Fidan’ın Washington icazetli rotası

Birkan BULUT
Ankara

ABD ve NATO’cu çizgiye son dönemde sıkıca sarılan Erdoğan yönetimi, ABD’nin çekilme tartışmalarının ardından bölgede askeri ve ekonomik gücünü artırma planlarını da devreye soktu. İktidar sözcülerinden “ABD’den icazet almayız” itirazları gelse de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Washington dönüşünde Irak’tan Kafkasya’ya kadar yaptığı ziyaretlerde bölgeden Avrupa’ya enerji koridorları üzerinde duruldu.

Erdoğan’ın sınır ötesi harekatı genişletme mesajı ve ABD ziyaretinin ardından bölgede artan diplomatik trafik, Bağdat’taki güvenlik zirvesinde ortak bildiriyle devam etti. Bildiride askeri ve ekonomik alanda altı çizilen iki ortak tutum dikkat çekti. Birincisi, Irak’ın terör örgütü listesinde olmayan PKK’yi ortak bildiride yasaklı örgüt sıfatıyla tehdit olarak duyurması oldu. Erdoğan yönetimi, bunu seçimden sonra yapmayı planladığı kapsamlı operasyonda Bağdat’ın desteğini alma adımı olarak ajandasında işaretledi. Diplomatlar Arap ve Türkmen aşiretleriyle görüşürken, ordunun sınırdaki askeri hazırlıkları da sürüyor. Askeri kaynaklar harekatın öncekilerden farklı olarak daha kalıcı hedefleri olduğuna dikkat çekiyor. İktidarın Suriye’de daha önce talep ettiği gibi 30-40 km derinliğinde bir güvenli bölge oluşturmak istiyor.

Ancak ABD’nin bölgeden çekilme tartışmaları sürerken, bölgede daha yerleşik bir pozisyon almak isteyen Erdoğan yönetimi, Bağdat’ın desteği karşısında enerji ve ulaşım anlaşmaları konusunu da somut olarak masaya yatırdı. Bu konu bildiride, “ticaret, tarım, enerji, su, sağlık ve ulaştırma alanlarında münhasıran çalışacak ortak daimi komitelerin” kurulması kararıyla yer aldı.

Bu kapsamda, Basra Körfezi’ni Irak’ın Necef ve Musul kentleri üzerinden kara ve tren yoluyla Şırnak Ovaköy sınırına bağlaması planlanan kalkınma yolu projesi için çalışmaların hızlandırılması bekleniyor. Bu husus, enerji dışında yeni gelir kaynakları arayışında olan Bağdat yönetimi için de önemli.

KAFKASYA’DA ENERJİ KORİDORU

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Bağdat’tan sonraki adresi Bakü oldu. Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan üçlü dışişleri bakanları 9. toplantısında gündem, enerji ve nakil yollarıydı. Fidan, toplantıda, Bakü-Tiflis-Kars demir yolu hattının bir an önce tam kapasiteyle faaliyete geçmesi gerektiğinin vurgulandığını belirterek, “Karadeniz’in güvenlik, ekonomi, enerji ve ulaştırma gibi alanlar başta olmak üzere tüm bölge için taşıdığı stratejik öneme değindik. Somut projelerle, bölgemizde ve ötesinde iş birliğimizi güçlendirmek için birlikte çalışma yönündeki irademizi yineledik” diye konuştu. Gürcistan’ı AB aday ülkesi statüsü verilmesinden dolayı tebrik eden Fidan, Gürcistan’ın Avrupa Atlantik siyasi ve güvenlik yapılarıyla daha fazla bütünleşme arzusuna destek vermeye devam edeceklerini söyledi.

Gürcistan Dışişleri Bakanı İlia Darçiaşvili de Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) ham petrol boru hattı ile Bakü-Tiflis-Erzurum doğal gaz boru hattı projelerini başarılı bir şekilde gerçekleştirdiklerini ifade ederek “Enerji kaynaklarının Asya’dan Avrupa’ya taşınması ve Avrupa’nın enerji güvenliğinin sağlanması konusunda Gürcistan, Azerbaycan ve Türkiye’nin rolü özellikle önemlidir.” dedi. Trans hazar koridoru uluslararası ulaşım güzergahını (orta koridor) daha da geliştirmek için çalışmaya devam edeceklerine işaret eden Bakan Darçiaşvili, bu yönde Bakü-Tiflis-Kars (BTK) demir yolu projesinin kısa bir süre içerisinde tamamlanması üzerinde durdu.

KARADENİZ’DE ÜÇLÜ NATO ANLAŞMASI

ABD ve Rusya arasındaki en gerilimli bölge olan Ukrayna’da ise Türkiye taraflarla görüşmesi nedeniyle bir müttefik olarak görülüyor. Tahıl koridoru sürecinde önemli rol oynamaya çalışan Türkiye, kısıtlamaların yaşandığı enerji ticareti konusunda da taraflardan pay kapmaya çalışıyor. Ancak NATO ile ilişkileri güçlendirme sürecinde bu yönde de adımlar atıldı. Son olarak Bulgaristan ve Romanya ile Karadeniz’de yapılan mayın tarama anlaşması, Ukrayna’ya gitmek üzere üç ülke dışındaki savaş gemilerinin bölgeye girmesi için kullanılacağı iddialarına yol açmıştı. Öte yandan bakanların ABD’yi ziyaret ettiği günlerde, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy de İstanbul’da Erdoğan’la görüşmüştü.