EMEP’ten üç ilde açıklama: Ana dili için mücadeleye çağırıyoruz

Emek Partisi Bölge Örgütü 21 Şubat Dünya Ana Dili Günü dolayısıyla 3 kentte açıklama yaptı. Diyarbakır, Van ve Antep’te yapılan açıklamalar Kürtçe ve Türkçe okundu. Açıklamada eğitimin her kademesinde ana dilinde eğitimin önündeki bütün engellerin kaldırılması talep edildi.

Diyarbakır’da yapılan açıklamanın Kürtçesini EMEP üyesi Nurgül Deniz okurken, Türkçesini ise Emek Gençliği üyesi Gülüş Türkmen okudu. Van'da yapılan açıklamayı ise Emek Gençliği adına Azad Ogün okudu. Açıklamada, 21 Şubat Dünya Ana Dili Günü’nde, Kürtçenin yasal statüden mahrum edilerek her türlü engellemeye maruz bırakıldığı bir tabloyla karşı karşıya olduğu vurgulandı. Ülkenin en çok konuşulan ikinci dili olan Kürtçenin yasal statüden mahrum olmasının Kürt işçi ve emekçilerinin karşısına çıkan olumsuzlukları, Kürt halkının üzerindeki milliyetçi şoven baskıları beraberinde getirdiğine dikkat çekilen açıklama şöyle devam etti:

"KAZANILMIŞ HAKLARA GÖZ DİKİLİYOR"

“Kürtçe ıslık çaldığı için ceza alan öğrenciden, şehir isimlerini Kürtçe öğrettiği için linç edilen öğretmene, deprem zamanında arama kurtarma ekipleriyle haberleşemeyen, havalimanında kendi dili olmadığı için mahsur kalan yurttaşlara kadar, genişçe bir ırkçılık ve yasaklar sarmalından geçiyoruz. Kürtçe tiyatroların dahi yasaklanıyor oluşu, sorunun ne denli kapsamlı olduğunu gösteriyor.

İktidar, milliyetçi ve savaşçı politikalarını artırdıkça Kürtçe üzerindeki engellemeler de benzer oranda artıyor. İktidar kanadı bir taraftan siyasi şovlarına Kürtçeyi alet ederken diğer taraftan; Kürtçe sokak, tabela isimlerini dahi değiştirip Kürtçe seçmeli derslerine dair fiili engellemeler getiriyor. Kürtçe öğretmen atamalarındaki eksikler, derslerin verilmesindeki zorlaştırıcı tutumlar son yıllarda artarak devam ediyor. Tüm bu fiili engelleme girişimleri, iktidarın Kürt gençlerine yönelen ayrımcı politikalarını bütün açıklığıyla oraya koyuyor. Kazanılmış haklara göz diken bir yaklaşım en ileriden yürütülmeye devam ediliyor.

"KÜRTÇE SEÇMELİ DERSLER FİİLİ OLARAK ENGELLENİYOR"

Uzun yıllar verilen ana dil mücadelesinin bir kazanımı olarak Kürtçe seçmeli dersleri, üniversitelerdeki Kürdoloji bölümleri bugün fiili olarak engellenmeye başlandı bile. Kürdoloji bölümlerinin sayıları sınırlandırılıp, atamaları yok denecek kadar az bir seviyeye çekildi. Orta ve lise düzeyindeki okullarda, Kürtçenin seçmeli ders olarak seçilebileceği bilgisi, öğrenci ve velilerle paylaşılmıyor; öğretmen yokluğu, öğrenci azlığı gibi gerekçeler sunuluyor. Yasakçı politikaların hayatın her alanından çekilmesi, eğitimin her kademesinde ana dilinde eğitimin önündeki bütün engellerin kaldırılması acil bir ihtiyaç olarak önümüzde duruyor.

"TEK DİL, TEK MİLLET DAYATMASINA KARŞI"

‘Tek dil, tek millet’ dayatmasında ısrar eden tek adam düzeni karşısında, Emek Partisi olarak:

• Kürtçenin konuşulmasının önündeki tüm engellerin kaldırılmasını,
• Kürtçenin kamusal hizmetlerin tamamında kullanımının güvence altına alınacağı bir statüye kazandırılmasını,
• Eğitimde seçmeli derslerle yetinilemeyeceğini, örgün zorunlu eğitimin tamamında Kürtçe eğitim alma hakkının tanınmasını,
• 21 Şubat Dünya Ana Dili Günü’nde bir kez daha ifade ediyor, tüm halkımızı ana dil hakkımızı kazanmak için mücadeleye çağırıyoruz.”

