Maden patronlarına santim santim ruhsat
Ülke toprakları maden patronlarının ‘tam kullanımına’ açıldı. İncelenen 29 ilde, toprakların yüzde 67’sinin madenler için ruhsatlandırıldığı raporlandı.
Fotoğraf: Vlad Chețan, Haritalar: Evrensel
İktidar, Türkiye’yi kent kent maden sahasına çevirdi. Afyon, Artvin, Bayburt, Erzincan-Dersim, Erzurum, Eskişehir, Giresun, Gümüşhane, Rize, Trabzon, Maraş, Karaman, Kütahya, Muğla, Ordu, Siirt, Şırnak, Batman, Sivas, Tekirdağ, Kırklareli, Tokat, Uşak, Zonguldak, Bartın, Kaz Dağları ve çevresi büyük oranda maden talanına açıldı.
TEMA Vakfının hazırladığı raporlar, ülke çapında verilen maden ruhsatlarının ülkeyi ‘maden cehennemine’ dönüştürmek istediğini ortaya koydu. Çarpıcı veriler, tarımsal üretim alanları, ormanlar, doğa koruma alanları ve tarihi ve kültürel varlıkların tehdit altında olduğunu gösterdi.
Rapora göre, Afyon’un yüzde 52’sine maden ruhsatı verildi. Ruhsat alanı toplamı 1.088.066 hektar iken, bu alan; ihale, arama ve işletme safhalarındaki 1155 ruhsata bölündü. Maden ruhsat alanlarının en yoğun olduğu ilçelerin başında Bayat ve Dinar (yüzde 79), Sinanpaşa (yüzde 75), Sandıklı (yüzde 73), Şuhut (yüzde 72), Bolvadin ve Çeltik (yüzde 69) ilçeleri geliyor.
MAPEG’den elde edilen verilere göre, çalışma alanı sınırları içerisindeki orman alanlarının yüzde 50’si madenler için ruhsatlandırıldı. Orman alanlarının yüzde 35’i ihale, yüzde 13’ü arama, yüzde 2’si işleme ruhsat safhasındaki maden ruhsat alanları ile ruhsatlandırıldı.
Arazi kullanım niteliğine göre çalışma alanında tarım ve mera alanı olarak tanımlanan alanların yüzde 63’ü madenler için ruhsatlandırıldı. Tarımsal üretimin kentin istihdamında ve ekonomisinde büyük bir yeri olduğu düşünüldüğünde durumun oldukça vahamet verici olduğu kaydedildi. Afyon’da tarım alanlarının yüzde 55’i ihale, yüzde 7’si arama ve yüzde 1’i işletme safhasındaki ruhsatlara bölündü.
KÜTAHYA
MAPEG’den elde edilen verilere göre Kütahya’da orman alanlarının yüzde 94’ü, orman içi açıklık alanlarının yüzde 85’i madenlere ruhsatlandırıldı.
Tarım ve mera alanlarının yüzde 90’ı madenlere ruhsatlandırıldı. Tarım alanlarının yüzde 10’u arama, yüzde 38’i işletme ve yüzde 42’si ihale safhasındaki, mera alanlarının; yüzde 20’si arama, yüzde 23’ü işletme ve yüzde 47’si ihale safhasındaki maden ruhsat alanı olarak belirlendi.
KAZ DAĞLARI
1994 yılında Milli Park, 1998 yılında tabiatı koruma alanı ilan edilen Kaz Dağları maden tehdidi altında. Yüzde 43’ü tarım alanı olan Kaz Dağları yöresinin toplam ruhsat alanı 1.294.335 hektara yükseltildi.
MAPEG’den elde edilen verilere göre ruhsatların alansal dağılımına göre çalışma alanının yüzde 79’u (aktif ruhsatlar ve ihale alanları) ruhsatlandırıldı. Bu ruhsatların yüzde 41’i aktif ruhsatlardan oluştu. Aktif ruhsatların yüzde 57’si arama, yüzde 43’ü ise işletme ruhsatı safhasında bulunuyor. Ruhsatların yüzde 38’i ise ihale alanı olarak ruhsatlandırıldı.
