Çiftçiye destek ödemesi 320 milyar lira eksik yapılacak

Dünyada gerileyen gıda fiyatları Türkiye’de aralıksız olarak artarken, hükümetin çiftçiye desteği yine devede kulak kaldı. CHP Milletvekili Orhan Sarıbal’ın yaptığı değerlendirmeye göre tarımsal destekleme ödemeleri GSYH’nin sadece binde 22’si olacak.

Son bir yılda gıda fiyatlarının resmi verilere göre yüzde 72 arttığı Türkiye’de çiftçiye sadece 320 milyar lira kaynak aktarılacak. CHP’li Orhan Sarıbal tarafından hazırlanan raporda tarıma ilişkin şu değerlendirmeler öne çıktı:

TARIMSAL DESTEKLEME ÖDEMELERİ GSYH’NİN SADECE BİNDE 22’Sİ

Merkez Bankası Başkanı Gaye Erkan, yıl sonu enflasyon tahminini orta vadeli programla uyumlu şekilde yüzde 58’den yüzde 65’e çıkarıldığını açıkladı. Buna karşılık 2023 yılı bütçesinde gerçekleşme tahmini 63,4 milyar TL olan tarımsal destekleme ödemeleri için 2024 yılı bütçesinde yüzde 44,5’lik artışla 91,6 milyar TL ödenek ayrıldı. Yani 2024 yılında destekleme ödemelerindeki artış, 2023 yılı sonunda yüzde 65 olarak öngörülen enflasyon hedefinin 20 puan altında kalmaktadır.

2024-2026 yıllarını kapsayan orta vadeli programda 2024 yılı için GSYH hedefi 41 trilyon 159 milyar TL’dir. 2024 yılı için tarımsal desteklemeye ayrılan 91 milyar 554 milyon TL hedeflenen GSYH’nin sadece binde 22’sini (yüzde 0,22) oluşturmaktadır.

2006 yılında AKP iktidarı tarafından çıkarılan Tarım Kanunu’nun 21. maddesine göre bütçeden tarıma ayrılacak desteklerin GSYH içindeki payının en az yüzde 1 olması gerekmektedir. Yasa hükmüne göre GSYH’nin yüzde 1’i (411,6 milyar TL) olması gereken destekler 320 milyar TL eksik belirlenmiştir.

BÜTÇEDEN FAİZE AYRILAN ÖDENEK TARIM DESTEKLERİNİN 14 KATI 

2024 yılı merkezi yönetim bütçesinde faiz ödemeleri için 1 trilyon 254 milyar TL ödenek öngörülmüştür. Buna karşılık milyonlarca çiftçiye ödenecek tarım destekleri ise 91 milyar 554 milyon TL’dir. Bu rakam, faiz ödemeleri için ayrılan ödeneğin tarımsal desteklemeden yaklaşık 14 kat daha fazla olduğu anlamına gelmektedir.

YETERSİZ DESTEKLER ÇİFTÇİLERİN BANKA BORÇLARINI ARTIRIYOR

Destekler giderek daha fazla başlık altında ödenerek, çiftçi daha fazla destekleniyor havası yaratılmaktadır. Desteklerin yetersiz kalması çiftçilerin banka borçlarını da artırmaktadır. Çiftçilerin kullandığı banka kredileri 2022 eylül ayında 262 milyar TL iken bu yılın eylül ayında tam iki katına çıkarak (yüzde 100 oranında artarak) 523 milyar TL’ye yükselmiştir. (EKONOMİ SERVİSİ)