Zehirli gazlar yayan geri dönüşüm tesisine usulsüz ruhsat verildi

Mahsun KILIÇ
Mersin

Türkiye, 2022’de Avrupa’dan en çok geri dönüştürebilir plastik ithal eden ülke. Uzmanlar yakın bir gelecekte Türkiye’nin Avrupa’nın çöplüğü haline gelebileceği uyarısında bulunuyor. İthal çöpleri ayrıştıran ve geri dönüştüren tesislerden biri de Mersin’in Akdeniz ilçesine bağlı Emek Mahallesi’nde bulunan Ceta Geri Dönüşüm Plastik Ambalaj Toplama Ayırma ve Geri Dönüşüm Tesisi. Granül yakma işlemi sırasında çevreye zehirli gaz ve kötü koku yayan tesis halk sağlığı tehdidi oluştururken bölge halkı da duruma tepkili.

Ticaret Sicil gazetesine göre Eski Başbakan Binali Yıldırım’ın yeğeni Cem Murat Yıldırım da tesisin hisse ortaklarından biriydi. Yıldırım yaklaşık bir buçuk ay önce 2.5 milyon liralık hissesini devretti. Yıldırım’ın 2019’da tehlikeli mal ve kombine taşımacılık düzenleme genel müdürüyken İstanbul’da ilçe belediye başkanlığı için istifa ettiği kamuoyuna yansımıştı.

Tesisin bölgeye etkilerini CHP Mersin Büyükşehir Belediye Meclis Üyesi Abdurrahman Yıldız, Karacailyas Evren Mahalle Muhtarı Engin Akdemir ve bölge halkı ile konuştuk.

‘HEP BİRLİKTE BİR ŞEYLER YAPMALIYIZ’

Karacailyas’ta gezinirken ağır ve keskin bir kokuyla karşılaşıyoruz. Tesisinin hemen yakınında çocuk parkları var, çocuklar basketbol sahasında oyun oynuyor. Tesisin 30-40 metre ilerisindeki boş arazide yürüyüş yapan Nuray Sucu’ya denk geliyoruz. Yaklaşık 35 yıldır Evren Mahallesi’nde yaşayan Sucu, “Gündüz olduğu için az koku var, gece koku daha çok artıyor. Yaz aylarında burada nefes alamazsınız. Bizi insan yerine koymuyorlar. Tek başıma ne yapabilirim ki, mahalle sakinleri olarak hep birlikte bir şey yapmamız gerekiyor” diyor. Bir komşusunun kanser hastası olduğunu anlatan Sucu, kendisinin de astım, şeker, tansiyon ve zona gibi hastalıkları olduğuna dikkat çekerek “Maskeyle dışarıya çıktığımız günler oluyor” diyor.

‘KİMSEDEN ÇEKİNMİYORUZ, MÜCADELE EDECEĞİZ’

Evren Mahallesi’nde gezerken karşılaştığımız 62 yaşında Baki 30 yıldır bu mahallede yaşıyor. Tesisi sorduğumuzda başlıyor anlatmaya: “Yaz aylarında çok kötü koku, toz, duman geliyor tesisten evlerimize doğru. Balkonda, damda duramıyoruz. O sıcakta kapıları kapatıyoruz. Kış aylarında da koku oluyor. Geceleri bacalardan kapkara duman çıkıyor. Annem yıllardır koku ve dumandan evime gelmiyor.” Tesisin eski hissedarı Binali Yıldırım’ın yeğeni Cem Murat Yıldırım’ı sorduğumuzda öfkeyle “Kimseden çekinmiyoruz, tesis kimin olursa olsun yine mücadele etmeye devam edeceğiz” diyor.

İşlek cadde üstündeki bir kıraathaneye giriyoruz. Tesise ilişkin konuştuğumuz Aydın Kılıç “Çok kere şikayet ettik, dilekçe verdik, vekiller geldi ama çözüm bulamadık. İktidar arkalarında olduğu için bu tesis burada” diye şikayet ediyor.