Korunan alanlar içinde madencilik faaliyetleri açısından en dikkat çekici alanlardan biri milli parklar oldu. Milli parkların yüzde 54’ü ihale ruhsat alanlarında kaldı. Bu alanlardan biri olan Kaz Dağları Milli Park Alanı’nın yüzde 80’i Troya Milli Parkı’nın ise yüzde 10’u ihale ruhsat alanında kaldı.
ORDU
MAPEG verilerine göre Ordu ve çevresinde 435 adet maden ruhsatı (arama, işletme ve ihale) bulunuyor. Çalışma alanının yüzde 74’ü madenlere ruhsatlı iken, çalışma alanının; yüzde 9’u arama, yüzde 10’u işletme, yüzde 55’i ise ihale ruhsat safhasındaki maden ruhsat alanı olarak belirlendi.
Orman alanlarının yüzde 65’i, tarım alanlarının yüzde 76’sı, meraların yüzde 64’ü ve iskan alanlarının yüzde 78’i IV. grup madenlere ruhsatlandırıldı.
Ordu’da maden ruhsat alanları şu alanları kapsadı: Doğal sit alanları yüzde 100, tohum-meşcere alanları yüzde 100, arkeolojik sit alanları yüzde 94, önemli doğa alanları yüzde 80, Giresun Dağları yüzde 100 ve Giresun-Ordu kıyıları yüzde 55 ve tabiat parkı yüzde 36.
ARTVİN
Artvin’in yüzde 71’i madenlere ruhsatlandı. Ruhsatlar safhalarına göre incelendiğinde Artvin ve çevresinin yüzde 45’inin ihale, yüzde 17’sinin arama, yüzde 9’unun işletme ruhsat safhasındaki madenlere ruhsatlandırıldığı görüldü.
Maden ruhsat alanlarının en fazla yayılış gösterdiği ilçelerin başında ise yüzde 94’lük ruhsatlılık oranı ile Artvin merkez, yüzde 96’lık oran ile Murgul, yüzde 91’lik oran ile Fındıklı (Rize) ilçelerinin yer aldığı görüldü.
MUĞLA
Muğla’nın yüzde 59’u madenlere ruhsatlı hale getirildi. Muğla’nın yüzde 29’u ihale, yüzde 18’i işletme, yüzde 12’si arama ruhsat safhasındaki madenlere ruhsatlandı.
Kavalıkdere’nin yüzde 90’ı, Köyceğiz’in yüzde 87’si, Beyağaç’ın yüzde 83’ü, Dalaman’ın yüzde 83’ü, Muğla-Merkez’in yüzde 81’i, Kale’nin yüzde 78’i, Milas’ın yüzde 75’i ve Karpuzlu’nun yüzde 74’ü ruhsatlılık oranıyla öne çıktı. Bu ilçelerde ruhsatlılık oranı yüzde 70’in üzerine çıktı.
Muğla’da tarım alanlarının yüzde 48’i madenlere açılırken, meralarda ruhsatlılık oranı yüzde 35’e yükseldi.
ERZİNCAN-DERSİM
MAPEG’ye göre Erzincan-Dersim bölgesinin yüzde 52’si madenlere açıldı. 1 milyon hektar arazi için ihale, arama ve işletme safhalarında bin ruhsata bölündü. Böylece bölgede bulunan orman alanlarının yüzde 40’ı ihale, yüzde 9’u işletme ve yüzde 3’ü aramaya açıldı.
Bölgedeki tarım alanlarının yüzde 42’si madenlere açılırken, her iki ildeki mera alanlarının yüzde 66’sı madenler için ruhsatlandırıldı.
Aynı zamanda bölgede bulunan önemli doğa alanlarının yüzde 62’si madenlere ruhsatlandı. (EKONOMİ SERVİSİ)