CarrefourSa işçisi insanca çalışma koşulları ve geçinecek ücret istiyor

Turan KARA
Eda AKTAŞ
İzmir

CarrefourSA işçilerinin ücret zammını belirleyecek olan toplu sözleşme (TİS) görüşmeleri sürüyor. 15 bin 500 işçiyi doğrudan ilgilendiren sözleşme görüşmelerini işçiler adına Tez-Koop-İş Sendikası yürütüyor. İşçiler TİS sürecinin dışında kalmaktan, düşük ücretlerden ve sendikaları Tez Koop-İş yöneticilerinin kendilerini görmezden gelmesinden şikayetçi.

Çoğunluk hissesi Sabancı Holdinge ait olan CarrefourSA’da işçiler Migros ve diğer market zincirleri içinde en düşük ücret ile çalıştırılan işçiler. Üstelik bir önceki sözleşme süreci pandemiye denk gelen işçiler pandeminin zorlu koşullarında çalışmalarına rağmen pek çok haklarının da budanmış olması nedeniyle, bu sözleşmenin, kayıplarını telafi etmesini bekliyor. Taleplerinin başında üç yıllık sözleşmeden vazgeçilmesi, yan hakların (ikramiye, market fişi ve diğer sosyal haklar) ücretin içinden çıkarılması, alınacak ücret artışının mevcut ücretler üzerinden değil asgari ücret artışı ile oluşan ücretler üzerinden hesaplanmasını istiyor.

Çünkü çoğu işçinin ücreti şu an asgari ücretin altında. “Şimdi asgari ücret altında işçi çalıştırmak yasak olduğuna göre ücretlerimiz mecburen asgari ücret seviyesine çekilmek zorunda sanıyoruz. Alınacak ücret zammı da bunun üzerinden hesaplanırsa bir anlamı olacak. Çünkü sendikanın sözleşme taslağındaki teklifi çok komik” diyen bir işçi, Tez-Koop-İş Sendikasının taslak oluşturmadan önce kimseye sormamasına rağmen kendi aralarında bir araya gelerek taleplerini oluşturup sendikaya sunduklarını, sendika şubesinin “Taleplerinizi aldık, not ettik” demesine rağmen de hiçbir talebin sendika taslağında yer almadığını belirtti. “Şu an sendikanın toplu sözleşme taslağı bize sorulmadan şirketle kendi aralarında oluşturulmuş bir taslak açıkçası” diyor işçi.

İŞÇİLER SENDİKADA DEMOKRATİK İŞLEYİŞ İSTİYOR

Halihazırda sendikada temsilci, delege seçimlerinin yapılmadığını söyleyen işçiler, “Mevcut temsilcileri sendika başkanları belirliyor, onlar da delegeleri belirliyorlar, kendi aralarında al gülüm ver gülüm gidiyorlar. Biz hazırladığımız talep listesine temsilci ve delege seçimleri yapılmasını ve bunların işçiler tarafından belirlenmesini de ekledik” diyor. İşçilerin sendikadan beklediği bir başka önemli şey ise daha görünür olmaları ve şirket müdürleri ile işçiler arasında yaşanan sorunlarda üyelerini korumaları.

İşçiler, “Çoğu market eksik insanla çalışıyor, iş yükümüz artıyor. Bu da baskı ve mobbing oluşmasına zemin hazırlıyor. Herkes işinin, ekmeğinin derdinde ve bu baskılara karşı tek başına göğüs germek zorunda kalıyor. Sendikayı aradığında ise sendika başkanları, ‘Başınızın çaresine bakın’ diyebilecek kadar rahatlar. Böyle olmamasını, sendikanın görünür ve güçlü olmasını şirket tarafından da otoritesinin kabul edilecek tarzda bir karakter sahibi olmasını istiyoruz” diyor.

"SÖZLEŞME SÜRECİ ŞEFFAF YÜRÜTÜLSÜN"

Toplumun en göz önündeki emekçi kesimi olarak, pandemi gibi en zor şartlarda bile çalışmalarına rağmen sendika tarafından görülmemeleri ve seslerinin duyulmamasının kendileri için en zor durumlardan birisi olduğunu belirten işçiler ekliyor; “Pandemiyi bizlerin haklarını yükseltmek için değil gasbetmek için kullandılar. Şirket ve sendika iş birliği ile pandemi dönemi yapılan sözleşmede yan haklarımız yok oldu, ‘Ücretlerin içine katıldı’ denildi.”

İşçiler ayrıca daha önceki sözleşmelerde işçilerin belirlediği temsilcilerin sözleşmelere katıldığını ama şimdi alınmadığını söyleyerek, sözleşmenin işçiden gizlenmeden, şeffaf bir şekilde yürütülmesini istiyor. Sosyal medya grubu kurarak eylem hazırlığı yapan işçiler seslerini hem sendikaya hem şirkete duyurmak istiyor.

CARREFOURSA İŞÇİLERİNİN TOPLU SÖZLEŞME TALEPLERİ

- 2023-2024 yılı asgari ücret artışı işçiye zam olarak verilmemeli, asgari ücret zammının üzerine TİS zammı konuşulmalı.

- Mevcut yan haklarımıza 2023-2024 yılı devlet artışı (asgari ücret zammı) eklendikten sonra zam yapılmalı.

