İMO Ankara Şubesi: Saidbey Sitesi'nde ruhsat alınmadan inşaata başlanmış
İnşaat Mühendisleri Odası Maraş’taki Saidbey Sitesi'ne ilişkin inceleme raporunu açıkladı: Ruhsat alınmadan inşaata başlanmış, beton kalitesi belirtilenden düşük, taşıyıcı sisteme müdahale edilmiş.
Fotoğraf: DHA
6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan ve üzerinden bir yıldan fazla zaman geçen depremlerde resmi rakamlara göre 53 binin üzerinde kişi hayatını kaybetti. Depremden bu yana birçok aile kaybettikleri insanlar için hukuk mücadelelerine başladı. İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi ise depremde yıkılan Saidbey sitesinde yaşayanların başvurusu üzerine yapıya ilişkin bir bilirkişi raporu hazırladı. Saidbey Sitesinin kentsel dönüşümden faydalanarak yapılmış bir yapı olmasının özgün bir durum olduğu belirtilen raporda, izinler alınmadan inşaata başlandığına dikkat çekildi.
‘RUHSAT ÖNCESİ ÇALIŞMALARA KİM GÖZ YUMDU?’
“Henüz Saidbey Sitesi yok iken üzerinde bulunan yapı için riskli yapı tespiti yaptırılmıştır” ifadelerine yer verilen raporda, yapının mimari statik projesinin 24 Mayıs 2026 tarihinde onaylandığına dikkat çekildi. Bunun yanı sıra rapordaki incelemeye göre ruhsat üzerindeki temel vizesi 14 Temmuz 2016 olan yapının bu tarihten henüz dört gün sonra 1. Kat tabliyesi ve 2. Kat tabliyesinin kontrollerinin yapıldığı görülmektedir. Tarihler arasındaki çelişkiye dikkat çeken İMO Ankara Şubesi, “Temel vizesi temel betonu dökülmeden önce kontrollerin yapıldığı anlamı taşımaktadır. Böyle bir hız mümkün değildir. Dolayısıyla bu kontrollerin hiçbirinin yapılmadığını düşünmekteyiz Google Earth üzerindeki 15.04.2016 ve 29.04.2016 tarihlerindeki uydu görüntüleri incelendiğinde bırakın inşaat ruhsatını henüz mimari ve statik proje onaylanmadan kat çıkıldığını görebiliyoruz. Bu durumda bu imalatlar nasıl ve hangi projeler ile yapıldı. Ruhsat öncesi bu çalışmalara kim göz yumdu diye sormamız gerekiyor” ifadelerine yer verildi.
‘BETON KALİTESİ BELİRTİLENDEN DÜŞÜK’
Saidbey Sitesi için iki defa tadilat ruhsatı alındığının belirtildiği raporda, “Bu tadilatların mimari ve mekanik projeler kapsamında gerçekleştirildiği görülmektedir. Fakat dava dosyasında bulunan fotoğraflarda asma katın bulunduğu alanda yeni bir kullanım alanı yaratma amacı taşıdığı açık olan çelik profillerle binanın taşıyıcı sitemini olumsuz yönde etkileyecek olan imalatlar yapıldığı görülmektedir” denildi.
Projede belirtilen beton sınıfının C30 olduğu söylenen açıklamada yapıdan alınan numunelerin dayanım sonuçlarının 30.00 MPa – 37.00 MPa arasında çıkması gerektiği karot numunelerinin ortalama basınç dayanımı 17.09MPa olarak belirlendiğine dikkat çekildi.
6 Şubat’ta büyük yıkımlara neden olan Maraş merkezli depremleri unutulmamasını istediklerini belirten İMO Ankara Şubesi, “6 Şubatta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerde yıkılan binlerce yapıdan biri olan Saidbey Sitesinde 43 kişi yaşamını yitirdi. İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi açısından bu dosyanın incelenmesine karar verilmesi aşamasında ülkemizde yaşanan birçok olaya benzerliği ve yapılan birçok hataya örnek olabileceği düşünülerek kabul edilmiştir” ifadelerine yer verdi.
‘TAŞIYICI SİSTEMİNE MÜDAHALE EDİLMİŞ’
Özel olarak Saidbey Sitesi’nde yaşanan ve Türkiye’de çok sıradanlaşan hatalara değinen İMO Ankara Şubesi şu ifadelere yer verdi:
“Söylemesi garip ama Kentsel Dönüşümden faydalanmış, yapı denetim hizmetinden faydalanmış süreç içerisinde taşıyıcı sistemine müdahale edilmiş sözde ruhsatlı aslında kaçak bir yapıdan bahsediyoruz. Şüphesiz ki herhangi bir yapının süreç içerisinde değişik ihtiyaçlara göre revize edilmesi gerekebilir. Ancak bu konuda özen gösterilmesi gereken şey bu revizyonların bir mühendislik hizmeti olarak algılanması gerekliliğidir. Saidbey sitesi özelindeki değerlendirmede, zemin kattaki işletmenin ihtiyaçlarına göre bir revizyon yapılması gerekiyorsa Deprem Yönetmeliğine uygun olarak ‘Performans Analizi’ ile birlikte revizyon gerçekleştirilmeliydi. Yapılması istenilen revizyonların yapının davranışını nasıl etkileyeceği gözlenerek, gerekli ise güçlendirme seçenekleri ile birlikte bu revizyonlar yapılmalıydı. Bu işin başından itibaren her şey görmezden gelinmiştir. Bırakın ruhsatı, projeye dahi ihtiyaç duyulmadan imalata başlanmış olması ve idarelerin imalatı aylarca görmezden gelmesi, 6 Şubat depreminde yapının 43 kişiye mezar olmasının sebebidir. Maalesef ülkemizde birçok yerde bazen ahbap-çavuş, bazen siyasi bazen de çıkar ilişkileri ile bu ve benzer kuralsızlıklar yaşanıyor. Bu sadece bizim tespit edebildiğimiz çarpıcı bir örnek ancak bu gibi durumlar için idarelerin de hukukun minderine çekilmesi gerektiğini düşünmekteyiz”
‘YAPIMI ESNASINDA UYGULAMA YANLIŞLARI YAPILMIŞ’
Raporda yer alan Saidbey Sitesi A-B Bloklarının yıkımına etki eden ana unsurlar şu şekilde:
- Yapımı esnasında uygulama yanlışlıkları, (etriye, kanca boyları, dilatasyon uygulaması vb.)
- Yapım ruhsatı alınmadan inşaata başlanmasına izin verilmesi / engel olunmaması
- Denetim eksiklikleri
- Dökülen betonun tasarım dayanımına göre kabul edilemeyecek düzeyde kalması, (Yapı malzemelerinin kalitesiz olması)
- Yapıda sonradan statik projesine uygun olmayan ve yapı davranışını olumsuz olarak etkileyen imalatların yapılması
- Yapının ilave yüklere maruz bırakılmasının yıkıma yol açan ana unsurlar olduğu düşülmektedir.
(Ankara/EVRENSEL)
