Ücreti karşılığında bir uçuş öyküsü: Türkiye’nin uzay macerası

Metin TAŞKIRAN

Türkiye'nin uzay macerası bu gece başlıyor. Astronot yerine "Fezagir" önerileri, “zengin Türk mutfağı”ndan geleneksel bir yemeğin uzaya gönderilmesi hedefi, "kendi milli roketimiz" söylemleri derken Türkiye'nin ilk 'uzay yolcusu' Alper Gezeravcı, bir günlük rötarla bu gece yarısı Uluslararası Uzay İstasyonu'na gitmek üzere yola çıkacak.

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2021 yılının Şubat ayında gerçekleştirilen Milli Uzay Programı Tanıtım Toplantısı'nda Türkiye'nin uzaydaki 10 yıllık 'vizyon, hedef ve projeleri'ni açıklamıştı. Erdoğan programda yaptığı konuşmada "İlk aşamada 2023 sonunda yakın dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi milli ve özgün hibrit roketimizle Ay'a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz" demişti.

Erdoğan "kendi milli ve özgün roketimiz" vaadinde bulunmuş olsa da ücreti karşılığı Axiom Space isimli şirketin düzenlediği uçuşla ilk uzay yolculuğu gerçekleştirilmiş olacak.

Türkiye’nin ilk ‘uzay insanı’ Türk Hava Kuvvetleri pilotu Albay Alper Gezeravcı, Axiom Space’in, Uluslararası Uzay İstasyonu'na göndereceği “Axiom Mission 3 (Ax-3)” görevi için 4 kişiden oluşan mürettebat yer alıyor. Gezeravcı’nın birlikte görev alacağı kişiler, şirketin çalışanı olan Michael Lopez-Alegria, İtalyan Hava Kuvvetlerinden Pilot Walter Villadei ve Avrupa Uzay Ajansı adına katılan İsveçli Marcus Wandt olarak belirlendi.

AXIOM SPACE'İN GEÇMİŞTEKİ YOLCULUKLARI

Axiom Space, dünyanın ilk ticari uzay istasyonunu kurma hedefiyle 2016 yılında kurulan bir şirket. Uçuşları Elon Musk’a ait SpaceX şirketi imalatı Falcon9 roketiyle gerçekleştiriyor.  Ticari firma Ax-3'ten önceki uçuşlarında aralarında İsrailli savaş pilotlarından emlak partonlarına parasını veren 'uzay turistleri'ne yolculuk imkanı tanımıştı.

Peki kimdi bunlar?

"Axiom Mission 1", Uluslararası Uzay İstasyonuna özel olarak finanse edilen ve işletilen mürettebatlı bir görevdi. Roket, Gezeravcı'nın da yollanacağı Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden fırlatıldı. Mürettebat, İspanya doğumlu bir Amerikalı ve Axiom tarafından işe alınan profesyonel eğitimli bir astronot olan Michael López-Alegría, İsrailli savaş pilotu Eytan Stibbe, Amerikalı emlak patronu Larry Connor ve uluslararası yük taşımacılığı ve yatırım şirketi sahibi Kanadalı Mark Pathy'den oluşuyordu.

Gezeravcı’nın uçuşunda da görev alacak olan şirketin kadrolu çalışanı Lopez-Alegria dışındaki yolcular kişi başı 55 milyon ABD doları karşılığı 'uzay deneyimini' yaşamış oldu.

"Axiom Mission 2" uçuşunda ise eski NASA Astronotu Peggy Whitson'ın yanında Ax-2'de bir koltuk için ödeme yapan motor sporları takımı sahibi John Shoffner isimli patron ile Suudi Uzay Komisyonu'ndan iki Suudi görevli yer aldı.

Suudi görevlilerden biyomedikal araştırmacı Rayyanah Barnawi, uzaya çıkan ilk Suudi kadın olma özelliğini de taşırken yanındaki görevli ise Suudi Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde F-15SA pilotu olarak görev yapan Ali AlQarni idi.

Ax-2 görevi sırasında mürettebat, mikro yerçekiminin kök hücreler ve diğer biyolojik deneyler üzerindeki etkilerine yönelik çalışmalar da dahil olmak üzere bilimsel araştırmaların yanı sıra 'sosyal yardım' etkinlikleri de gerçekleştirdiği belirtiliyor.

İKTİDARIN UZAY İLE İMTİHANI

Türkiye'nin hedefleri sadece Gezeravcı'yı uzaya yollamakla sınırlı değil elbette, Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, hedeflerden birinin de uzaya “zengin Türk mutfağı”ndan geleneksel bir yemeğin uzaya gönderilmesi olduğunu söylemişti.

Öte yandan Erdoğan sadece kendi uzay mekiğimizi üretme vaadinde de bulunmamıştı. Uzay alanında da 'yerli ve milli' söylemini sürdüren Erdoğan, "Astronot ya da kozmonot kelimelerine bir Türkçe karşılık bulmamız gerekiyor" diyerek dilbilimcilere de çağrıda bulunmuştu. Erdoğan'ın çağrısına karşılık veren TUA Başkanı Yıldırım ise Özbekçede "astronot, uçurcu" anlamında bulunan Arapça-Farsça kökenli "fezagir" sözcüğünün kullanılmasını önermişti.

Gelinen noktada AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Milli Uzay Programı Tanıtım Toplantısı'nda ilan ettiği hedefler tutmasa da Gezeravcı'nın ücreti karşılığında uzaya gönderilmesi, PTT pulları, yapılan reklamlar, başta İstanbul ve Ankara olmak üzere kent meydanlarından yapılacak canlı yayın gösterimleri ile bir başarı hikayesi yazılmak isteniyor. (HABER MERKEZİ)

Musk’ın roketiyle ‘milli’ yolculuk

Yücel Demirer

Uzaya yolculuk: Kim için? Ne için?