İHD: 2023'te Ege bölgesinde 515 kadın hak ihlaline maruz kaldı

İnsan Hakları Derneği (İHD) İzmir Şubesi Kadın Meclisi, “2023 Yılı Ege Bölgesi Kadına Yönelik Hak İhlalleri Raporu”nu dernek binasında düzenlediği basın toplantısı ile açıkladı. Raporun Aydın, Afyon, Balıkesir, Muğla, Manisa, Uşak, Burdur, Isparta, Denizli, Kütahya ve İzmir illerini kapsadığı belirtilirken, basın metnini İHD İzmir Şube Eşbaşkanı Zilan Gümüş ve dernek yönetiminden Vetha Aydın okudu.

Kadınların her alanda şiddet gördüğünü belirten Zilan Gümüş, devlet şiddetine dikkat çekti: “Kadınlar bu alanda sürekli baskı ve şiddet görmüş, hatta fiziki şiddete varıncaya kadar tehdit edilmiş, ajanlaştırma dayatılmış, kadının kendini ifade edebilme, yaşam içinde var olma çabası elinden alınmaya çalışılmıştır. Ve yine yapılan başvurulardan anladığımız bu tip ajanlaştırma dayatmaları kadınları aile içinde ve aile ilişkilerinde zora sokmuş, yaşadığı devlet baskısı ve şiddetinden sonra ayrıca aile içinde de sıkıntılar yaşamış ve her anlamda şiddete maruz kalmıştır.” 

CEZAEVLERİNDE YAŞANAN HAK İHLALLERİ

Cezaevlerinden gelen mektuplardan yola çıkarak, ailelerin görüşmelerinden edilen bilgiler ve tahliye olan tutsakların başvurularından baskı ve yasakların arttığı bilgisini edindiklerini ifade eden Gümüş,  “Kadın mahpuslar, her gün onlarca ihlalle karşı karşıya bırakılmaya devam edilmiştir. Hapishanelerde; tecrit, işkence ve yaşam hakkı ihlalleri, hasta mahpusların tedavi ve sağlığa erişimine dair ihlaller, yaşı ilerlemiş mahpusların sağlığa erişimde yaşadığı ihlaller, koğuşların aşırı doluluğundan kaynaklı yaşanan sağlık sorunları ve psikolojik sorunlardan kaynaklı ihlaller, sebepsiz infaz yakmalardan kaynaklı ihlaller 2023 yılında da artarak devam etmiş. Tutuklamalar arttıkça hapishanelerdeki sorunlarda, yaşanan ihlallerde artarak devam etmiştir” diye konuştu.

"TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ SAĞLANMALI"

Kadına yönelik şiddet, taciz, tecavüz, darp gibi hak ihlallerinin her geçen yıl artmaya devam ettiğini ifade eden Gümüş, yaşanan ihlallerin giderilmesine yönelik önerileri şu şekilde sıraladı: 

"Toplumsal cinsiyet eşitliği her alanda derhal sağlanmalı. Mevcut Ceza hukuku kadını koruyacak şekilde düzenlenmeli. 6284 Sayılı Kanunu etkin bir şekilde uygulanmalı. Kadına yönelik şiddet konusunda 7/24 kadınlar tarafından ulaşılabilecek profesyonel kişiler ve kurumlar oluşturulmalı, telefona ulaşamayan kadınlar için alternatif yollar kurulmalı ve bunlar Türkçe, Kürtçe, Arapça, İngilizce gibi pek çok dili barındırmalı, işaret dili bilen personel bulunmalı. Mülteci kadınların güvenliği sağlanmalı ve mülteci kadınlara yönelik güçlendirici çalışmalar yapılmalı. Sığınaklar erişilebilir ve uluslararası standartlara uygun olmalı, 60 yaş üzerindeki kadınlar da sığınaklara kabul edilmeli. Sığınaklardan çıkan kadınlar için ekonomik ve sosyal yardımlar işlevsel olmalı.