- 2024 yılı mayıs ayı içerisinde işçilere ara zam yapılmalı.

- İşçi ücretlerinin enflasyon ve vergi dilimin altında ezilip çalışanlarının mağdur olduğu ve ekonomik şartlar altında ezildiği süreçlerde ek zam ve maaş artımının eklenmesi ve ara mutabakat maddesi konulmalı.

- Mağaza değişikliği, mobbing ve yaptırım olmamalı.

- Eksik elemandan kaynaklı personele dayatılan fazla mesai, sorumluluk ve yaptırım önlenmeli.

- Kreş ve okul destekleri iyileştirilmeli.

- Çalışan anne ve baba, okulda okuyan çocukları için haftada 1 gün veya yarım gün izinli olmalı.

SENDİKAL İŞLEYİŞE İLİŞKİN TALEPLER

- Şube başkanlarını koşulsuz, şartsız destekleyenlerin delege ve temsilci seçildiği işleyiş değiştirilmeli, delege ve temsilciler mağaza personelleri tarafından seçilmeli.

- Her 3 ayda bir şube başkanları çalışanlarla toplantı yapmalı bilgi alıp vermeli.

ENFLASYON+YÜZDE 20 ZAM

Toplu sözleşme süreci, işçilerin talepleri ve eleştirilerini Tez-Koop-İş İzmir 1 No’lu Şube Başkanı Mert Özen ile konuştuk. TİS görüşmelerinin 5 Ocak tarihinde başladığı ve şu ana kadar iki oturum gerçekleştirildiği bilgisini veren Özen, idari maddelerin bazılarında anlaşmanın sağlandığını söyledi.

Sözleşme taslağının 2 yıllık hazırlandığını ifade eden Özen, işçilerin “Taleplerimiz taslakta yer almıyor” eleştirilerine ise şu şekilde yanıt verdi; “Temsilciler üzerinden toplantı yaptık ve talepleri topladık. Tek bir fabrika değil, çoğul iş yeri. Tüm temsilcilerimizle taslağı hazırlayıp genel merkeze sunduk. Toplu sözleşme sürecinin tarihi 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla bitti. 31 Aralık’taki mevcut ücret üzerinden sözleşmeye gidiliyor. Yıllık enflasyon artı 20 puan üzerinden, yani gerçek olmayan bir enflasyon var ülkede o da 12 aylık yüzde 64.77 TEFE/TÜFE farkı çıktı. Bunun üzerinden de artı 20 puanla birlikte taslak işverene verildi. Ayrıca kıdemli arkadaşlar için de madde kondu. Taslak bu şekilde hazırlandı.”

"DELEGE VE TEMSİLCİLERİ İŞÇİLER SEÇİYOR"

İşçilerin temsilci ve delege seçimleri eleştirisini sorduğumuz Özen, “Kim nasıl yaparız bilmem ama İzmir’de biz delege ve temsilcileri mağazalardaki arkadaşlara belirletiyoruz. Bütün mağazalara ilan asıyoruz. İzmir’de her mağazadan ve ilçeden delege arkadaşlarımız var. Biz belirlemedik kendileri belirledi. Tüzük gereği yönetim, denetim, disiplin olağan delegedir, seçime girmez. Onun haricindeki bütün arkadaşları mağazalarda çalışan arkadaşlar belirledi. Türkiye genelinden bir sıkıntıyı İzmir üzerinden gitmeleri doğru değil. Var mıdır bir sıkıntı bilmiyorum, her şubenin sorumluğu kendine aittir” diye konuştu.

CARREFOUR BİN MAĞAZAYA ULAŞTI

CarrefourSa, 2023 yılında büyük yatırımlar gerçekleştirdi. Kasım ayında Bursa’da gerçekleştirdiği yeni açılışla ülke genelindeki mağaza sayısını 1000’e çıkarttı. Şirketin çeyrek bazda satışları artış gösterdi. 2023 yılının son çeyreğinde 42.4 milyon liraya çıktı.

CarrefourSA Üst Yöneticisi (CEO) Kutay Kartallıoğlu, “Türkiye’de faaliyet gösteren ve bu toprakların insanıyla büyümeye devam eden bir şirket olarak, 30 yıldır işin doğrusunun peşindeyiz. 1993’te İçerenköy’deki ilk mağazamızı açtığımız andan bu yana Türkiye’nin dört bir yanında; doğru ürünü, doğru üreticiden, doğru fiyata alarak müşterilerimize ulaştırıyoruz. Çalışarak ve üreterek kazanılan bir cumhuriyetin öğretileriyle 30 yıldır attığımız her adımda pusulamız; doğrusu” ifadelerini kullandı.

164 MİLYON MÜŞTERİSİ VAR

Yılda online ve fiziksel mağazalarında 164 milyon müşterileri olduğu bilgisini veren Kartallıoğlu şunları söylemişti: “Son 3 yılda değişen alışveriş alışkanlıklarını öngörerek e-ticaret ve dijitalleşme üzerine yaptığımız yatırımlarla, 2023’ün ilk 6 ayında e-ticarette 1 milyona yakın yeni kartlı müşteri kazanarak 9.5 milyon sadakat kartlı müşteriye ulaştık.”