"İş dünyası" doymuyor

Gözde TÜZER
İstanbul

Asgari ücretin 17 bin 2 TL olarak açıklanması sonrası işçiler nasıl geçineceklerini düşünürken, patronlar kendi kasalarının derdine düştü. Dünya gazetesine konuşan patronlar “asgari ücret için devletten destek bekliyoruz” dedi.

"NASIL GEÇİNECEĞİZ"

Asgari ücretin son toplantısında rakam açıklandı: 17 bin 2 TL. Sosyal medyada “2 TL’nin ortama girişi” diyerek mizahlar yapılsa da, işçiler bu parayla ay sonunu nasıl getireceklerini düşünmeye başladı. Evrensel’den Hilal Tok’a konuşan işçiler şöyle diyordu: “17 bin lira ile nasıl geçineceğiz? Bugün kasaba gittim, kıymanın fiyatını sordum, 400 lira dedi, şok oldum.” “Onlar 17 bin lira ile geçinsinler de görelim. Benim hesabımda şu an 600 lira var, ayın 8’ine kadar idare etmem gerek bununla.” “Asgari ücretliyim ben de. Evim kira, 6 bin 500’ü kiraya gidiyor. Yetmiyor ama kime ne diyeceğim?​”

PATRONU MEMNUN ETTİ AMA DOYURAMADI

Asgari ücretli cebini yakanları düşünedursun patronlar çoktan kendi kasalarının derdine düşmüş durumda. 17 bin 2 TL’lik asgari ücret elbette “iş dünyasını” memnun etti ancak hala doymuyorlar: “Devlet bize destek versin.”

Dünya gazetesinin 29 Aralık günü çıkan manşeti şöyle: “İş dünyası asgari ücrette destek bekliyor”

Haberde “Yaklaşık 7 milyon çalışanın beklediği asgari ücret, 700 TL devlet desteği ile yüzde 49 artışla net 17 bin 2 lira oldu. İş dünyası memnun ancak rekabet günü adına desteklerin artması gerektiğini vurguluyor” denilirken Türkiye’nin önde gelen patronlarının görüşlerine de yer veriliyor.

İŞÇİNİN DEĞİL PATRONUN ARKASINDA: MEHMET ŞİMŞEK

Gazeteye konuşan TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu “Vergi dilimleri güncellensin. Reel sektöre destekler artırılarak devam ettirilmeli. Gelir vergisi dilimleri de yukarıya doğru güncellenerek çalışanların alım gücü artırılmalı” diyor.

Hisarcıklıoğlu “reel sektöre destekler artırılmalı” dese de zaten destek fazlasıyla yapılıyor. Örneğin 27 Ekim 2023’te Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ihracatçıların ve reel sektörün her zaman arkasında olduklarını belirterek, “Yeni destek paketimizle 25 milyar liralık garanti karşılığında 30 milyar liralık kredi imkanını firmalarımıza sunacağız” demişti.

İLAVE ADIMLAR: ORTA VADELİ PROGRAM

Gazeteye konuşan bir başka patron ise TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol idi. Akkol asgari ücretin bir taban ücret olduğunu ve bunun da makul olması gerektiğini savunarak “İşletmelerimize ilave atılabilecek adımları da atma çağrısında bulunmak istiyorum” dedi.

Akkol’un “ilave adımlar atılmalı” çağrısı aslında uzun zaman önce gerçekleşmişti. Örneğin 2 Ekim 2023 tarihli Resmi Gazete'de temmuz ayında düzenlenen teşvik belgeleri listesi yayımlandı. Ekonomik krizin yükünü emekçilerin sırtına yıkma programı Orta Vadeli Program, KDV, ÖTV, MTV gibi halkın genelinin ödediği dolaylı vergilerde artış öngörürken, teşvik listesine göre patronlara yüzde 90'a varan vergi indirimi, KDV istisnası, sigorta primi desteği, faiz desteği, gümrük vergisi muafiyeti, gelir vergisi stopajı desteği benzeri milyarlarca liralık destek sağlanacak.

"EMEK" PATRONDAN, "DESTEK" DEVLETTEN, "YOKSULLUK" HALKA KALAN

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği Başkanı (İDDMIB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu gazeteye verdiği röportajda şu ifadeleri kullanıyor: “Devletimizden destek bekliyoruz. Özellikle işveren katkı payları noktasında yılın ilk 6 ayında dahi olsa rakamların yükseltilmesi faydalı olacaktır.” Birliğin 6 Ağustos 2023’te yaptığı açıklamaya göre sektörün temmuz ayı ihracatı 989 milyon dolar.

Ayrıca devletten patronlara “destek” çok. Hatta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, patronlara teşekkür edercesine “Türkiye yüzyılında emek sizden destek bizden” diyerek 1 milyon 47 bin işverene toplam 292 milyar TL SGK prim desteği verdiklerini açıkladı.

Evrensel’den Erkan Aydoğanoğlu’nun 23 Kasım 2023 tarihli yazısına göre; 2023 merkezi yönetim bütçesinden patronlara işveren prim desteği olarak 69.3 milyar lira ayrılmıştı. 2024 bütçesinde bu rakam yaklaşık 2.5 kat artışla 165,9 milyar liraya çıkarıldı. Bugüne kadar patronlara yapılan toplam sigorta prim desteğinin yüzde 57’si tek seferde 2024 yılı içinde yapılacak.

İŞSİZLİK FONU "ÇALIŞAN GİDERLERİ"NE

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Güven Karaca ise “Geldiğimiz noktada yapılan ücret artışları çalışanlar açısından anlamını kaybederken, işveren tarafından ise çalışan giderlerinin nasıl yöneteceğimiz konusunda zorlanacağımızı düşünüyorum” diyor.

Çalışan giderleri konusunda endişe yaşayan Karaca’ya İşsizlik Fonunu hatırlatmak gerekiyor. İşsiz kalanlara gelir desteği sağlamak amacıyla kurulan İşsizlik Sigortası Fonu’ndan, işverenler daha fazla faydalandı. “Teşvik ve Destek Ödemeleri” başlığı altında işverenlere yönelik yapılan ödemeler, eylül 2023’te 2 milyar 894 milyon TL’yi buldu. Sonuç olarak; yılın ilk dokuz ayında işverenlere dönük teşvik ve destek ödemeleri, işsizlik ödeneğini aşarak 28 milyar 410 TL’ye ulaştı.

"İNDİRİM KOVALIYORUZ"

Ege Sanayici ve İş İnsanları Derneğinin (ESİAD) Başkanı Sibel Zorlu ise “Odak noktamız yüksek enflasyonu azaltacak politikalar olmalıdır. Aksi takdirde, yüksek enflasyon ve zam sarmalından kurtulmamız mümkün olmayacak” dedi. Zorlu’ya cevap ise bir işçiden geliyor: “Böyle yan yana oturunca birbirimize marketlerde şu indirimdeymiş bu indirimdeymiş deyip hesap yapıyoruz, hayatımız hesap yaparak geçiyor.”

İşçilerden asgari ücret tepkisi: Günlerimiz yine hesap yapmakla geçecek

Asgari ücret gazete manşetlerinde: İktidar medyası "Müjde" diyemedi

Erkan Aydoğanoğlu

Teşvik patrona, yükü işçiye