ABD kongresi bütçede uzlaşma sağlayamıyor

Ekim KILIÇ
New York

ABD kongresi bu sene yine geçtiğimiz belli senelerde olduğu gibi federal bütçe belirlenmesinde zorluklar yaşıyor. Kongrenin mali yılın başlangıcı olan 1 Ekim’e kadar geçirmekle yükümlü olduğu 12 adet düzenli ödenek tasarısı bulunmaktadır. Bu faturalar ABD ordusundan okullara kadar çeşitli devlet kurumlarını ve programlarını finanse etme amacı taşıyor. Yıllık federal harcamaların yüzde 30’una denk geliyor. Geri kalanını ise zorunlu harcama programları ve faiz ödemeleri oluşturuyor.

Bipartisan Policy Center’ın raporuna göre bu yılın başlarında, borç limitine ilişkin müzakereler Mali Sorumluluk Yasası’nın (FRA) kabul edilmesiyle sonuçlandı. Mevzuat, Kongre Bütçe Ofisi tahminlerine göre 2024 mali yılında ihtiyari harcamaları azaltmakta ve 2025 mali yılında ihtiyari harcama artışını öngörülen enflasyon oranından daha yavaş bir şekilde yüzde 1 ile sınırlamaktadır. FRA, temel ihtiyari harcamaları 2024 mali yılı için 1.59 trilyon dolarla sınırlamaktadır. Bu miktarın savunma harcamaları 2023 mali yılına göre yüzde 3 artışla 886 milyar dolarla, savunma dışı harcamalar ise 2023 mali yılına göre yüzde 9 düşüşle 704 milyar dolarla sınırlandırılmıştır.

Eylül ayı sonlarında, bu mali yılın başlangıcından önce herhangi bir ödenek tasarısını kabul edemeyen Kongre, hükümeti 17 Kasım’a kadar bir önceki mali yıl seviyesinde finanse etmek için bir devam kararı kabul etti.

Yine 17 Kasım’a kadar herhangi bir ödenek tasarısı kabul edemeyen Kongre, 12 ödenek tasarısından dördünün süresinin 19 Ocak’ta, kalan sekizinin süresinin ise 2 Şubat’ta dolacağı iki aşamalı bir devam kararı daha kabul etti. Bu durum Kongreye ödenek seviyelerini görüşmek için zaman kazandırırken, aynı zamanda karşılanmadığı takdirde hükümetin bazı bölümlerinin kapanmasına neden olacak bir dizi finansman son tarihi yaratmaktadır.

ANLAŞMAZLIK SÜRÜYOR

6 Aralık Çarşamba günü ABD Senatosunun federal bütçeyi belirleyen komitesinin Demokrat Başkanı Washington Eyaleti Senatörü Patty Murray, Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson’ın, harcamaları geçen yılki seviyelerde tutma amacıyla engellediğini söyledi. Senato Tahsisat Komitesi Başkanı Patty Murray Johnson’ın, müzakerecilerinin federal hükümetin birçok faaliyetini finanse etmek için gereken 12 ayrı yasa tasarısı için harcama seviyeleri üzerinde uzlaşmaya yanaşmadıklarını ifade etti. Reuters’in haberine göre Başkan Joe Biden ve Johnson’ın Cumhuriyetçi selefi Kevin McCarthy haziran ayında, 1 Ekim’de başlayan mali yıl için 1.59 trilyon dolarlık toplam ihtiyari harcama düzeyi ve savunma dışı harcamalar için 69 milyar dolarlık ek harcama üzerinde anlaşmış ve bunu hükümetin genişleyen operasyonları arasında bölüştürmeyi milletvekillerine bırakmıştı. Murray, “(Johnson’ın) yapmadığı şey, Meclis ve Senato arasında tasarıları müzakere etmeye başlaması için Tahsisat Komitesine talimat vermektir” dedi. Federal hükümet şu anda geçici bir “devam kararı” ile çalışıyor ve finansmanı geçen yılki seviyelerde sabit tutuyor. Bu para önümüzdeki ay tükenmeye başlayacak ve Kongre tarafından başka bir adım atılmazsa federal hükümet kısmi kapanma sürecine girecek.

Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Temsilciler Meclisi şu ana kadar 12 yasa tasarısından sadece yedisini partizan oylamalarla kabul etti ve yıllık gıda ve tarım finansmanı ve Adalet Bakanlığı finansmanı gibi en zorlu konuların yanı sıra ulaşım, çok sayıda sosyal program ve diğerleri için para konusunu ele almada başarısız oldu. Demokratların çoğunlukta olduğu Senatoda Murray’in komitesi 12 tasarının tamamını güçlü iki partili destekle geçirirken, Meclisin tamamı sadece üç tasarıyı geçirdi.

UKRAYNA’YA YARDIM VE GÖÇMENLİK POLİTİKASI İKİLEMİ

NY Times’ın haberine göre Başkan Biden’ın Ukrayna savaşına destek bütçesini yenilemek ve İsrail’e yardım göndermek için yaptığı acil girişim, Cumhuriyetçilerin çarşamba günü, Demokratlar ABD’nin Meksika sınırında göçü engellemek için sıkı önlemler almayı kabul etmediği takdirde finansmanı engellemeye hazırlandığı Senatoda sorun yarattı.