İntihar demek yerine kadınların neden ve kim/ler tarafından öldürüldüğü araştırmalı. Kolluk kuvvetlerinin keyfi bir şekilde caydırıcı ve yanlış bilgi vermesine yaptırım uygulanmalı. LGBT+ lara çalışma, barınma, yaşam alanları sağlanmalı, kolluk gücünün keyfi uygulamaları engellenmeli. Resmi kurum ve kuruluşların kadın ve LGBT+ lar ile ilgili nefret söylemleri ve ayrımcı söylemleri hakkında yasal girişimlerde bulunulmalı. Doğum kontrol yöntemleri ve kürtaj ücretsiz olmalı. Cinsel sağlık hizmetlerinde kadınlar hiçbir ayrımcılığa maruz kalmamalı. Bebek ve çocuk kreşleri ücretsiz ve erişilebilir olmalı. Yetkililer Kadınları güçlendirici politikalar uygulamalı, hayatın her alanında yaşanan hak ihlallerini Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini sağlayıcı politikalar ile gidermelidirler. Erkek egemen sistem kadın katillerini korumaktan vazgeçmeli, iyi hal indirimi, ceza indirimi yerine caydırıcı cezalar verilmeli. Cezasızlık politikasından vazgeçilmeli.

Kayıtlara şüpheli kadın ölümü diye geçen her ölüm aydınlatılmalı etkin soruşturma yürütülmeli. Kadının çalışma alanında erkek egemen sistemin dayattığı baskıcı politikalardan vazgeçilmeli. Her kadın istediği ile evlenebilmeli, boşanmak isteyen kadının güvenliği sağlanmalı. Kadın nafaka talep edebilmeli, kazanılmış kadın haklarına saldırıdan vazgeçilmeli.

Kadın kendi cinselliğini yaşama hakkına sahip olabilmeli. Her kadın istediği işte çalışabilmeli, sigortalı olma hakkına sahip olabilmeli, dini yaşama katılıp katılmamaya kendi karar verebilmeli.  Koğuş aramalarında eşyaları kırmak, tahrip etmek alınan elektronik eşyaların verilmemesi gibi uygulamalardan vazgeçilmeli. Hapishanelerde keyfi uygulamalar son verilmeli."

515 HAK İHLALİ

Daha sonra söz alan Fetva Aydın, çalışmaları sonucunda elde ettikleri hak ihlallerini şu şekilde sıraladı:

"Kadın cinayeti 45, Kadın Cinayetinde Gözaltı 2, Kadın Cinayetinde Tutuklama 1, Öldürmeye Teşebbüs 13, Öldürmeye Teşebbüsten Gözaltı 4, Öldürmeye Teşebbüsten Tutuklama 1, Trans Birey Öldürmeye Teşebbüs Cezasızlık 1, Kadın Taciz 4, Kadın Tazici Yargılanan Fail Sayısı 6, Cinsel İstismar 2, Cinsel İstismar Sonucu Gözaltı 2, Cinsel İstismar Sonucu Tutuklama 3, Cinsel İstismar Sonucu Yargılama 1.

KADIN ÖLÜMLERİ

Kadın İntiharı 2, İntihara Teşebbüs 5, Trans Cinayeti 2, Kadın Cinayetinde Haksız Tahrik İndirimi       13, Kadın Yaralama 6, Kadın Yaralanasından Ceza Alan Fail  1, Kayıp Kadın 8, Şüpheli Kadın Ölümü  33, Şüpheli Kadın Ölümünden Tutuklu 7, Şüpheli Kadın Ölümünden Gözaltı 5, Şüpheli Kadın Ölümünde, Yargılanan 2 Kadına Darp 6, Kadına Darp Sonucu Tutuklama 1, Yabancı Uyruklu Kadın Ölümü 3, Yabancı Uyruklu Kadın Ölümünde Gözaltı 2, Yabancı Uyruklu Kadın Ölümünde Tutuklama 2,Yabancı Uyruklu Kadın Yaralanması 1,Yetersiz Koruma Kararı 2, Kadına Tecavüz  1, Kadın Tehdit   1, Haksız Tahrik İndirimi (Trans Cinayeti), Silahlı Saldırı 15, Silahlı Saldırı Sonucu Gözaltı 6, Silahlı Saldırı Sonucu Tutuklama 5, Silahlı Saldırı Sonucu Yargılanan Fail 1, Hapishanede Kadın Ölümü 1, Çalışma Yaşamında Cinsiyet Eşitsizliği 1,Aile Bireyi Tarafından Kadın Cinayeti 4, Aile Bireyi Tarafından Yaralanma 3, Zorla Fuhuşa Sürükleme 2, Erkeğe Ceza İndirimi 1, Şiddete Maruz Kalan Kadın  3, Şiddet Sonucu Ölüm  1, Kadına Şiddet Gözaltı 2, Kadına Şiddet Tutuklama 2, Susturulmaya Yönelik Rüşvet  1, Ölümle Tehdit 3, Tehdit Sonucu Mala Zarar 2.

