Emeklilerden insanca bir yaşam için 18 talep
Açlık koşullarında yaşam mücadelesi veren emekliler insanca yaşama koşulları istiyor. 20 dernek ve platformdan oluşan Türkiye Emekliler ve EYT'liler Birliği 18 talep sıraladı.
Fotoğraf: Murat Uysal/Evrensel
Emeklilerin yoksulluğa karşı mücadeleleri için kurulan 20 dernek birlik ve platformdan oluşan Türkiye Emekliler ve EYT'liler Birliği bir açıklama yayımlayarak insanca yaşama koşulları talep etti.
Önce yoksulluk, sonra açlık sınırı altında bir yaşama mahkum edilen emeklilerin açıklamasında "Biz emekliler satın alma gücümüzün düştüğünü bizzat yaşamımızdan biliyoruz. Gerçekten çok zorlanmaya başladık. 2002 tarihinde en düşük emekli aylığımız 257 TL iken, asgari ücret 184 TL Idi. Günümüzde yani 2024 de ise en düşük emekli aylığımız 10.000 TL iken asgari ücret 17.002 TL. Halbuki Bİ SAM'a göre açlık sınırı 15.000 TLyi aştı, yoksulluk sınırı ise 52.000 TL'ye yaklaştı" denildi.
Sadece asgari ücretle yapılan kıyaslama ile emeklilerin maaşlarının zaman içerisinde ne kadar düştüğününün anlaşılacağı belirtilen açıklamada, "Son 1-2 yıl içerisinde de artık her şeyi kısarak, kredi kartları ile ayakta durmaya çalıştığımızı, bankaların verilerinde de görüleceği üzere kredi kartlarını da ödeyemez hale getirildik" ifadeleri kullanıldı.
"Biz emekliler bedelini çalışma yaşamımızda peşin olarak ödediğimiz, ömrümüzün sonbaharında insanca yaşayabilmeniz için taleplerimizi şu şekilde sıraladık" diyen emekliler 18 maddeden oluşan taleplerini sıraladı:
- Emekli aylıkları İyileştirilerek uluslararası standart ve normlara uygun hale getirilmeli. Aylık bağlama oranları 2000 yılı öncesine döndürülmeli. Güncelleme kat sayısında milli gelir artışından pay verilmelidir. En düşük Emekli kök maaşı, en düşük Memur maaşından az olmamalıdır.
- Emekli hak ve sahiplerinin aylıkları bağımsız kurumlarca açıklanan gerçek enflasyon oranına göre otomatik olarak güncellenmelidir. Emeklilere Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında olmak Üzere yılda dört ikramiye verilmeli. Ikramiyeler dul ve yetim maaşı alanlara da aldıkları maaş oranı kadar değil, tam ödenmeli. Ödenen ikramiyeler asgari ücrete eşitlenmelidir.
- Temel gıda maddeleri ile elektrik, doğalgaz ve akaryakıt fiyatlarına yapılan yüksek oranlı zamlar nedeniyle düşen, satın alma gücümüzde meydana gelen kaybın telafisi için seyyanen 12 bin TL zam yapılmalıdır.
- Emekli maaşlarının iktidarlar tarafından tek taraflı belirlenmesi yerine, Anayasa da gerekli düzenlemenin uluslararası tüm metinlerde geçtiği gibi "herkes sendika kurabilir" şeklinde düzenlenmesi ve ardından TBMM de emekli sendikaları statü yasasının çıkarılarak, bizlerle birlikte toplu iş sözleşme masasında belirlenmesini istiyoruz. Bunun içinde Anayasanın Sendika kurma hakkını tanımlayan 51. Maddesi ile toplu iş sözleşme hakkını tanımlayan 53. Maddelerine "Emekliler ile dul ve yetim aylığı alanlar" ibaresi eklenerek emeklilerin sendika kurma hakkı anayasal güvence altına alınmalı ve ilgili yasalarda gerekli değişiklikler yapılarak emekli sendikaları statü yasası çıkarılmalıdır.
- Aylık Bağlanma Oranlarının (ABO) eski sisterne yani %70'e döndürülmesini istiyoruz.
- Gerçek bir intibak Yasası acilen çıkarılarak, 2000 öncesi ve 2000 sonrası emekliler arasındaki maaş eşitsizliği giderilmelidir.
- 10 Banka, 6 sigorta şirketiyle, TOBB ve ona bağlı odaların çalışanlarının olduğu 17 emekli sandığına bağlı yaklaşık 300 Bin emeklinin yaşadıkları mağduriyetler Yasalar ile giderilmelidir.
- Emekli maaşlarından kesilen muayene, ilaç vs tüm sağlık kesintilerine son verilsin.
