Türkiye ve dünyada oyun sektörünün çalkantılı yılı

Nihan İŞLER

2023 yılı, toplu işten çıkarmalar, nihayet sonuçlanan davalar, büyük şirket birleşmeleri ve fiyat politikalarındaki güncellemelerle oyun sektörü için çalkantılı bir yıl oldu.

Pandemi döneminde evlere kapanmamızla ani bir büyüme yaşayan oyun sektörü, 2023 yılında küçülmeye gitti. LA Times’ın kasım ayında yaptığı habere göre 2023 yılında 6 bin 500 sektör çalışanı işten çıkartıldı ancak bazı firmaların rakamlarını açıklamayışından dolayı bu sayının çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor. Toplu işten çıkarma yapan şirketler arasında Electronic Arts, Amazon’un oyun departmanı, Unity, Riot Games, Epic Games, Ubisoft ve Bethesda gibi büyük isimler var.

The Game Awards 2023’te geliştirdikleri Baldur’s Gate 3 oyunuyla Yılın Oyunu, En İyi Rol Yapma Oyunu, Çok Oyunculu Oyun, En İyi Performans (Astarion rolü ile Neil Newbon) ve Topluluk Ödüllerini alarak ortalığın tozunu attıran Larian Studios’un başındaki Swen Vincke, ödülünü alırken ona verdikleri 30 saniye içine sığdıramadığı konuşmasını kendi sosyal medya hesabında paylaştı ve işten çıkarmalara değindi:

“Birçoğunuzun işten çıkarıldığını duyduğuma gerçekten üzüldüm. Orijinal toplantı odasında bulunan insanlardan neredeyse hiç kimsenin kalmadığını fark etmek üzücü bir şey. Umarım hepinizin sonu iyi olur. …  Uzun zaman önce bir yayıncıyla yaptığım konuşmayı anlatarak bitirmek istiyorum. Bana, şanslarına oyunların idealizm tarafından yönlendirildiğini söylemişti. Bunu sömürücü bir bakış açısıyla söyledi ama haklıydı. Oyunlar, kitaplar, müzik ya da filmler kadar önemli, eşsiz bir sanat formu. Ben de dahil olmak üzere pek çok geliştirici oyun yapıyor çünkü başkalarının yarattıklarıyla sadece oyunların sunabileceği bir şekilde etkileşime girdiğini görmeyi seviyorlar. Parayı, yeni ve daha iyi oyunlar yaratmak için ihtiyaç duydukları yakıt olmasının ötesinde o kadar da umursamıyorlar. Herkese yakıtın bir amaç değil de araç olduğunu hatırlatmakta fayda var. Önemli olan ve hatırımızda kalan şey, nereye ve nasıl yolculuk ettiğimizdir.”

İŞTEN ÇIKARMALAR VE ŞİRKET BİRLEŞMELERİ

Bu işten çıkarmaların ardında yatan sebepler arasında küresel ekonomik durgunluk, prodüksiyon maliyetlerinin artması, endüstride artan rekabet, gelişen teknolojilerin bazı iş kollarını ortadan kaldırması ve şirket birleşmelerini sayabiliriz.

Bu birleşmelerin en büyüğü, uzun zamandır konuşulan Microsoft’un Activision Blizzard’ı satın alması oldu. Ekim ayında gerçekleşen 69 milyar dolarlık bu satın alımın sebeplerinden biri olarak Kaliforniya Sivil Haklar Departmanının (CRD), Activision Blizzard’a cinsiyet ayrımcılığı ve ücret eşitsizliği sebebiyle açtığı dava görülüyor. 2 yıldır süren dava, şirketin hisselerinde ciddi bir düşüşe neden olmuştu ancak Microsoft’un satın alımından 2 ay kadar sonra, aralık ayında sonuçlanan davada cinsiyet ayrımcılığına ve cinsel tacize dair iddiaların ispatlanamaması sebebiyle 54 milyon dolar karşılığında uzlaşmaya varıldı ve Activision sözcüsü IGN’ye yaptığı açıklamada “Tüm çalışanlarımız için adil ücretlendirme ve terfi politikaları ve uygulamaları sağlamaya kararlı olduğumuzu ve sosyal yardım, işe alım ve elde tutma süreçlerinde yeterince temsil edilmeyen topluluklardan nitelikli adayların dahil edilmesine yönelik çabalarımızı sürdüreceğimizi bilmelerini istiyoruz” diye belirtti.

Herkesin gözünün üzerinde olduğu ve bu yıl sonuçlanan bir diğer dava ise Google ile Epic Games arasında 3 yıldır süren tekelleşme davasıydı. Google’ın uygulama mağazası Google Play’in Android uygulamalarında ve uygulama içi satın alımlarda tekel güce sahip olduğunu ve bu gücü kötüye kullandığını öne süren Epic Games, aynı mücadeleyi iki yıl önce Apple’a karşı da vermiş ancak kaybetmişti. Bu kez Epic Games davasında haklı bulundu ancak sonucunda ne kazandıklarını henüz bilmiyoruz.

