İsveç’te Tesla grevi sürüyor: ‘Birlikte hareket edersek Tesla’yı yenebiliriz’

Nisa Sude DEMİREL
İstanbul

İsveç’te İsveç Sendikalar Konfederasyonuna (LO) bağlı IF Metall’in (Endüstriyel Metal İşçileri Sendikası) 130 kişiyle başlattığı Tesla grevi 155'inci gününde. Açtığı hiçbir fabrikada toplu sözleşme imzalamayı ve hatta fabrika içinde sendikayı dahi kabul etmeyen otomobil devi Tesla’ya karşı başlayan greve zamanla IF Metall dışındaki sendikalar da dahil oldu, Norveç ve Danimarka’daki işçilerden destek geldi. İsveç’te süren Tesla grevini ve İsveç’te işçi sınıfının gündemlerini, DİSK’in davetiyle Türkiye’ye gelen LO Uluslararası Sekreteri Åsa Törnlund Evrensel’e anlattı. 

"HALEN ÜCRETLERİ ARTIRMAYA ÇALIŞIYORUZ"

Öncelikle kendinizi tanıtarak başlayabilir misiniz?

Ben Åsa Törnlund. LO-Sweden’ı temsilen buradayım. LO-Sweden bir sendika konfederasyonu ve bir buçuk milyon üyesi var. Ben de sendikanın uluslararası ilişkiler departmanda çalışıyorum.

Peki şu anda İsveç’teki bir sendikanın gündeminde neler var?

İsveç’te işçilerin durumu hakkında konuşurken şununla başlamak gerekiyor: Pek çok iş kanunumuz var ancak belirlenen bir asgari ücretimiz yok. Yani bir işçiye verilebilecek minimum ücret diye bir terim kanunlarla belirlenmiş değil. Bu da bir asgari ücretin belirlenmesini ancak toplu iş sözleşmesiyle sağlayabileceğiniz anlamına geliyor. Toplu iş sözleşmesi senin sektöründe minimum ücretin ne olduğunu belirliyor. Yani asgari ücret sektörden sektöre değişiyor. O yüzden İsveç’te durumu anlatmaya bu şekilde başlamak gerekiyor. Bu aynı zamanda bir sendikanın üyesi olmayı da gerektiriyor çünkü elbette ancak sendika üyesiyseniz toplu iş sözleşmesinin bir parçası oluyorsunuz. Tabii diğer ülkelerle kıyaslandığında İsveç’te işçilerin durumu biraz daha iyi ancak İsveç’te işçiler halen saatlik ücretlerini, maaşlarını yükseltmeye çalışıyor elbette. Daha çok bununla uğraşıyoruz. Özellikle de kadın yoğunluklu sektörlerde. Çünkü her zaman kadın yoğunluklu sektörlerde erkek yoğunluklu sektörlere göre maaşlar çok daha düşük oluyor.

İşçilerin hakkı olan maaşı ya da ödemeyi almaması veya çok uzun saatler çalışması her yerdeki çalışma koşullarını, ücretleri etkiliyor. O nedenle toplu iş sözleşmelerinde ısrar ediyoruz örneğin. Veya tüm dünyada sendikalarla güçlü birliktelikler kurmaya çalışıyoruz.

"HER GEÇEN GÜN DAHA FAZLA SENDİKA TESLA GREVİNE DAHİL OLUYOR"

Toplu iş sözleşmesi demişken... İsveç’te Tesla fabrikasında durum nedir?

Tesla’nın toplu sözleşme imzalamayı kabul etmesini istiyoruz. Onlar bizi, biz onları zorluyoruz. Şu anda Tesla ile bir anlaşmazlığımız var ve kısır bir noktada. Ve pek çok sendika bu anlaşmazlığa dahil olmuş durumda. “Sempati/destek eylemi” dediğimiz bir terim var. Bir sendika başka bir sendikaya destek eylemi gösterebiliyor. Şu anda da İsveç’te olan bu, her geçen gün daha fazla sendika konuya dahil oluyor. Hâlâ pazarlık aşamasındayız ancak maalesef henüz bir ilerleme olduğunu söyleyemem.

