Merkez süper kârları görmedi, yoksulluk sınırının yarısını görmeyen asgari ücreti hedefe koydu

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, bu yılın ilk enflasyon raporunun tanıtımı amacıyla bilgilendirme toplantısı düzenledi. Karahan "Enflasyon hedeflerimizle uyumlu seviyelere gelene kadar parasal sıkılığı korumakta kararlıyız" dedi.

Karahan, 2024 yılının ilk enflasyon raporunu açıkladı. Karahan, ocak ayı enflasyon rakamlarında beklentinin üzerinde gerçekleşen artışın nedeni ile ilgili çarpıcı sözler söyledi. Karahan, enflasyon artışını asgari ücret zammına bağladı.

Karahan'ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

Enflasyon, hedefimize uyumlu seviyelere gerileyene kadar gereken parasal sıkılığı korumakta kararlıyız. Enflasyon görünümünde herhangi bir bozulmaya kesinlikle izin vermeyeceğiz. Kalıcı fiyat istikrarına kadar politika duruşunu sürdürecek ve orta vadede ekonomiyi kalıcı fiyat istikrarına ulaştıracağız.

2023 son çeyreğinde enflasyon önceki rapor tahminleriyle tutarlı seyrederek yüzde 64,8 seviyesinde gerçekleşti.  Son çeyrekte parasal sıkılaştırma etkisiyle enflasyonun ana eğilimindeki iyileşmeye bağlı olarak sınırlı oranda artış oldu.

"TALEPTE DENGELENME SÜRECİ BAŞLADI"

Sıkılaştırma adımlarımızla talepte dengelenme süreci başladı. Perakende satışların mevcut seviyesi halen dirençli. Son dönemde ithalat eğilimi zayıfladı. 2023'ün ilk yarısında yüzde 8,5 artan altın ithalatı ikinci yarıda 18,6 azaldı.

Ocakta hizmet fiyatlarında yüksek oranlı artışlar gözlendi. Hizmet enflasyonundaki katılığın önemli bir nedeni kiralar, gösterge olarak yakından takip edilmekte. Kiralar üzerindeki baskının azalması hizmet fiyatlarında önemli rol oynayacaktır. Konut fiyatlarındaki yüksek artış kiralara gecikmeli ve yüksek bir şekilde yansımakta. Sıkılaştırma sonrasında büyük kentlerde konut kira artış hızı yavaşladı. Konut fiyatlarındaki artışın yavaşlaması hizmet fiyatlarındaki ataletin azalmasına katkıda bulunacak.

"ENFLASYON ANA EĞİLİMİ ZAYIFLAYACAK"

Enflasyonun ana eğiliminde hedeflediğimiz patikayla uyumlu, belirgin bir iyileşme görmeyi, para politikasının seyri açısından önemli buluyoruz. Ocak ayındaki yükseliş sonrasında enflasyon ana eğiliminin zayıflayacağını değerlendiriyoruz. Ücret ayarlamalarının talep üzerindeki yansımalarını yakından takip ediyor olacağız.

KKM' nin azalmasına , TL'nin payının artmasına yönelik uygulamalar devam etmektedir. Zorunlu karşılıklar ile 1 trilyon TL'den fazla likidite sterilize edildi. Önümüzdeki dönemde TL likiditenin ikinci piyasa faizlerine etkisi yakından takip edilecek.

"POLİTİKA FAİZİ SEVİYESİ GEREKTİĞİ MÜDDETÇE SÜRDÜRÜLECEK"

Politika faizinin mevcut seviyesi gerektiği müddetçe sürdürülecek. Buruda iki koşul var. Aylık enflasyonun ana eğiliminin belirgin düşüş göstermesi. İkincisi enflasyon beklentilerinin öngörülen tahmin aralığına yakınsamasıdır. Enflasyonda belirgin bozulma görülürse parasal sıkılık gözden geçirilecektir.

ENFLASYON TAHMİNİ DEĞİŞMEDİ

Enflasyonda 2024, ve 2025 tahminleri değişmedi. 2024 enflasyon tahmini yüzde 36, 2025 tahmini yüzde 14 olarak korundu.

Enflasyonun 2026 yılını tek haneli seviyelere gerileyerek yüzde 9 ile tamamlaması, orta vadede ise yüzde 5 hedefinde istikrar kazanması öngörülüyor.

