‘Firma işçileri kendine göbekten bağlıyordu’

Murat UYSAL
İstanbul

Erzincan’ın İliç ilçesindeki Anagold Madencilik’e ait maden sahasındaki pasa dağında meydana gelen göçüğün ardından aynı madende çalışan işçiler çalışma ve yaşam koşullarını anlattı. Bir dönem göçüğün yaşandığı maden sahasında da bulunan Maden Mühendisi ve İş Güvenliği Uzmanı Aytekin Taşdemir, İliç ve çevresindeki ilçelerin köylerinde yaşayan yurttaşların ekonomik olarak bir şekilde Anagold Madencilik’e muhtaç edildiğini, firmanın yurttaşlara madende çalışmanın dışında para kazanma yolları sağladığını maden yüzünden tarım ve hayvancılık imkanı kalmayan yurttaşların firmaya göbekten bağlandığını söylüyor.

"BÖYLE OLACAĞINI TAHMİN EDİYORDU"

Göçüğün yaşandığı Çöpler Madeninde uzun yıllardan beri çalışan işçiler taşeron firma çalışanlarıyla beraber 2 binin üzerinde işçinin İliç’e bağlı köylerden gelerek Anagold Madencilik için çalıştığını anlattı. Koşullarının birçok maden firmasına göre iyi olduğunu anlatan işçiler asıl meselenin göz göre göre ölüme götürülmeleri olduğunu söylüyor. “Bir gün böyle bir şey olacağını tahmin ediyorduk” diyen işçi, “Hemen her gün evden çıkarken helallik alıyorduk. Ben de toprak altında kalan arkadaşlarımla aynı işi yapıyorum, sahaya solüsyon veriyorduk. Derdimiz iş güvenliği değildi baştan düzenin bozuk olmasıydı. Gözümüzün önünde oldu her şey, bu kadarını kaldırmayacak alana haddinden fazla yüklendiler” diyor. Maske takarak çalıştıklarını söyleyen işçi bu nedenle iş güvenliği konusunda bir sıkıntılarının olmadığını söylüyor. İkramiyelerle beraber ücretlerinin 40 bin liraya dayandığını anlatan işçi, günlük 8 saat çalıştıklarını, haftada 45 saatin üzerinde çalışmalarının yasak olduğunu anlatıyor.

"BİZ DE OLABİLİRDİK"

Bir başka işçi, “Burada çoğu insan birbirini tanır, akrabalıklarımız da var çoğuyla. Yakın köylülerimiz çalışır burada. En başta çok korktuk balçık köye inecek diye, neyseki diğer tarafa doğru gitti, yoksa facia olurdu. Böyle olacağı belliydi. Burada herkesin parmağı var belediye başkanı iktidar herkes buraya göz yumdu. Birilerinin rantı var, çıkarı var” diyor. Aldıkları ücretin ölümü göze almaya değmediğini anlatan işçi, “Madende çalışıyoruz yarın dönüp dönmeyeceğimiz belli değil. Hangimizin başına gelir diye bekliyorduk arkadaşlarımızın başına geldi. Onların yerinde biz de olabilirdik” diye anlatıyor.

"İŞÇİLER GÜNÜ BELLİ OLMAYAN ÖLÜME SÜRÜLDÜ"

Maden Mühendisi ve İş Güvenliği Uzmanı Aytekin Taşdemir ise Anagold Madencilik’te işçilerin ücretlerinin ve koşullarının madenlerdeki ortalama ücret ve koşullara göre iyi olduğunu söyleyerek “Anagold madenindeki asıl hikaye işçilerin sadece günü belli olmayan ölüme sürülmesi” dedi. “Bu madenini kapanmasını isteyecek işçi bulamazsınız” diyen Taşdemir, “İşçiler göbekten bu firmaya bağlı artık. Tarımı bitirdiler, hayvancılığı bitirdiler işçileri kendilerine bağladılar. Bu madende İliç’ten tüm çevre köylerden işçiler çalışıyor. O yörede insanların bir şekilde Anagold Madencilik ile bağı var. İşçilerin servisle madene gelmesi gerekiyor mesela minibüs aldırıyor bu işi de oradaki köylülere yaptırıyor. Köylerde kooperatif kuruyor, tek alıcı olarak kendine bağlıyor. İşçileri de bu yolla kendine bağlayan madenin bu yörede olmasına itiraz edemeyecek kaybettiklerine bakamayacak hale getiriyor” diye konuştu.

PATRON İŞÇİNİN ALDIĞI KALORİYİ HESAP EDİYORDU

İşçiler dahil herkesin böyle olacağını bildiğini söyleyen Taşdemir, “En çok da işçiler biliyordu, her şey onların gözü önünde oldu. Bekliyorlardı ancak yapacak başka işleri yoktu. Madendeki koşullar ve ücretler işçiyi çekiyordu. İşçi 6-7 çeşit yemek arasından yemeğini seçebiliyor seçtiği yemeğin kalorisi elektronik cihazlarla hesaplanıyor, bu hesaplama bittikten sonra oturup yemeğini yiyebiliyordu. Misal bir işçi iştahı olmadığından sadece çorba aldı, sistem uyarı veriyor alması gereken kaloriyi almadığını söylüyordu. Şeflere bunun uyarısı gidiyordu işçiye neden yemeğini yemediği soruluyordu. Anagold Madencilik tüm bunları daha fazla üretim için yapıyordu. En fazlası için kapasite artırımı istedi bu isteği de gerçekleşti ve en sonunda bu facia gerçekleşti” dedi.