İliç'e ÇED’i verenler bilimsel kriterleri umursamamış

Özer AKDEMİR
İzmir

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Murat Kurum, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı olduğu dönem İliç’te faciaya yol açana altın madeninin kapasite artırımına onay vermişti. Kurum belediye başkan adaylığını konuşmak üzere çıktığı televizyon programında İliç’teki madene izin vermiş olmasına dair eleştirilere de değindi. Kurum, ÇED raporu ile toprak kaymasının alakası olmadığını savundu.

Kurum, “Çevre Bakanlığı çevre faaliyetini, çevreye olan etkisi var mı yok mu buna bakar. Her şey kuralına göre olur, bozan varsa da gereği yapılır. Bakanlık bu işletmenin sorunu var mı yok mu buna bakar. Faaliyet izni veremez. 135 kez denetlemişiz ve işletmeyi de kapatmışız 3 ay. 2008’den beri ÇED’i var buranın. Birim artırmak istiyorum demiş, sorun olup olmadığının bildirilmesini istemiş. Şimdi oraya siz ÇED verdiğiniz için burası kaydı diyorlar. ÇED raporu ile toprak kaymasının ne ilgisi var?​” diye konuştu.

Kurum’un açıklamalarını Avukat İsmail Hakkı Atal ve Jeoloji Yük Mühendisi, Tıbbi Jeoloji Uzmanı Eşref Atabey, gazetemize değerlendirdi.

"BİLİMSEL ÖLÇÜT VE KRİTERLERİ GÖZ ARDI ETTİKLERİ ANLAŞILIYOR"

Murat Kurum’un madenin 135 kez denetlendiğini söylemesine değinen Jeoloji Yük Mühendisi Eşref Atabey ise “Basında, Eski çevre bakanı iliçteki heyelanla ÇED'in ne ilgisi var demiş. Böyle bir topoğrafyada, hidrolojik ve karstik sistem içinde, faylı olan ve depremsellik yönüyle en riskli alanda, yukarı Fırat havzası Karasu nehri kenarında, içerdiği ağır metallerle asit maden drenajı etkisi olan, eğimli yamaç özelliği, suyu, toprağı, havayı kirletecek, siyanürle burada altın üretimi yapılamayacağını bilimsel ölçütlerle kestirerek, kümülatif değerlendirme yaparak  bu sahaya ÇED olumlu kararı verilmemesi gerekirdi. Bu izni verenlerin bilimsel ölçüt ve kriterleri göz ardı ettikleri anlaşılıyor."

"ORADA YAŞANAN DOĞA OLAYI DEĞİL"

İliç’te yaşananın bir doğa felaketi olmadığının altını çizen Avukat İsmail Hakkı Atal, “Toprağı altın üretmek için zehirli bir hale getirdiler ve yığdılar. Sonuçta orada kapasiteyi artırdıkları için, çalışmayı genişlettikleri için orada o felaket yaşandı. İliç’te ÇED olumlu kararı verilmeseydi maden kapasite artırmayacaktı ve pasayı o kadar yüksek yığmayacaktı. Dolayısıyla da böyle bir facia gerçekleşmeyecekti. Murat Kurum, kendi seçmenini kandırmak için kavram karmaşası yaratmaya çalışıyor. Pasayı sanki bir heyelanmış gibi göstermeye çalışıyorlar. Ancak orada yaşanan bir heyelan değil, yığılan zehirli atığın akması” dedi.

"ÇED VERİLİRKEN FAYA BAKILMASI GEREKİYOR"

İliç’teki maden faciasının ardından Candaş Tolga Işık’ın programına konuk olan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, madenin, aktif fay hattına kurulmasıyla ilgili soruya “İlk defa duyuyorum, ihbar kabul ediyorum, bunu araştıracağım” diye tepki verdi. Özhaseki’nin açıklaması ardından gazetemize konuşan Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Genel Başkanı Hüseyin Alan, “Madenlere ÇED izni verilirken, altından fay geçiyor mu, bu fay aktif mi ve herhangi bir depremde çevreye zararı ne olur diye bakılması gerekiyor.” dedi.