Oyun sektöründe bu sene en çok tartışmaya sebep olan olay ise oyun geliştirme motoru Unity’nin eylül ayında Unity kullanarak geliştirilen her oyundan indirme başına pay alacağını duyurması oldu. Bağımsız oyun geliştiricilerden ve oyun stüdyolarından büyük tepkiler geldi, birçok geliştirici artık Unity kullanmayacağını açıkladı ve insanlar tamamen ücretsiz olan Godot ya da Epic Games’in geliştirdiği ve yalnızca geliştirilen oyun 1 milyon dolar brüt gelir elde ettikten sonra telif ücretini devreye sokan Unreal Engine gibi diğer oyun motorlarına yöneldiler. Bunun üzerine Unity geri adım atmak zorunda kaldı ve “Son 12 aylık geliri 1 milyon dolardan az olan hiçbir oyun ücrete tabi olmayacak” şeklinde açıklama yaptı.

20 KASIM’DAN ÖNCESİ VE SONRASI

Türkiye’deki oyun dünyasında ise bambaşka dertlerimiz vardı: Dünyanın en büyük bilgisayar oyunu platformu Steam, web sitesinde “Arjantin ve Türkiye’de son yıllarda yaşanan yüksek kur oynaklığı” sebebiyle 20 Kasım’dan itibaren yerel para biriminin kaldırılacağını duyurdu. Türkiye’deki Steam kullanıcıları artık MENA-USD denen, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerine özel bir dolar kuru üzerinden oyun satın alıyor.

Türkiye’nin en büyük oyun geliştirici topluluğu ÜNOG’un hazırladığı tabloya göre, örneğin 20 Kasım’dan önce 31 TL olan Cuphead’in şu anki Steam fiyatı 19.99 dolar, yani (bu yazının yazıldığı aralık ayı itibarıyla) 588 TL ile yüzde 1857 bir artış söz konusu!

Biz henüz Steam’den gelen darbeyi sindirememişken düşene bir tekmeyi de öncesinde hiçbir açıklama yapmadan Türk lirasını kaldıran EA Games vurdu.

Bu fiyat artışları üzerine, oyuncular Epic Games’in her ay ücretsiz oyunlar dağıttığı mağazası Epic Store’dan bedava ya da ucuza alınabilecek oyunlar listeleri hazırlayıp yaymaya başladılar. Yani bu hikayenin kazananı da yine rakip firmaların açgözlü politikaları sayesinde Epic Games oldu.

TÜRKİYE’DE DURUM NASILDI?

Ama hep kötü şeyler olmadı, 2023 yılı oyun dünyası özetini ülkemizdeki olumlu gelişmelerle bitirmek istiyorum:

Oyun sektöründe, özellikle de mobil oyun şirketlerinin etkisiyle dünyada en çok oyun şirketine sahip şehirler arasında Londra’dan sonra 2. olarak büyük bir yer edinen İstanbul, bu sene Google’ın düzenlediği, dünyanın her yerinden ünlü konuşmacıların katıldığı oyun zirvesine ev sahipliği yaptı. Konuşmalar sırasında en çok dikkatimi çeken şey, “Türkiye’den bir sürü genç Amerika’da ve Avrupa’da oyun şirketlerinde çalışıyor ama Türk şirketler hiç yabancı çalışan almıyorlar” diye şikayet eden konuşmacıya kimsenin kurdan bahsetmeyişi oldu.

Mobil oyun sektörü gerilerken, Türkiye’de PC ve konsol oyunları geliştirmeye olan ilgi her geçen gün artıyor. Avrupa’nın en ünlü oyun fuarı Gamescom’a bu sene Türkiye’den Cardboard Town oyunuyla Stratera Games, Pile Up ile Remoob Games, Orpheus: Tale of a Lover ile Wendigo Games, Castle of Alchemists oyunuyla Team Machievelli, Toy Shire ile Bluespy Studios gibi birçok stüdyo katıldı. Fuarın Türkiye pavyonunu düzenleyen yerli kurumun oyunlara yaş sınırı için gereken izinleri almaması sebebiyle fuarın ilk günü tüm oyunlar +18 kabul edilip organizasyon tarafından sansürlendiyse de devamında bu sorun düzeltildi ve geliştiriciler oyunlarını global ziyaretçilere tanıtabildiler.

Türkiye’nin en büyük oyun fuarı Gaming Istanbul’a ise bu sene yüzlerce bağımsız geliştirici başvurdu, bunların bir kısmı oyunlarını fuarda sergileme ve oyunseverlere denetme fırsatı buldu, oyun deneyenler arasında Ekrem İmamoğlu da vardı. GIST’nin son gününde Meriç Eryürek, Can Sungur ve Tuna Pamir’den oluşan jürinin bu oyunları değerlendirdiği bir yarışma yapıldı ve Leila adlı oyunuyla Ubik Studios üçüncü, New Cycle oyunuyla Core Engage ikinci, Emberbane oyunuyla Hamlet Games birinci oldu.

Bahçeşehir Üniversitesi bünyesindeki BUG Lab TEKMER’in düzenlediği Land of the Crescent etkinliği ise Steam’de canlı yayınlar yaparak Türkiye’de geliştirilen oyunları dünyaya duyurdu.

Özetle, bu sene Türkiye’de oyun geliştiriciliğinin güzel bir ivme kazanmaya başladığını, mobil oyunlardan PC ve konsola bir kayma yaşandığını ve her geçen gün çıkan oyun sayısının ve kalitesinin arttığını söylemek yanlış olmaz. Üniversitelerde açılan Dijital Oyun Tasarımı bölümleri de kendi kendilerini eğitmeyi bilen Z kuşağı gençleri de bunun sinyallerini önceden vermişti zaten. Dinozorların yol kesmeyip yol açtığı bir sektör olması dileğiyle!

Almanak 2023 | Yapay zeka kimin için?