“Mitaş’ı biz büyüttük, hak arayınca kapıya konduk”

Hasan KARA
Ankara

Mitaş Fabrikası, MESS sözleşmesini uygulamamakla, işçilerin sözleşmeyle hak ettiği ücretleri vermemesiyle gündeme gelmişti. Mitaş işçileri ise patronun bu tavrına karşı yaklaşık bir hafta üretimi durdurmuştu. İşçiler yaptıkları üretimi durdurma eyleminin ardından haklarını tekrar kazanmış ve Mitaş patronu sözleşme yükümlülüklerini yerine getirerek tüm sözleşme farkını işçilere ödemişti.

Ancak çok kısa bir süre sonra beklenen oldu ve fabrikada işçi kıyımı başladı. 23 Şubat’tan itibaren Mitaş’ta her bölümden 10 ile 15 arası işçi çıkarıldı. Toplam sayı işçilerden aldığımız bilgiye göre 100’ü geçmiş durumda.

"İŞE GİRDİĞİMDEN BUGÜNE MİTAŞ’IN KURDUĞU FABRİKA 10’U GEÇTİ"

Çıkarılan işçilerden biri ile bir çay bahçesinde oturup sohbetimize başladık. Sigarasını yakıyor ve “Nereden başlasam” diyerek, anlatıyor yaşadıklarını: “Ben Mitaş’a çok emek verdim. Ben de mesleki olarak çok şey öğrendim. Çalışırken elimden gelenin en iyisini yaptım. Mitaş gözlerimin önünde büyüdü. Ben girdiğimde sadece çiftlikteki (AOÇ) fabrika vardı. Sonra Temelli’de 8-9 fabrika açtılar. Yollarda gördüğünüz elektrik direklerini, poligon direklerini hep biz yaptık. Ülke dışına sattığını, çok yüksek paralar kazandığını duyuyorduk. Özellikle pandemi döneminde üretim rekorları kırmıştık. Sonrasında da üretim temposu hiç durmadı. Formenler, amirler sürekli olarak bize ‘hadi, hadi’ diyordu. ‘Hadi hadi’ dese de bizim de bir kapasitemiz var. Herkesin performans verileri kayıt altına alınıyordu. Verisi biraz düşük olanın tepesine yine ‘hadi hadi’ diyenler dikiliyordu. Ama gelinen noktada düşük olmayanlara da sürekli bir baskı oluşmaya başlamıştı. Biz de dedik, ‘Artık yeter, elimizden gelen bu’ Ama bu durum değişmedi, en son sözleşme döneminde zaten işler çığırından çıktı.”

"SÖZLEŞME DÖNEMİNDE KAŞIK ÇATAL BİLE VURMADIK"

Patronların işçileri köle gibi gördüğünü söyleyen işçi, “İşçi yeter ki daha fazla üretsin, ama hakkını da istemesin. Son yaşananlara gelecek olursak, MESS sözleşmesi eylülden itibaren geçerli olduğundan biz aylardır 14 bin liraya çalışıyorduk. Asgari ücretin altına inmişti maaşlar. 5 bin lira yatan avans toplu paradan kesileceğini bildiğimizden, vergi kesintileri ile birlikte yattığı için derdimize derman olmadı. Resmen köle gibi çalışıyorduk. Sendikaya gittiğimizde, sözleşmeyi bekleyin dışında bir cümle duymadık. Sonra sözleşmeyle ilgili diğer fabrikaların eylemler yaptığını gördük. Kaşık çatal vurma, ses çıkarma, ıslık çalma, üretimi yavaşlatma gibi eylemler yapılıyordu Türk Traktör’de, Arçelik’te, Bursa’daki fabrikalarda. Ama bizim orada bu eylemler bile yapılmadı. Niye yapılmadığını sorduğumuzda sendikacılar, ‘Yapmamıza gerek yok ki, zaten kazanacağız’ diyordu ve marketler için alınan 2 bin 500 liralık çeki bahane ediyorlardı. Sonra grev kararı alınınca göstermelik birkaç eylem yapmak zorunda kaldı sendika. O eylemleri de işçilerin tepkisinden çekindiği için yaptı bence” diyor.