KADINA ŞİDDET

Öz Savunmaya Ceza İndirimi Yapılmaması 1, Kadına Cinsel Saldırı 1, Kadın Ölümü/Tehdit/Saldırı Sonucu Açılan Dava/Soruşturma 5, Kamu Görevlisi Soruşturma 20, Ceza Alan Fail Sayısı 3, Tutuklama 3, Gözaltı 2, Soruşturma Açılan Fail Sayısı 3, (Cinayet) Korumanın Yetersizliği 3, Faillerin Yakalanması Konusunda Yeterli Çabanın Gösterilmemesi (Kadın Cinayeti) 11, (Yabancı Uyruklu) Fuhuşa Zorlanan Kadın Sayısı 88,Yabancı Uyruklu Kadınların Fuhuşa Zorlanması Sonucu Gözaltı 15, Yabancı Uyruklu Kadınların Fuhuşa Zorlanması Sonucu Tutuklama 8, Kadına Cinsel Kimliği Nedeniyle Basın Yoluyla Saldırı 1, Bulunduğu Konumu Kadın Tacizi Ve Ölümü İçin Kullanmada Cezasızlı 2, Siyasi Nedenlerle Kadın Tacizi 1, Özsavunma 1,Kundaklama 1, Kundaklama Sonucu Kadın Ölümü 1, Kundaklama Sonucu Tutuklama 1, Seçim Çalışmasında Saldırı 2, Kadın Sığınma Evinde Gıda Zehirlenmesi 5, İşçi Kadın Ölümü 1, İşçi Kadın Yaralı 1, Özel Hayata İlişkin Hakaret/İfşa Sonucu Yargılanan Fail 1.

CEZAEVLERİNDE YAŞANAN HAK İHLALLERİ

Çıplak Arama 2, Açlık Grevinde Olanlar 14, Açlık Grevinde Olanlara Vitamin Vs. Verilmemesi 2, İnfaz Yakma/Denetimli Serbestlik Hakkının Engellenmsi/Disiplin Cezası 7, İdari Gözlem Kurulunun Tarafsızlığı 1,Kurumlara/Mahkemeye Gönderilen Dilekçelerin Engellenmesi 6, Kürtçe Kitapların Teslim Edilmemesi/Geç Verilmesi 2, Kantide Satılan Malzeme Ve Gıdalara Fahiş Fiyat Uygulanması 1, Kantin İçin Yatırılan Paranın Kullanmasının Engellenmesi 1, Tek Kişilik Oda Da Tutma  2, İşkence/Kötü Muamele 1, Can Güvenliğinin Sağlanamaması 2, Hijyenik Ortamın Sağlanamaması 1.

Kitap Mektup Ve Gazete Engeli 3, İletişim Engeli 2, Tedavi Hakkının Engellenmesi 10,Hastanede Tedavinin Yapılmaması 2, Sosyal Faaliyet/Sohbet/Spor Hakkının Engellenmesi 3, Koğuş Kapasitesinin Üstünde Kalma 2,Koğuş (Sağlık Nedeniyle) Talebinin Redi 1, Hasta Mahpus 4, Hasta Mahpus Tahliyesinin Engellenmesi 1, Şüpheli Ölüm 1, Psikolojik Baskı 1, Tehdit Hakaret 2, Ters Kelepçe 1, Sevk Talebinin Red Edilmesi 1,Talebi Dışında Sevk /Sürgün 1, Temel İhtiyaçlarının Karşılanmaması 6, Havalandırma Yetersizliği/ Başka Mahpuslarla Havalandırmaya Çıkarma (Can Güvenliği Tehdidi) 3, Ayakta Sayım Dayatması 1, Koğuş Araması/ Eşyaların Tahrip Edilmesi 4."

"TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ SAĞLANMALI"

Kadına yönelik şiddet, taciz, tecavüz, darp gibi hak ihlallerinin her geçen yıl artmaya devam ettiğini ifade eden Aydın, yaşanan ihlallerin giderilmesine yönelik öneriler şu şekilde belirtti:

