Süper Lig yayınları: Milyar dolarlık pasta

Gözde TÜZER
İstanbul

Süper Lig Hakemi Halil Umut Meler’e yönelik saldırı, futbol piyasasındaki pazar ilişkilerini de gündeme getirdi. Pazarın en büyük pastalarından biri yayın hakları. Türkiye liginin yayın hakkını elinde bulunduran Bein Sports’un bu imtiyazı elde etme süreci ise oldukça karmaşık ve tartışmalı… Baştan başlayalım…

2000-2001 yılından itibaren futbol maçları Digiturk’te yayımlanıyordu. Fakat 2013’e gelindiğinde TMSF, Mehmet Emin Karamehmet’in sahibi olduğu Çukurova Grubundan alacaklarını tahsil etmek amacıyla, aralarında Digiturk’ün de olduğu 10 Çukurova şirketine el koydu.

BEİN’E SATIŞ: DEĞERİNİN ALTINDA

Mayıs 2016’da Digiturk İcra Kurulu Başkanı Ümit Önal, Türkiye Futbol Federasyonuna (TFF) yılda 400 milyon dolar verdiklerini ve Digiturk’ün futboldan zarar ettiğini açıkladı. Önal ayrıca TMSF’nin kontrolünde bulunan Digiturk’ün Katarlı beIN Media Group’a satışında son iki aya girildiğini ve satışın 1 milyar doların üzerinde olduğunu da söylemişti.

Yazarımız Ceren Sözeri bunu köşesine taşımış ve “Bunun üzerine Ekonomi Ekibi adlı internet sitesinde ‘Katarlılara 400 milyon dolarlık Digiturk kıyağı’ başlıklı haberde daha önce Türk Telekom ve Doğan Grubunun verdiği tekliflerle Digiturk’ün değerinin 1 milyar 650 milyon dolara yükseldiği hatırlatıldı. Önal’ın 1 milyar dolar üzeri satış rakamı ile kıyasladığımızda Digiturk’ün 2013 yılına kıyasla değerinin altında satılmakta olduğu, hatta yine Önal’ın açıklamalarına göre zarar ettirildiği aşikar” demişti. 

Ocak 2014’te kurulan Katarlı Bein Media Group LL, küresel spor ağı beIN SPORTS’un resmi sahibi. beIN SPORTS, tüm dünyaya yayın yapan 36 kanalı ile Orta Doğu, Kuzey Afrika, Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya Pasifik bölgelerinde faaliyet gösteriyordu.

Cumhuriyet gazetesinden Murat Sabuncu 15 Temmuz 2015’te “Nereden baksan skandal” başlığıyla yayımlanan yazısında “Satın alan grubun Katarlı olması ve AKP iktidarı ile son dönemdeki yakınlık da bir diğer konuşulan konu” diyordu.

SABİTLENEN KUR, DEVLETİN ÖDEDİĞİ PARA

T24’te Tuğrul Akşar ise 17 Haziran 2019’da “Katarlı BeinSport grubu Süper Lig maçlarının yayın haklarından zarar ettiği gerekçesiyle, TFF’ye verdikleri taahhütleri gerçekleştirme aşamasında dolar/TL kurunun 3.80 TL’den sabitlenmesini talep etti… Anımsanacağı üzere, Katarlı Bein Groupun sahibi olduğu Digiturk, 21 Kasım 2016 günü sonuçlanan ihaleyle, yıllık 500 milyon dolar (+KDV) karşılığı Süper Lig’in yayın haklarını 5 yıllığına satın almıştı. Sözleşme gereği, söz konusu tutarın 250 milyon dolarlık kısmının Merkez Bankasının güncel kurundan, kalan yarısının da TFF ve Kulüpler Birliği ile anlaşılan kur üzerinden ödeneceği Digitürk tarafından taahhüt ve kabul edilmişti. Bu kapsamda naklen yayın bedelinin yarısı (250 milyon dolarlık kısmı) ilk yıl için, sözleşme tarihindeki 1 USD= 3.26 TL’den sabitlenerek kulüplere ödenmişti” bilgisini paylaşıyordu.

İHALEYE İPTAL, BEIN’E UZATMA

2022’ye gelindiğindeyse Türkiye Futbol Federasyonu ile Digiturk Bein Media Group arasında imzalar atıldı. Süper Lig ve 1. Lig yayın hakları 2 yıl daha (2022-23 ve 2023-24 sezonları) Digiturk’te olacaktı. Türkiye Futbol Federasyonu Yönetim Kurulu 2022-23 futbol sezonu ve devam eden sezonlara ilişkin yayın ihalesini çeşitli gerekçelerle iptal etmiş ve mevcut yayıncı Digiturk Bein Media Group ile 2 yıllık uzatma sözleşmesi yapılmasına karar vermişti. Bu koşullara ilave olarak da “Transfer sezonunun açılması, kulüplerin transfer döneminde sağlıklı bir planlama yapabilmesi, liglerin başlamasına çok az bir süre kalması nedeniyle yeniden bir ihale düzenlenmenin mümkün olmadığı” belirtilmişti. Federasyon Başkanı Mehmet Büyükekşi ile Digiturk CEO’su ve Bein Media Group CEO’su Yousef Al-Obaidly’nin katılımı ile gerçekleşen imza töreninde Büyükekşi, “Digitürk ile 2.2 milyar lira üzerinden anlaşma sağladık” demişti.

DİGİTÜRK ÇEKİLİYOR MU?

Ancak geçtiğimiz ay yeni bir durum daha yaşandı. Süper Lig’de yayın gelirlerinin Avrupa’nın ilk 10 liginin ortalamasından 7 kat daha düşük kaldığı haberleri basına yansıdı ve yayıncı kuruluşun bir sonraki ihaleye girmeyi düşünmediği ve bu durumu TFF’ye bildirdiği iddia edildi. İddiaya göre yayıncı kuruluş, Süper Lig’den istediği parayı kazanamadığı için artık ihaleye girmeyecekti. Takımlara şu an verdikleri parayı bile fazla bulan şirket bu durumu TFF’ye bildirdi ve masadan kalktı.

FİFA’YA RÜŞVET İDDİALARI

Tartışma bununla da sınırlı değil. İsviçre Federal Mahkemesi, Fransız Kulübü PSG’nin Başkanı ve Bein Sports Grubun Eski CEO’su Nasser Al-Khelaifi hakkında yolsuzluk iddiasıyla soruşturma açtı. İddiaya göre; Nasser Al-Khelaifi, FIFA’nın Eski Genel Sekreteri Jerome Valcke’ye 2018’den 2030 yılına kadar Dünya Kupası maçlarının yayın haklarını güvence altına almak için rüşvet vermekle suçlandı.