"İŞÇİ SENDİKACILARI EYLEM YAPMAYA ZORLADI"

Sözleşme imzalandıktan sonra yaşananların sonunda kendisinin de işten nasıl atıldığını anlatırken, özellikle sendika yöneticilerine oldukça tepkili olduğunu dile getiren işçi, “Sözleşme imzalandı. Herkes hesap kitap yapıyor. Bana şu kadar yatacak, şu kadar kesilecek falan diye düşünüyor. Maaş günü gelip çattığında bir baktık olması gerekenin yarısı bile yatmamış. Sonra hemen sendikaya baskı yaptık, temsilcileri aradık, şube başkanını aradık. Ardından sendika başkanı bize ‘Üretimi durdurun’ dedi. Bizim tepkimiz üzerine sendika üretimi tüm fabrikalarda durdurdu. Birkaç gün üretim durduktan sonra, sendika ‘Anlaştık’ dedi. Ama yine farklar eksik yatınca, tekrar üretimi durdurduk. Biz işçiler olarak tüm hakkımızı istedik. Tüm farklar yatıncaya kadar üretim olmayacağı konusunda herkes kararlı durdu. Sonra farkların tamamı yattı ve işçiler haklarını kazanmış oldu” diyor.

"SENDİKACILAR İŞTEN ATMALARA SESSİZ KALDI"

Sendikacıların daha sonra fabrika içerisinde “Aramızda işten atmalar olabilir” diye konuştuğunu anlatan işçi şöyle devam etti: “Beklenen oldu ve haklarımızı aldıktan kısa süre sonra her bölümden beşer onar kişiye çıkışlar verildi. Beni de çıkardılar. Sendika ise kılını kıpırdatmadı bu kez. Biz hukuksuz bir şey yapmadık ki. Hukuksuz bir şey yapan kişi patrondu, imzaladığı sözleşmeye uymayan oydu. Biz hakkımızı aradık, üstelik sendikanın da desteğiyle. Ama sendika işten çıkarmalar konusu olunca geriye çekildi. Mesajlar attık, kimse geri dönmedi. Sendikanın görevi işçiye kalkan olmak değil midir? Burada resmen kölelik düzeninin devam etmesine yarıyorlar. Son olayda benim öfkem daha çok sendikaya yöneldi. Sendikacılık işçiye çay, çorba ayarlamak değil, gerçekten işçinin hakkını savunmaktır. Şimdi fabrikaya taşeron alınacak iddiası var, bu duruma karşı sendikanın ortalığı ayağa kaldırması lazım. Ama nerede...”

MİTAŞ İŞÇİNİN SIRTINDAN BÜYÜDÜ

Mitaş, Türkiye’de metal ve enerji alanındaki en büyük şirketlerden biri. 1955 yılında kamu iş yeri olarak kurulan, 1989 yılında özelleştirilen fabrika İstanbul Sanayi Odasının verilerine göre 2022 yılının ilk 500 şirketi arasında 196. sırada yer alıyor. 2014 yılından beri Ankara Atatürk Orman Çiftliği’nin olduğu yerdeki fabrikasının büyük bölümünü Ankara Temelli’de bulunan ASO 2. ve 3. bölgedeki yeni tesislere taşıdı. ENA test merkezi, MSIM sac işleme, kaynak fabrikası, cıvata imalat, galvaniz, kompozit, boyahane, poligon direk fabrikası gibi yeni fabrika bölüm binaları Temelli’de bulunuyor. Kafes direk ,malat fabrikası dışındaki ise hâlâ AOÇ’nin olduğu yerde bulunuyor. Ayrıca İzmir’de ve Kocaeli’de de Mitaş bünyesine ait Micha fabrikaları bulunuyor. Mitaş’ın kâr oranları 2020’den bu tarafa sürekli artıyor. 2020 yılında satışlar yüzde 27.85 artmış; 2021’de yüzde 42.53 artışla devam etmiş, 2022’de ise rekor kırarak yüzde 129.73’e ulaşmış.