2024 asgari ücreti tartışılırken sendikalar ne yapıyor?

İbrahim KIZILYER
DİSK/Gıda-İş İstanbul Bölge Temsilcisi

Her yılın son çeyreğinde tartışmalarına başlanan asgari ücret, aralık ayı bitmeden, içinde patron, hükümet ve Türk-İş temsilcilerinin bulunduğu Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirleniyor. 2022 yılından önce işçilerde ve sendikalarda görece daha hararetli tartışmaları yaşanıp fikir beyan edilirken son zamanlarda derin bir sessizlik hakim. Üstelik aralık ayına birkaç gün kalmasına rağmen bu hal devam ediyor.

Çeşitli televizyon ve dijital medya platformlarında; AKP iktidarı temsilcilerinin konuşmalarından yola çıkılarak yapılan yorumlar, asgari ücrete enflasyon zammı yapılacağı şeklinde. Buradan hareketle fabrikalarda işçiler arasında “Şu kadar zam yapılırsa asgari ücret bu kadar olur” gibi tartışmalar yapılıyor. Patronlar ve onların iş yerindeki vekilleri ise “Bizim iş yeri bu maaşı kaldırmaz” nakaratını mırıldanıyor. Yani bir tarafta işçileri enflasyon zammına ikna etmeye çalışan sermayenin medya korosu, diğer taraftan iş yerlerinde patronların işten atmayı ima eden aba altında sopa gösteren tavrı. Hemen hemen asgari ücretin belirlendiği her dönem bu tablo yaşanıyor.

MAKAS DAHA DA KAPANACAK

Özellikle son birkaç yıldır asgari ücret konusu epey bir can sıkıcı halde. Bunun bir nedeni çekilmez hale gelen hayat pahalılığı ve iğneden ipliğe her şeye gelen zam, diğer nedeni ise gerçek enflasyonun yanından geçmeyen Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) enflasyonu. Nerdeyse iki işçiden biri “Ne asgari ücrete zam gelsin; ne de kiraya, faturalara, gıda maddelerine” cümlesini rahatça kuruyor. Bundan üç beş yıl önce DİSK ve bağlı sendikalar olarak asgari ücrete ilişkin bir rakam vererek, o talep etrafında örgütlenme ve mücadele çalışması yürütürdük. Şimdi bir rakam vermekten çekinir hale geldik çünkü asgari ücret belirlendikten sonra o kadar hızlı erir hale geldi ki hemen açlık sınırının altına düşüyor.

Kasımın sonuna doğru burjuva medyası tarafından 16-17 bin TL rakamları dile getiriliyor. Bu şekilde sendikasız işçi kitleleri de ikna edilmeye çalışılıyor. Sendikalı/toplu sözleşmeli iş yerlerinin büyük çoğunluğu 15 ila 17 bin (giydirilmiş) arasında rakamlarla yeni yıla girecekler. Diğer asgari ücret artış dönemlerinde olduğu gibi bu sene de sendikalı ve sendikasız işçilerin ücretleri arasındaki makas kapanacak.

MÜCADELE ALANININ GENİŞLEME OLANAĞI

Büyük çoğunluğu asgari ücret ve onun biraz üzerinde ücretle çalışan sendikasız ve sendikalı işçiler 2024’ün zam yağmurlarından aynı oranda etkileneceklerdir. Sendikasız ve asgari ücret alan işçinin her zaman bir gözü de şubat bodrosuna yansıyacak iş yeri zammına bakar. Nitekim son yılların işçi eylemleri asgari ücretin hemen akabinde işverenle işçiler arasında iş yeri zamlarının pazarlığında patlamıştır. Öte yandan birkaç yıldır sendikalı çalışan işçilerin ücretlerinin de hızla asgari ücret düzeyine gerilediği başka bir gerçektir. Yapılan TİS’lerin 5-6 ay sonra hiçbir değeri kalmıyor. Hele 3 yıllık sözleşme yapılmışsa durum daha vahim.

2024 asgari ücret süreci toplumun daha geniş bir kısmını kapsayarak, mücadele alanını da genişletecek bir özelliğe sahip. Asgari ücret belirlendikten sonra sendikalı işçiler açısından ek zam talepli eylemlerin artma ihtimali bulunuyor. Bu durum sendikaların başına çöreklenmiş bürokrat takımının işine gelmemektedir. Onun için asgari ücret tartışmalarında da sessizlikleri devam ediyor. Ellerinden gelse asgari ücrete zam yapılmasına karşı bir kampanya dahi yapacaklar. Nitekim geçmiş yıllarda kapalı kapılar arkasında hükümet yetkililerine bu konularda brifing veren ve TİS’lerin bir anlamının kalmadığını, ‘İşçileri iknada’ zorlandıklarını ifade eden sendikacıların olduğu ortaya çıktı. Sermaye iş birlikçisi sendika merkezlerinin gün geçtikçe yüzleri daha net görülmekte ve her asgari ücret döneminde aldıkları işçi düşmanı tutum daha fazla gün yüzüne çıkmakta...