Eleştirici ağır bir sorumluluk altında

Prof. Mesut İktu*

ELEŞTİRMEK BİLGİ GEREKTİRİR

GENEL anlamda müzik elbette eleştiri konusu olabilir. Ancak, bu noktada yaratıcılık ve yorumculuk konuları gündeme gelir. Bir müzik yaratısı, örneğin bir senfoni yazmış bestecinin eserini eleştirmek, en az besteci kadar bilgi sahibi olmayı gerektirir. Armoni, Kontrpuan, Müzik Formu, Çalgı Bilgisi, yeteri kadar piyano çalar olmak, entelektüel çizgi… İlk akla gelenler… Müzik yorumcusunun yorumunu eleştirmekse daha da çetin bir konudur. Burada önce bestecinin kompozisyonunda ne istediği bilinmelidir. Yorumcu bu konuyu özümsemiş midir? Çalgısının ya da sesinin müzikal ve teknik yaklaşımı ve bütünüyle yorumu nasıldır? Nasıldı, ya da nasıl olmalıydı? Söz konusu müzik bir Bach solo sonat mıdır; Ses ve Piyano ikilisi midir; orkestra eşlikli bir eser midir; solist ve orkestra şefi nasıldır; bir konçertoysa, orkestra eşliği nasıl olmuştur; sonorite, tempolar, eserin yazılış tarihçesi, başka seslendirileri… vb. Bu soruların cevabı kolay değildir.

ÖNCEDEN BİR ŞEY SÖYLEMEK ZOR

MÜZİK eleştirisi dinleyiciye yardımcı olur mu, yoksa onu yönlendirerek özgür seçimini zora mı sokar? Bu konu ülke yazarlarına göre değişir. Batıda başlangıçta müzik eserinin tanıtımına çok yer verilir. Sonra bir iki cümleyle yorumdan ve sanatçılardan söz edilir. İzleyicinin özgür seçimini zora soktuğu zamanlar olduğu gibi, yardımcı olduğu isabetli yazılar da olabilir. Önceden bir şey söylemek zordur. Bu konu biraz da eleştirmenin vasıf dokusuna bağlıdır.

*Bariton

HAZIRLAYAN: Erkan Araz

evrensel.net