İsviçre’de tarihi emeklilik referandumu: Maaşa evet, geç emekliliğe hayır!

Emine SARIASLAN
Bern

İsviçre vatandaşları sendikalar ve sol partiler tarafından gündeme getirilen “13. emekli maaşı” ile sağcı FDP partisi tarafından gündeme getirilen "emeklilik yaşının yükseltilmesi” referandumları için sandığa gitti. Pazar günü gerçekleştirilen oylamada halkın yüzde 58’i 13. emekli maaşına “evet” derken yüzde 70’i emeklilik yaşının yükseltilmesine “hayır” dedi.

İsviçre’de bir girişimin yasal olarak uygulamaya konması için gerekli olan kantonların çoğunluğu da sağlandı. 26 Kantondan 16’sı 13. emekli maaşına “evet” dedi. Oylamaya katılanların oranı İsviçre’nin alışkın olduğu ortalamanın da üstünde gerçekleşerek yüzde 60 olarak kaydedildi. Katılımın yüksek olması hem konunun her kesimi kapsadığını, hem de güçlü bir kampanyanın yürütüldüğünü gösteriyor. O2026 yılından itibaren yürürlüğe girecek, emeklilere 13. emekli maaşı ödenecek.

İLK KEZ SOSYAL SİSTEMİN GENİŞLETİLMESİNE ‘EVET’

13. emekli maaşının hem halkın hem de kantonların çoğunluğu tarafından kabul edilmesi, İsviçre sosyal sisteminin genişletilmesi için atılan tarihi bir adım olarak değerlendirildi. Çünkü bu zamana kadar İsviçre’de sosyal sistemi genişletmek için yapılan tüm halk oylamaları reddedilmişti. Sendikalar yaptıkları basın açıklamasında “Sendikal girişimin açık bir şekilde kabul görmesi, insanların gerçek sorunları için çözüm istediklerinin bir göstergesidir. İşveren örgütleri korku ve dezenformasyon kampanyasına milyonlar yatırsalar da halkın gerçekleri görmesini engelleyemediler. Sendika tabanının ve halkın birçok kesiminin kampanyaya güçlü bir şekilde katılması başarıda belirleyici oldu. Kararlaştırılan iyileştirmelerin etkin ve hızlı bir şekilde uygulanmasını sağlamak için girişim gecikmeden uygulanmalıdır” dedi.

LİBERAL PROPAGANDA ETKİLİ OLMADI

Sağcı ve merkez liberaller ile yeşil liberallerin milyonlarca İsviçre Frangı yatırarak özellikle gençleri etkilemek için yürüttükleri karşı kampanya ve “13. emekli maaşı kabul edilirse emekli sandığında para kalmayacak” propagandası etkili olmadı.

Yıllar süren reel ücret kayıplarının ardından ve hızla artan kiralar (yüzde 6), elektrik faturaları yüzde 12), sağlık sigortası primleri (yüzde 8.7) ve (yüzde 3.7) göz önüne alındığında hem çalışanların maaşları, hem de emeklilerin maaşları büyük bir kayba uğradı. Aynı zamanda İsviçre hükümeti “Credit Suisse” bankasını kurtarmak için milyonlar ödemeye devem ediyor. Bu gelişmeler halkın var olan eşitsiz uygulamayı görerek, İsviçre Hükümetinin sosyal sistemi geliştirmek içinde ödeme yapması doğrultusunda karar vermesinde önemli bir rol oynadı.

SENDİKALAR İÇİN YENİ GİRİŞİMLER GÜNDEME GETİRECEK

Unia Sendikası Başkanı Vania Alleva, “Seçmenler 13. maaş girişimine evet dedi ve aynı zamanda emeklilik yaşının yükseltilmesini de reddetti. Bu İsviçre için büyük bir sosyal ilerlemedir. Yaşlılık hizmetlerinin geleceği konusunda güven yaratıyor. Ayrıca daha iyi ücret, uygun sağlık sigortası primleri ve ikinci sütun, pansiyon kasada emeklilik hırsızlığına karşı mücadelemize de bize güç veriyor. Yeni mücadelelere hazırlanıyoruz.” dedi.