Emek Partisi'nin Kürtçe açıklama metni ise şöyle:

"JI ÇAPEMENÎ RAYAGIŞTÎ RE"

Îro 21ê reşemîyê roja zimanêdayikê yê cîhanê. Îro zimanê kurdî, ji her cure stetuya kanunî bêpar e û bi her cure astengî rûbirû ye.bêparmayîna bê stetuyeke kanunî ji bo zimanê kurdî k udi vî welatî de 2.zimanê yê herî zêde tê axavtin;neyênîyên li hember karker û karmendên kurd û tadeyên nîjadperest ên li ser gelê kurd jî bi xwe re tîne.

Ji kesê ji berk u bi kurdî kuytandîye ceza dixwe,   mamosteyê ji ber navên bajarên kurdan bi kurdî  fêr dike tê lînçkirin; heta  kesên ku di erdhejê de bi kesên lêgerînê re nedikarîn biaxin û hemwelatîyên ji ber ku  bi tirkî nedizanîn li balafirgehê bêçare man; em di pêvajoye bi nîjadperestî  û qedexeyan re derbas dibin. Kirinên ku heta  bi şano jî tên qedexekirin , nîşan dide ku pirsgirêk çi qas mezin e.

Desthilatdarî, bi zêdekirina polîtÎkayên  nîjadperest û şer astengîyên li ber zimanê kurdî jî ew qasî zêde dibin. Desthilatdarî ji hêlekê ve kurmancî di şovên xwe yên sîyasî de bikar tîne ji hêla din ve jî heta bi navê tabela û kolanên bi kurdî diguherîne, astengîyên li ber dersa kurdî yê bijarte zêde dike.

Ji dibistana seretayî , mîna ku di zindana Amedê de hatibû kirin, bi feraseta “bi tirkî biaxive, pir biaxive”  dest  pê dikin û wisa didome. Ligel vê kêmasîyên di peywirdarkirina mamosteyên kurdî , helwestên astegkar ên derbarê dersên kurdî , her roj bêhtir zêde dibin. Bi tevayî ev kirinên astegkar, polîtîkayên  cudakar ê desthilatdarîyê  li hemberî ciwanên kurd bi awayeke vekirî nîşan dide. Bi ser de çav berdana mafên bidestxistî.

Dersên kurdî yên bijarte ku bi gelek berdêl û têkoşînê hatiye bidestxistin,  beşên kurdolojî yên di zanîngehan de, îro bi wayekî  kiryarî tên astengkirin. Hejmara beşên kurdolojî hatin sînorkirin, peywirdarkirin jî anîn asta herî kêm, mîna ku qet tunebe. Agahîya  ku  mirov dikarin dersa kurdî   di dibistanên navîn û lîseyan de hilbijêrin  bi rayagiştî re parve nakin.  Dema ku  ev maf tê xwestin, bi hinceta mamoste tuneye, xwendekar hindik in, ev maf tê rewşa bikarneanînê.  Di sala 2015an de 80 hezar xwendekar  dersa kurdî didît, îro  ji ber astengkirinan hejmar nagihe 20 hezarî.

Divê hemû qedexeyên sîyasî ji hemû qadên jîyanê bên rakirin.  Ji dibistana seretayî pê ve, di hemû  astên perwerdehîyê de, hemû astengiyên li ber perwerdehîya bi zimanê dayikê  bên rakirin, ev yek pêdivîyeke pir lezgîn e.

Li hember pergala “tenê yek mirov” ku feraseta “yek ziman, yek netewe” li me ferz dike:

Em weke Partîya Kedê, daxwaza me ye:

Divê hemû astengiyên li ber axavtina kurdî rabe,

Divê bikaranîna zimanê kurdî  ya di hemû qadên rayagiştî de bi awayekî mîsoger û ewlekar  bigihe statuyekê.

Dersên bijarte têr nakin, divê di hemû astên perwerdehîyê yên mecburî de mafê perwerdehîya bi kurdî bê dayin.

Em van daxwazan di vê roja ziman a cîhanê de, dubare dikin. Em ji bo têkoşîna bidestxistina mafê zimanê dayikê gazî hemû gelê xwe dikin.

RÊXISTINA HERÊMÊ YA PARTIYA KEDÊ"

(Diyarbakır/EVRENSEL)

Anadilde savunma hakkı Meclis gündeminde