Bu kadar büyük bir firmanın neden toplu sözleşme imzalamadığı, iyi çalışma koşullarını kabul etmediği sorusunu da bana değil onlara sormalısın (Gülüyor). Biz de aynı şeyi, neden toplu sözleşmeyi imzalamadıklarını merak ediyoruz. Toplu sözleşme maaş, çalışma saatleri, sigorta gibi başlıkların tamamını kapsıyor. Ancak Tesla toplu sözleşmenin içindeki herhangi bir maddeye vs. değil toplu sözleşme kavramının kendisine karşı. Kendileri bunu kabul etmiyor, bu konuya ilişkin iki farklı, zıt görüşümüz var Tesla’yla.

Mücadeleleriniz süresince çeşitli baskılarla karşılaşıyor musunuz?

Hayır çünkü çok farklı bir sistemimiz var. İsveç’te toplu iş sözleşmesi süresince üretimi sekteye uğratmaya ilişkin bir eylemlilik almamız yasak. Ancak toplu iş sözleşmemizin süresi sona ererken greve çıkma hakkımız yasal olarak tanınıyor.

"ALMANYA, TÜRKİYE VE İSVEÇ’TE BİRLİKTE MÜCADELE İLE TESLA’YI ZORA SOKABİLİRİZ"

Tesla’nın Türkiye’de de bir fabrika açma gündemi vardı. Sizce Tesla’nın bu şekilde, toplu sözleşme imzalamayı dahi reddederek fabrikalar açıyor olmasının nasıl önüne geçilir?

Tesla’nın uzun bir hikayesi olduğunu söylemem gerek. Bu Tesla çıkmazı aslında Almanya’da başladı. Tesla Almanya’da da toplu iş sözleşmesi imzalamayı reddetti ve maalesef Almanya’da sendikalar başarısız oldu. Daha sonra İsveç’te de toplu iş sözleşmesini imzalamayı reddetti ve greve başladık. Söylemem gerekir ki bir sendika için en önemli şeylerden biri bu toplu iş sözleşmesini imzalatmak. Eğer biz hep beraber Almanya’da da İsveç’te de Türkiye’de de aynı anda bunu yapabilirsek Tesla’yı zora sokabiliriz. Çünkü eğer Tesla’yla başa çıkmaya çalışıyorsak güçlü olmak zorundayız. Çünkü Tesla bizim sahip olmadığımız bir şeye sahip: Finansal güç. Ve birliği sağlayamadıkça Tesla’yla başa çıkmak çok zor çünkü Tesla ile her şey çok uzun sürüyor. 

"GENÇLER SENDİKALI OLMALI"

Türkiye kötü çalışma koşulları, düşük ücretler ve denetimsizlikle özellikle yabancı sermaye için adeta bir cennet. İsveç’teki Tesla deneyiminiz üzerinden Türkiye’yi nelerin beklediğini düşünebiliriz?

Türkiye’deki bu esnekliği kesinlikle kendi lehlerine kullanacaklardır. İşçilerin üzerinde bir baskı oluşturacak ve üretimi artırmaya çalışacaklardır kesinlikle çünkü toplu iş sözleşmesini imzalamayı dahi kabul etmeyen bir şirketten bahsediyoruz.
Bu nedenle gençler kesinlikle bir sendikanın parçası olmalı. Çünkü sendikalar demokrasi ve barış için mücadele verdikleri gibi eşitlik için de mücadele ederler. Kadınlar ve erkekler için eşit bir dünya için de. O nedenle yapılacak en iyi şey ülkelerimizde haklarımız için mücadele etmek.

SENDİKA DÜŞMANI TESLA’YA ÖZEL DAVET

Bir önceki eylül ayında Tesla Patronu Elon Musk, New York’ta Türkevi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la buluşmuştu. Erdoğan, Musk’ı, Teknofest’e davet etmiş, İletişim Başkanlığında yapılan açıklamaya göre Türkiye’nin teknoloji alanındaki çalışmalarından bahsetmişti. Ayrıca Musk’a özel olarak Tesla’nın yedinci fabrikasını Türkiye’de kurması çağrısı yapmıştı. Yine Türkiye’nin ilk uzay yolcusu Alper Gezeravcı da Uluslararası Uzay İstasyonuna Musk’ın kurucusu olduğu Space-X roketiyle gitmişti.

İsveç’teki Tesla grevi uluslararası bir mücadeleye dönüştü

İsveçli elektrikçilerden Tesla grevi ile dayanışma kararı

Almanya’da Tesla fabrikasının genişleme planı protesto edildi