yılda yüzde 20,3’ten 21,8’e yükseldiğini vurguladı.

TÜİK’in hanehalkı iş gücü araştırması sonuçlarına göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2023 yılı eylül ayında bir önceki aya göre 46 bin kişi azalarak 3 milyon 168 bin kişi oldu. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,5 iken kadınlarda yüzde 12,3 olarak tahmin edildi.

İŞSİZLİK "DÜŞERKEN" İSTİHDAM DA DÜŞMÜŞ!

TÜİK’in açıkladığı verilerde çelişkili nokta ise işsizliğin 0,1 puan gerilediği geçen ay istihdam edilenlerin sayısında da gerileme yaşanması. İstihdam edilenlerin sayısı 2023 yılı eylül ayında bir önceki aya göre 59 bin kişi azalarak 31 milyon 686 bin kişi, istihdam oranı ise 0,2 puan azalarak yüzde 48,3 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 65,8, kadınlarda yüzde 31,2 olarak gerçekleşti.

TÜİK, istihdamdaki düşüşe karşın işsizlikteki düşüşü sayısal olarak iş gücü sayısındaki gerilemeyle açıklıyor. TÜİK verilerine göre toplam iş gücü sayısı eylül ayında bir önceki aya göre 105 bin kişi azalarak 34 milyon 854 bin kişi, iş gücüne katılma oranı ise 0,2 puan azalarak yüzde 53,2 olarak gerçekleşti. İş gücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 71,1 iken kadınlarda ancak yüzde 35,6 oldu.

GENÇ İŞSİZLİĞİ YÜZDE 16,7

TÜİK’e göre 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfustaki işsizlik oranı da bir önceki aya göre 0,2 puanlık azalış ile yüzde 16,7 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı; erkeklerde yüzde 13,8, kadınlarda ise yüzde 22,0 olarak tahmin edildi.

HAFTALIK MESAİ SÜRESİ UZADI

İstihdam edilenlerden referans döneminde işbaşında olanların, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış haftalık ortalama fiili çalışma süresi eylül ayında bir önceki aya göre 0,8 saat artarak 44,2 saat olarak gerçekleşti.

TÜİK’in işsizlik kategorisine almadığı ancak eksik istihdam, potansiyel iş gücü ve işsizlerden oluşan atıl iş gücü oranı ise 21,8. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı ise yüzde 14,6. Bu veri iş aramaktan umudunu yitirenlerin TÜİK tarafından işsiz sayılmamasının doğrudan ifadesi oluyor.

DİSK-AR: İŞSİZLİK DÜŞMÜYOR, GERÇEK İŞSİZLİK YÜZDE 21,8

TÜİK’in verilerini değerlendiren DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre ise mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise eylül 2023’te 8 milyon 273 bin kişi olarak gerçekleşti. TÜİK’e göre pandemi öncesinde, 2019 eylülde yüzde 14,1 olan dar tanımlı işsizlik eylül 2023’te yüzde 9,1 olarak gerçekleşti. Ancak aynı yıllarda geniş tanımlı işsizlik yüzde 19’dan yüzde 21,8’e yükseldi.

Son 1 yılda geniş tanımlı işsiz sayısı 723 bin artarak 7,6 milyondan 8,3 milyona yükseldi. Kovid-19 salgını sonrası geniş tanımlı işsizlik oranı 2,8 puan, geniş tanımlı işsiz sayısı ise 1 milyon 883 bin kişi arttı.

İŞSİZLER ÖDENEKTEN YARARLANAMIYOR

Öte yandan işsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. Eylül 2023’te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 168 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un eylül 2023 verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 377 bin 581. Böylece eylül 2023’te resmi işsizlerin sadece yüzde 11,9’u işsizlik ödeneği alabildi. 2,8 milyona yakın işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 88,1’inin işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor.

İşsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 29,9 ile geniş tanımlı kadın işsizliği. İkinci yüksek işsizlik kategorisi ise yüzde 22 ile genç kadın işsizliği. Eylül 2023’te üçüncü en yüksek işsizlik kategorisi ise yüzde 21,8 ile geniş tanımlı işsizlik.

Eylül 2023’te dar ve geniş tanımlı işsizlik oranı arasındaki makas 12,7 puan oldu. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni zamana bağlı eksik istihdam sayısı, ümidini kaybedenlerin, iş aramayıp çalışmaya hazır olanların ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanların sayısındaki artış.

SANAYİ ÜRETİMİ GEÇEN AYA GÖRE DARALDI

TÜİK’in açıkladığı eylül ayı sanayi üretim endeksine göre ise sanayi üretimi aylık bazda yüzde 0,1 azaldı, yıllık bazda ise yüzde 4,0 arttı.

Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde eylül ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,1, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 3,7 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 4,2 arttı.

Alt sektörlere göre aylık en yüksek artış da yüne yüzde 1,4’lük artışla madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe oldu. (EKONOMİ SERVİSİ)