DİSK-AR: Türkiye’de ortalama emekli aylığı merkez Avrupa ülkelerinin 6’da biri

DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR), “Avrupa’da ve Türkiye’de Emeklilerin Durumu” isimli yeni araştırmasının sonuçlarını açıkladı.

Araştırmaya göre, Türkiye’de ortalama emekli aylığı merkez Avrupa ülkelerinin altıda biri seviyesinde. DİSK-AR’ın hazırladığı rapor, DİSK Genel Balkanı Arzu Çerkezoğlu tarafından Şişli'deki Emekli Buluşması'nda kamuoyuyla paylaşıldı.

Raporda yer alan verileri özetledikten sonra emeklilikte insanca yaşamanın bir hak olduğunun altını çizen Çerkezoğlu, yıllarca çalışan, üreten, prim ödeyen emeklilerin insanca bir yaşam sürmesinin ülkeyi yönetenlerin görevi ve sorumluluğu olduğunu ifade etti.

Rapordan öne çıkanlar şöyle:

• Türkiye’de ortalama emekli aylığı merkez Avrupa ülkelerinin 6’da biri: Ortalama emekli aylığı İspanya’da 1.417, Fransa’da 1.485, Almanya’da 1.552, İtalya’da 1.582, Belçika’da 1.717, Hollanda’da 2.003 avro iken Türkiye’de 237 avro!
• Avro cinsinden emekli aylığı Türkiye’de 2012 ve 2021 arasında yüzde 33,6 azaldı.
• Avrupa’da Türkiye’den daha düşük aylığına sahip ülke sayısı 2012’de 9 iken 2021’de 1’dir.
• Avrupa’da 2012’de Türkiye’den daha düşük yaşlılık aylığına sahip 11 ülke varken 2023’te yalnızca 2 ülke vardır.
• 2012’de 447 avro olan Türkiye’de ortalama yaşlılık aylığı, 2021’de yüzde 37,2 gerileyerek 281 avroya düştü.
• Emekli aylıklarına Türkiye’de Avrupa’nın yarısından daha az kaynak ayrılıyor: Emekli ödemelerinin GSYH’ye oranı AB-27 ortalamasında yüzde 9,5 iken Türkiye’de yüzde 4,1’dir.
• Türkiye’de aktif/pasif oranının çok düşük olduğu iddiası doğru değildir: 2021 itibarıyla Avrupa ülkelerinde aktif/pasif oranı ortalama 1,6 iken Türkiye’de bu oran 1,9’dur.
• 2002 yılında Türkiye’de ortalama emekli ve hak sahibi aylık ve geliri asgari ücretin yüzde 22 fazlası iken 2023’te yüzde 26 altına düştü.
• 2002’de ortalama emekli aylığının kişi başına GSYH’ye oranı yüzde 46,4 iken 2024’te yüzde 27,7’ye geriledi.
• 2002 yılında yüzde 36,6 olan çalışan veya iş arayan emeklilerin oranı Aralık 2023’te yüzde 55,3’e yükseldi.
• Bütçede emeklilerin payı düşüyor: 2008-2024 arasında SGK’ye yapılan bütçe transferlerinin oranı 5,2 puan azaldı.
• SGK’de emekliler için yeterince kaynak var: Prim gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık ödemelerini karşılama oranı 2002’de yüzde 61 iken 2023’te yüzde 76,4’e yükseldi.

(EKONOMİ SERVİSİ)