Daha kaç MESEM’li çocuk iş cinayetinde can verecek?
Yüzbinlerce ‘çocuk işçi’ MESEM kapsamında çalışırken iş cinayetlerinde can veriyor. Son 15 günde 2 çocuk iş cinayetine kurban giderken OSTİM’de çalışan çocuklar “Bir motor kadar değerimiz yok” dedi.
Fotoğraf: Hilal Tok/Evrensel
Uğur DÜZGÜN
Ankara
Yüzbinlerce ‘çocuk işçi’ MESEM kapsamında patronlara çalışırken iş cinayetlerinde can veriyor. Son 15 günde 14 yaşındaki Arda Tonbul İstanbul’da Özkanlar Metal’de, kısa bir süre sonra da Kütahya’da bir mobilya atölyesinde çalışan 15 yaşındaki Erol Can Yavuz, ara tatilde üstüne suntaların düşmesi sonucu yaşamını yitirdi.
‘BİR MOTOR KADAR DEĞERİMİZ YOK’
Erol Can Yavuz’un iş cinayetinde can verdiği gün iş çıkış saatlerinde OSTİM’de konuştuğumuz MESEM’li gençler, MESEM’lerde yaşanan iş cinayetlerine “Bizim canımız kaç para? Bir motor fiyatı kadar değerimiz yok” gibi öfkeyle tepki veriyor. 16 yaşında, CNC tezgahında staj yapan MESEM’li bir genç, ölümlerin bir hafta sonra unutulması ve değer görmemenin zoruna gittiğini söyleyerek “Kaç para bir can? Makine çalışmaya devam etsin diye neremizi kaptırmamız gerek?” tepkisini göstererek hiçbir iş yerinde denetim olmadığını aktarıyor.
‘ÇOCUKLAR NE YAPTIKLARINDAN HABERSİZ’
Erkunt Traktör’ün mesleki eğitim okulundan mezun olan 20 yaşında bir işçi, kendi döneminde koşulların daha iyi olduğuna dikkat çekerek “Şimdi Ostim’de 14-15 yaşındaki çocuklar nereye geldiğini bilmeden oradan oraya koşuşturuyor. Biz sosyal hayatımız yok diye iç çekiyoruz ama MESEM’liler bunu liseye başlamadan yaşıyorlar” dedi.
‘EVE EKMEK GÖTÜRÜYORUZ’
Birçok çırak yeni dönemde ücretlerinin ne olacağından bile habersiz. Ama kendini şanslı görenler de var nedenini ise şu sözlerle açıklıyorlar: “Anadolu liselerindekiler toplama çıkarma öğrenirken biz eve ekmek götürüyoruz.” Ama çalışma koşullarından, usta ve patronların tavırlarından, yoğun mesai ve tatil yapamadan çalışmaya devam etmekten de hepsi şikayetçi.
MESEM’LİYE TATİL YOK
Okullar tatil olmasına rağmen MESEM’e kayıtlı birçok öğrenci OSTİM’de çalışmaya devam ediyor. Birçoğu resmi tatil nedeniyle mesai ücreti bile alamıyor. 15 yaşında metal atölyesinde çalışan bir çırak “Pazar günleri hariç her gün atölyedeyim. Okula bir gün gidiyoruz. Doğru düzgün bir eğitim yok, yorgunluktan okulda uyuya kalıyorum” dedi.
İŞ KAZALARINA ARTIK ALIŞTIK!
Makinenin başında yanlış parça çıkarsa laf yediğini anlatan çırak “Ama ücrete gelince asgari ücretin 3’te 1’ini alıyorum. Ama benden beklenti 10 yıllık işçinin kabiliyeti” ifadelerini kullanarak meslek sahibi olabilmek için birçok haktan vazgeçmek zorunda kaldığını söylüyor. İş yerlerinde baskının ve iş kazalarının oldukça yaygın olduğunu dile getiren elektrik bölümü öğrencisi olduğunu dile getiren 16 yaşında genç “Elektrik alanında çalışıyorum. Daha bugün yüzlerce watt elektrik çarptı elimi. Ama bu işin doğasında var alıştık buna. Asgari ücretin yüzde otuzuna bunları yaşamak haksızlık tabii. Bizi ailemiz meslek öğrenelim diye buraya gönderiyor. Aylardır bilgisayar almak için biriktirmeye çalıştığım para bir türlü denkleşmiyor” dedi.
‘ARTIK BİR ŞEY YAPMALI’
Tüm bu zorluklara ‘ustalık belgesi’ alıp kurtulmak için katlandığını anlatan CNC torna bölümünde kayıtlı 15 yaşındaki MESEM’linin şu sözleri tepkisini gösteriyor: “Herkes birbirinin derdini biliyor ama bir araya geldiğimizde bunları konuşmaktan kaçınıyoruz. Ama ölümüne çalışmaya da susulmaz. Ne yapıp ne edip bir araya gelmeliyiz. Bir şey yapmalı. patronlar cepleri için bunu yapıyorsa biz de yaşamak için, sağlığımız için yapmalıyız. Eve zor gider olduk. Yeter artık.”
‘ÇOCUKLARA İŞ DEĞİL BURS VERİLSİN’
Ankara Emek Gençliği, OSTİM’de dağıttığı bildirilerle, mevcut mesleki eğitim programının patronlar daha çok kazansın diye ölüm saçan bir sömürü programına dönüştüğüne işaret etti. MESEM’li gençlerin ucuz, yoğun ve kölece çalışma koşullarına karşı birleşmesi gerektiği belirtilerek “MESEM projesi iptal edilsin. Mesleki eğitim gören, ihtiyacı olan her öğrenciye burs verilsin. Mesleki eğitim nitelikli hale getirilsin” çağrısını yaptı.
