Öğrencinin göbek adı ucuz iş gücü olmuş
İlk açıldığında yağlanıp ballandırılarak gençlerin yönlendirildiği MESEM’ler eğitime ya da gençliğe değil, tamamen patronlara hizmet ediyor.
Fotoğraf: Pixabay
Kaan Emre ÇAKMAK
Kayseri
MESEM’ler ilk kurulduğu dönemde çıraklık ve kalfalık okulu olarak eğitim vermekteydi. Son birkaç senede “Mesleki Eğitim Merkezi” adı altında hem lise hem de ustalık belgesi veren ve tamamen çocuk işçiliğin önünü açan yerler hâline geldi. Meslek liseleri başta olmak üzere tüm liselerde okuyan gençlere, idare ve öğretmenler tarafından yönlendirilme yapıldı. Gençlerin buralara gitmesinin yolu açıldı. Aslında tüm mesele gençlerin diploma alması değil eğitim çağındaki çocukların işçi olarak çalıştırılmasıydı.
Şu an birçok meslek lisesi MESEM programıyla birlikte eğitim veriyor. Ne kadar eğitim diyebiliriz orası meçhul… Kayseri’nin bir sanayi kenti olmasından kaynaklı olarak bu proje bir anda neredeyse tüm kente yayıldı. Sadece sanayi iş kolu olarak da değil, muhasebeden tutun garsonluk ve hatta aşçılık bölümüne kadar birçok program görülüyor. Bu programdaki çocuklar asgari ücretin %30’u kadar bir ücretle çalıştırıyor.
MESEM’lere yönlendirilen gençler tedbirsiz olarak çalıştırılıyor. Bu öğrencilerin ücretleri tamamen devletin işsizlik sigortası fonundan karşılanıyor. Yapılan sigortalar, iş cinayetine kurban gitmezse, ileride emeklilikten sayılmıyor.
İş cinayeti demişken, son 1 yılda MESEM programına kayıtlı birçok genç iş kazası geçirdi. 8 genç hayatını kaybetti. Hiçbir şekilde denetim yapılmadı. Okullara göstermelik olarak iş sağlığı ve güvenliği binaları yapıldı. Ancak bu girişimler göstermelik kaldı.
EĞİTİM BİLİMSEL DEĞİL MÜFREDAT PROGRAMLI DEĞİL
İşin garibi Milli Eğitim Bakanlığı öncülüğünde başlanan bu programın sabit bir müfredatı da yok. Bazı MESEM’lerde hafta sonu iki gün eğitim verilirken, bazı yerlerde hafta içi bir gün eğitim veriliyor. Bu sistem tamamen patronların ihtiyaçlarına göre dizayn edilmiş. Bunu açıklarken eğitim diyoruz ama tamamen bilimsellikten ve teknolojiden uzak bir eğitimden bahsediyoruz.
Bir elektrikçi dükkanında üç alakasız bölümden genç çalıştırıyor. Sanayide oto elektrikçisinde çalışan bir genç MESEM’de motor programında kayıtlı. Aşçılık bölümünde okuyup kafeteryalarda garsonluk yapanlar da bize gösteriyor ki bir müfredata göre eğitim ortada yok. İlk açıldığında yağlanıp ballandırılarak gençlerin yönlendirildiği bu yerler eğitime ya da gençliğe değil, tamamen patronlara hizmet ediyor.
MESEM’LİLER HAFTADA ALTI GÜN ÇALIŞTIRILIYOR
Daha lise çağındaki gençler bilimsel eğitim almak bir kenara dursun haftada altı gün oto sanayide çalışıp bir gün MESEM’e gidiyorlar. Gençler haftada neredeyse her gün sabah işe gidip akşama kadar çalışıyor. Ne bir denetleyen var ne de iş kazaları olmasın diye bir yaptırım.
Sistemin her yerinde görüldüğü gibi sömürü çeşitlerine bir yenisi daha eklendi. İlerleyen zamanlarda ne görürüz bilmiyorum ama gidişat gösteriyor ki gençler ucuz iş gücü olarak kullanılmaya devam edecekler, iş cinayetlerinde can verecekler. Tahmin edebiliyorum ki ilerleyen yıllarda meslek lisesi diye bir şey kalmayacak ve hepsi birer MESEM’e dönüştürülecek. Temelleri şimdiden atılıyor.