‘BU OLAY SİZİ AŞAR’ DENİLMİŞ

Kıraathanede konuştuğumuz Karacailyas Evren Mahalle Muhtarı Engin Akdemir ise “Muhtarlar olarak şikayet ettiğimizde Mersin valisi ‘Bu olayla ilgilenmeyin, sizi aşar, muhtarlığınızdan olursunuz’ demişti. Tesis kalıcı ruhsat almış, artık bu tesis buradan kalkmaz. Dışarıdan gelen çöplerden para kazanıyorlar, Mahallelinin sağlığını düşünmezler” diyor.

Emek Mahallesi’nde yaşayan Orhan Mermer de “Yabancı plakalı tırların tesise girdiğine şahit oldum kaç kere. Tesis kalkmaz ama mahalle kalkacak bu gidişle” dedi.

BELEDİYEDEN USULSÜZ RUHSAT!

Mersin’deki geri dönüşüm tesislerinin 10 yıllık bir tarihi olduğuna dikkat çeken CHP Büyükşehir Belediye Meclis Üyesi Abdurrahman Yıldız, “Akdeniz ve Toroslar’ın kesiştiği Yalınayak ve Şevket Sümer Mahallelerinde yaklaşık 300 dönümlük arazide granül yakılan tesisler var” dedi.

İthal çöplerin çoğunlukla İngiltere menşeli olduğunu belirten Yıldız, bu atıkların içerisinde günlük kullanılan plastiklerin yanı sıra daha tehlikeli maddelerin de olduğunu söyledi.

Ceta Geri Dönüşüm Tesisine sıklıkla Avrupa Birliği ülkelerinde dönüştürülmeleri yasak olan atıkların getirildiğini ifade eden Yıldız, “O atıklar burada granül haline getiriliyor ve Avrupa ülkelerine satılıyor” dedi.

Ruhsat ve Denetim Şube Müdürlüğünden edindiğimiz bilgiye göre Mersin Büyükşehir Belediyesi tesis için 1. sınıf gayrisıhhi müesses ruhsatı verdi. Yıldız ise “Bu fabrikanın olduğu alan depolama alanıdır, en fazla 2. sınıf gayrisıhhi müesses ruhsatı verilebilir. Orası ‘Konut dışı kentsel çalışma’ alanı olarak geçiyor. Çevreyi kirleten, insanlara zarar sanayii üretimi yapamazsınız” dedi.

YEĞEN YILDIRIM NÜFUZUNU MU KULLANDI?

Tesis nedeniyle bölgede kanser, astım ve diğer solunum yolu hastalıklarında artış yaşanabileceğine dikkat çeken Yıldız, “Hukuk dolanarak orada iş yapılmıştır. Bir kısım yapılar çeteleşmiş durumda, siyaset de bu durumda. O yüzden de özellikle ticari alanlarda torpil oluyor. Eski başbakanın yeğeni olarak Cem Murat Yıldırım nüfuzunu kullanmış olabilir” dedi.

Bölge halkının nefes alamaz hale geldiğini söyleyen Yıldız, “Tesisin derhal kaldırılması gerekiyor. Konut dışı kentsel çalışma sahasına gayrisıhhi müesseseler için ruhsat verilemez. İlgili kurum olan Mersin Büyükşehir Belediyesi gerekenleri yapmalıdır” dedi.

TARIMSAL ÜRETİM DE ETKİLENİYOR

Tesisin bulunduğu alanın tarımsal üretim açısından da önemli bir yer olduğunu aktaran Yıldız, “Bu tip tesisler bölgedeki tarımsal üretime de ket vuruyor. Binlerce dönüm arazide tarım ya engelleniyor ya da ürünlerin kalitesi düşüyor. Artık sermayenin ayağını denk alması gerekiyor” dedi.