"İÇ TALEPTE DENGELENME SÜRECEK"

Sıkı para politikası ve maliye politikasının eşgüdümünün katkısıyla iç talepteki dengelenme devam edecek.

"MAYIS SONRASINDA DEZENFLASYON DÖNEMİNE GİRECEĞİZ"

Enflasyonun tepe noktasını göreceği mayıs sonuna kadar ocak ayında olduğu gibi bazı geçici etkiler görülecek. Mayıs sonrasında yıllık manşet enflasyonda dezenflasyon dönemine gireceğiz.

CEVDET AKÇAY: 7 AYDIR BU KOPAN BAĞLANTIYI KURMAYA ÇALIŞIYORUZ

Cevdet Akçay toplantının bitiminde ise "Gelmeyen bir soru var isterseniz ben sorup cevaplayayım '36'yı neden yukarı revize etmediniz?' sorusunu sorarak şunları söyledi:

"İçinde bulunduğumuz durumu size hatırlatayım. Fonlama maliyeti/mevduat faizi linki kopmuş. Politika faizi/enflasyon linki kopmuş. Faiz/ enflasyon linki kopmuş. Faiz/kur linki kopmuş. Biz daha 7 aydır bu kopan bağlantıyı kurmaya çalışıyoruz.

Çok zor, modellemeyi bilen arkadaşlar dediğimi iyi anlayacaktır. Çok zor değil imkansıza yakın. 36 hedefini değiştirmekten ziyade bizi hedefe yakınsatacak önlemleri devreye sokmak çok daha anlamlı. 36 hedefi iddialı fakat iddiasız hedef koyan Merkez Bankası oksimorondur."

“FİRMALARIN SÜPER-KÂRLARINI, KÂRLARIN SÜRÜKLEDİĞİ ENFLASYONU GÖZ ARDI EDİYOR”

TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın açıkladığı raporun ardından X hesabından paylaşım yapan Prof Dr. Kadir Has Üniversitesi Ekonomi Bölümü öğretim üyesi, Bilim Akademisi Üyesi A. Erinc Yeldan, “Sayın Başkanın sunumundaki çerçeve ‘enflasyon artış hızının yavaşladığı’ (2. moment) savına dayalı. Oysa verdiği tüm örnekler, enflasyonun (1. moment) yapışkan beklentilerle, dirençli hale geldiğini gösteriyor” ifadelerini kullandı.

Dr. Ümit Akçay ise “Yeni MB başkanı kaçtır yüksek enflasyonun nedeni olarak asgari ücret artışlarını gösteriyor. Firmaların süper-kârlarını, kârların sürüklediği enflasyonu göz ardı ediyor. Büyük hata” paylaşımını yaptı.

DEZENFLASYON OLURSA NE OLUR?

TCMB Başkanı Fatih Karahan, “Enflasyonun tepe noktasını göreceği mayıs sonuna kadar ocak ayında olduğu gibi bazı geçici etkiler görülecek. Mayıs sonrasında yıllık manşet enflasyonda dezenflasyon dönemine gireceğiz” dedi. Ekonomik bir terim olan dezenflasyon, fiyat artış hızının azalmasını ifade etmektedir. Peki, dezenflasyon nedir, ne demek? Dezenflasyon olursa ne olur?

Dezenflasyon, fiyat artış hızının yani enflasyon oranın zaman içinde azalması anlamına gelmektedir. Yüksek enflasyondan düşük enflasyona geçiş sırasında yaşanan düşen enflasyon sürecini ifade eder.

Dezenflasyon, fiyat artış hızının belirli sebeplerden ötürü azalmasını ifade eder. Ülkemizde de yaygın olarak kullanılan bir ekonomi programıdır.

Fiyat artışının azalması vatandaşın alım gücünü olumlu etkileyeceği için gelirlerin enflasyon nedeniyle erimesine mâni olunur.

Dezenflasyonun nihai amacı, enflasyon oranını belirli bir seviyenin altına düşürmektir. Bir ekonomide yüksek enflasyon yıllara bağlı olarak düşme eğiliminde ise bu kavramın varlığından söz edilebilir.

Örneğin 2015 yılında enflasyon oranı yüzde 20 olan bir ekonomi, 2016 ve 2017 yıllarında enflasyon oranını yüzde 18 ve yüzde 17 gibi rakamlara çekmişse dezenflasyon var demektir. (EKONOMİ SERVİSİ)