Desteği artırmak amacıyla yönetim yetkilileriyle yapılan gizli bir brifing salı günü öğleden sonra tarafgir bir çığlık yarışına dönüştü. Cumhuriyetçiler talep ettikleri sınır-göçmenlik konularında önlemlerin sıkılaşması politikasını Demokratları bastırmaya çalışmakla suçladı.

Senatoda 110.5 milyar dolarlık acil harcama tasarısı için yapılacak kritik bir test oylamasının arifesinde meydana gelen bu çatışma, sadece tasarının başarısız olacağını açıkça ortaya koymakla kalmadı. Aynı zamanda yakın zamanda iki partili bir anlaşma olasılığını da ciddi şekilde azalttı. Yardımın engellenmesine yönelik bir oylamanın, Ukrayna’nın savaşında kritik bir dönemde ABD’nin kararlılığına gölge düşürmesi bekleniyor.

Geçtiğimiz haftalarda Cumhuriyetçilerle yapılan müzakerelerde başrol oynayan Connecticut Demokrat Senatörü Christopher S. Murphy, kabine düzeyindeki yetkililerle yaptığı brifingden ayrılırken “Ukrayna’yı terk etmek üzereyiz” dedi. Cumhuriyetçiler için “Vladimir Putin bir NATO ülkesine girdiğinde, Ukrayna’nın güvenliğinin geleceği ile siyaset oynamaya karar verdikleri güne pişman olacaklar” dedi.

Teksaslı Cumhuriyetçi Senatör John Cornyn, “Denizaşırı ülkelerdeki dost ve müttefiklerimize yardım etmek için on milyarlarca dolar istiyorlar. Ancak sınırda olası bir krizi önlemek için gerekeni yapmaya istekli değiller. Biden yönetiminin umurunda değil gibi görünüyor” dedi.

WSJ: AVUSTRALYA’YA NÜKLEER DENİZALTILAR SATABİLİRİZ

WSJ’de 7 Aralık’ta yayımlanan bir habere göre ise Temsilciler Meclisi ve Senato, yaklaşık 900 milyar dolarlık savunma ve ulusal güvenlik politikası yasa tasarısının kürtaj ve transseksüellerin hizmet almasına yönelik kısıtlamalar gibi en tartışmalı kısımlarını göz ardı etme konusunda anlaşarak yıl sonuna kadar yasanın geçmesinin önünü açtılar.

Kongrenin her iki kanadında da silahlı hizmetler komitelerinde görev yapan milletvekilleri çarşamba gecesi yıllık Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) için uzlaşma metnini yayımladı. Pentagon için politika önceliklerini belirleyen bu yılki NDAA, hizmet üyeleri için yüzde 5.2’lik bir maaş artışı ve adanın Çin’in olası bir işgaline karşı kendini savunmasına yardımcı olmak için Tayvan’a askeri eğitim yardımı çağrısında bulunuyor.

Konferans raporu olarak adlandırılan metin, Temsilciler Meclisi ve Senato müzakerecilerinin geçtiğimiz haftayı kendi odalarının bu yılın başlarında kabul ettiği NDAA tasarıları arasındaki farklılıkları gidermekle geçirmelerinin ardından geldi. Bu süreç Temsilciler Meclisi vekillerinin Başkan Biden ve Demokratların kontrolündeki Senatodan onay alma olasılığı düşük olan bazı tartışmalı sosyal politika önlemlerinden vazgeçmelerine neden oldu.

“Ulusumuz, Çin, İran, Rusya ve Kuzey Kore’den gelen benzeri görülmemiş tehditlerle karşı karşıyadır. Ulusal güvenliğimizi korumak için şimdi harekete geçmemiz hayati önem taşıyor,” diyen silahlı hizmetler komitelerinin dört lideri -Senatörler Jack Reed ve Roger Wicker ve Temsilciler Mike Rogers ve Adam Smith- perşembe günü yaptıkları açıklamada şunları söylediler: “Aylar süren zorlu ve verimli müzakereler sonucunda, ulusal güvenliğimizi güçlendiren ve hizmet üyelerimizi destekleyen iki partili ve iki meclisli bir konferans raporu hazırladık” dediler.

Mevzuat, ABD’nin gemi inşa endüstrisindeki kısıtlı kapasiteye rağmen Avustralya’ya nükleer enerjiyle çalışan denizaltılar satmasına izin verecek. Ancak bu 2025 yılına kadar olmayacak. Bu transferin Çin’in büyüyen ordusunun etkisine karşı koyması amaçlanıyor.

Nükleer enerjiyle çalışan denizaltıların, uzun mesafeler ve uzun süreler boyunca su altında gizlice çalışabildikleri için konvansiyonel muadillerinden çok daha yetenekli olduğu belirtiliyor.

Teklif, Rus işgaline karşı yaklaşık iki yıldır savaşan Ukrayna ordusunun güçlendirilmesine yardımcı olmak üzere güvenlik yardımı için 300 milyon dolar gönderilmesini öngörüyor. Bu miktar, Biden tarafından talep edilen ve çarşamba günü Senatoda yapılan usul oylamasında kabul edilmeyen on milyarlarca dolarlık yardımdan ayrı bir miktar.

Kongre şu ana kadar Kiev’e 100 milyar dolardan fazla yardım yapılmasını onayladı. Temsilciler Meclisindeki bazı Cumhuriyetçiler, milletvekillerinin yabancı bir çatışma yerine iç sorunlara öncelik vermesini isteyen kongre bölgelerindeki seçmenlerin baskısıyla daha fazla para gönderilmesine karşı çıktılar.