"Toplumsal cinsiyet eşitliği her alanda derhal sağlanmalı, Mevcut Ceza hukuku kadını koruyacak şekilde düzenlenmeli, 6284 Sayılı Kanunu etkin bir şekilde uygulanmal, Kadına yönelik şiddet konusunda 7/24 kadınlar tarafından ulaşılabilecek profesyonel kişiler ve kurumlar oluşturulmalı, telefona ulaşamayan kadınlar için alternatif yollar kurulmalı ve bunlar Türkçe, Kürtçe, Arapça, İngilizce gibi pek çok dili barındırmalı, işaret dili bilen personel bulunmalı. Mülteci kadınların güvenliği sağlanmalı ve mülteci kadınlara yönelik güçlendirici çalışmalar yapılmalı. Sığınaklar erişilebilir ve uluslararası standartlara uygun olmalı, 60 yaş üzerindeki kadınlar da sığınaklara kabul edilmeli. Sığınaklardan çıkan kadınlar için ekonomik ve sosyal yardımlar işlevsel olmalı. İntihar demek yerine kadınların neden ve kim/ler tarafından öldürüldüğü araştırmalı. Kolluk kuvvetlerinin keyfi bir şekilde caydırıcı ve yanlış bilgi vermesine yaptırım uygulanmalı. LGBT+ lara çalışma, barınma, yaşam alanları sağlanmalı, kolluk gücünün keyfi uygulamaları engellenmeli.

Resmi kurum ve kuruluşların kadın ve LGBT+ lar ile ilgili nefret söylemleri ve ayrımcı söylemleri hakkında yasal girişimlerde bulunulmalı. Doğum kontrol yöntemleri ve kürtaj ücretsiz olmalı. Cinsel sağlık hizmetlerinde kadınlar hiçbir ayrımcılığa maruz kalmamalı, Bebek ve çocuk kreşleri ücretsiz ve erişilebilir olmalı, Yetkililer Kadınları güçlendirici politikalar uygulamalı, hayatın her alanında yaşanan hak ihlallerini Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini sağlayıcı politikalar ile gidermelidirler, Erkek egemen sistem kadın katillerini korumaktan vazgeçmeli, iyi hal indirimi, ceza indirimi yerine caydırıcı cezalar verilmeli. Cezasızlık politikasından vazgeçilmeli, Kayıtlara şüpheli kadın ölümü diye geçen her ölüm aydınlatılmalı etkin soruşturma yürütülmeli, Kadının çalışma alanında erkek egemen sistemin dayattığı baskıcı politikalardan vazgeçilmeli.

KADINLAR TALEPLERİNİ ÖZGÜRCE DİLE GETİREBİLMELİ

Her kadın istediği ile evlenebilmeli, boşanmak isteyen kadının güvenliği sağlanmalı, Kadın nafaka talep edebilmeli, kazanılmış kadın haklarına saldırıdan vazgeçilmeli, Kadın kendi cinselliğini yaşama hakkına sahip olabilmeli, Her kadın istediği işte çalışabilmeli, sigortalı olma hakkına sahip olabilmeli, dini yaşama katılıp katılmamaya kendi karar verebilmeli, Çalışma yaşamında ücret gelirlerinde cinsiyet eşitliği gözetilmeli, Kendisinin rıza göstermediği herhangi bir cinsel davranışa zorlanmamalı. Ekonomik kaynaklar ve para kadın üzerinde bir yaptırım ve kontrol aracı olarak kullanılmamalı, Parti ve kadın kuruluşlarında çalışma yapan kadınlar üzerindeki devlet baskısına son verilmeli, (Ajanlaştırma gibi) kadınlar hayatın her alanında özgürce taleplerini dile getirebilmeli.

CEZAEVLERİ

Hapishanelerde çocukları ile kalan kadınlara sağlıklı çocuk gelişimine uygun ortamlar yaratılmalı,  Hapishanelerdeki kadın mahpuslara uygulanan ayrımcı uygulamalara son verilmeli, Hastanede kelepçeli muayene dayatmasından vazgeçilmeli, Koğuş aramalarında eşyaları kırmak, tahrip etmek alınan elektronik eşyaların verilmemesi gibi uygulamalardan vazgeçilmeli, Hapishanelerde keyfi uygulamalar son verilmeli, Hapishanelerde kadın mahpusların hijyen talepleri karşılanmalı, Hapishanelerde posta, ısınma, aydınlanma ücretlerine yapılan fahiş ücret politikasından vazgeçilmeli, haberleşmeleri sağlanmalı, Koğuşlardaki mahpus sayıları normalleşmeli, aşırı doluluktan vazgeçilmeli, Keyfi uygulamalar ile infaz yakılmasından vazgeçilmeli. Hapishanelerdeki mahpusların hakkı olan telefon görüşmeleri ve görüntülü görüşmeler engellenmemeli, Hapishanelerde sosyal aktivitelerin engellenmesinden vazgeçilmelidir." (MA)​