- Şehir içi tüm toplu taşıma araçlarından emeklilere ve eşlerine ücretsiz ulaşım hakkı sağlansın.
- Temel gıda maddeleri ile elektrik, su ve doğal gaz faturaları üzerinden alınan KDV kaldırılsın.
- Hastanelerdeki Geriatri (yaşlılık) bölümleri açılsın. Var olanlara takviye edilsin. Emekli ve yaşlı vatandaşlar için devlete ait huzurevi sayısı artırılarak, evde bakım hizmetleri yaygınlaştırılsın.
- Emekli maaşlarının yatırıldığı kamu veya özel bankalar, maaş promosyonlarını günün koşullarına göre değerlendirmeli. Her yıl bir maaş artışına göre promosyonları güncellemelidir.
- Çalışanlar geçmiş yıllarda olduğu gibi artık emekli olduklarında kıdem tazminatlarıyla bir daire satın alamamakta. Konut sahibi olamayan emeklilere, TOKİ tarafından ucuz konut sağlanmalı. Emeklilere bir taraftan da barınma yardımı yapılmalıdır.
- Emekli yurttaşlara yaşamlarının sonbaharında hak ettikleri saygı gösterilmeli. Yalnız yaşayan, hasta ve bakıma ihtiyacı olan emekli ve yaşlı yurttaşlar için devlete ait huzurevi sayısı artırılarak, bakım hizmetleri yaygınlaştırılmalı.
- Emeklinin vefatı sonrası bakmakla yükümlü olduğu eşi ve çocuğuna, zaten düşük olan emekli maaşı daha düşük oranda ödenerek emeklinin geride kalan eşi ve evlenmemiş çocuğu tambir sefalete mahkûm edilmektedir. Sosyal devlette dul ve yetim maaşı en düşük emekli maaşından az olamaz
- Çalışan emeklilerden sosyal güvenlik destekleme primi adı altında % 32 lik kesintinin kaldırılmasını talep ediyoruz.
- Kökten çözülmeyen EYT meselesinde, eksik çıkarılan yasa ile 5000 Prim ve Kısmi Emeklilik hakları masada bırakılan EYT'lilerin mağduriyetlerinin giderilmesini, Bağ-kur kapsamı altında, Tescil, Prim eşitleme ve lhya sorununun çozülmesini, Staj ve Çıraklık başlangıç süresinin, Emeklilik sigorta başlangıç süresinden sayılmasını, 8 Eylül 99 sonrası çalışma hayatına girenlerin sorunlarını çözmek üzere SGK sisteminin kökten bir reformla yeniden düzenlenmesini talep ediyoruz.
- Yaşamımızı zorlaştıran, Emeklileri yok sayan her türlü zihniyete ve uygulamalara güçlü bir şekilde karşı durabilmeli, Haklarımızı savunabilmeli, yaşamımızı kolaylaştırmalıyız.
Açıklama “Yaşasın emeklilerin birlikte ortak sendika mücadelesi” sloganı ile son buldu.
Açıklamayı yapan Türkiye Emekliler ve EYT'liler Birliğini şu kurumlar oluşturuyor:
1. BAĞIMSIZ EMEKLİLER SENDİKASI
2. BAĞIMSIZ EMEKLİLER PLATFORMU
3. EYT VE EMEKLİLER FEDERASYONU
4. ÇORLU TÜM EMEKLİLER VE SİGORTA MAĞDURLARI SYDD
5. BİRLİK DAYANIŞMACI EMEKLİLER GRUBU
6. DİSK EMEKLİ SEN TABAN İNSİYATİFİ
7. SİVİL EMEKLİLER DERNEĞİ
8. 2021 TÜM EMEKLİLER SENDİKASI
9. EMEKLİ MECLİSLERİ SENDİKASI
10. TÜM EMEKLİLER DAYANIŞMA AĞI
11. MÜCADELECİ EMEKLİLER DERNEĞİ
12. TRAKYA EYT VE EMEKLİLER DERNEĞİ
13. ADANA EYT VE EMEKLİLER DERNEĞİ
14. ÖZEL BANKA SANDIK EMEKLİLERİ
15. EMEKLİLER BİRLEŞİYOR PLATFORMU
16. TÜM EMEKLİLER BİRLEŞİM PLATFORMU
17. TÜRKİYE EMEKLİLER PLATFORMU
18-TOB-BES EMEKLİLERİ GÖNÜLLÜLERİ TOPLULUĞU
19-KAYSERİ EYT VE EMEKLİLER DERNEĞİ
20- ANKARA EYT PLATFORMU
(İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)