Maaşlar güneşi gören buz misali!

Bülent FALAKAOĞLU

TÜİK mart ayı enflasyonunu yıllık yüzde 68.5, aylık enflasyonu ise yüzde 3.16 olarak açıkladı. Akademisyen ve ekonomistlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise aylık enflasyonu yüzde 5.68, yıllığı da  yüzde 124.63 olarak duyurdu.

Her iki kurumun açıkladığı oranlar arasında neredeyse 2 kat fark oluştu.

Oldukça düşük kalan TÜİK verilerine göre dahi ücret, maaş ve emekli aylıkları güneşi gören buz misali eriyor.

Yılın ilk üç ayında (ocak-şubat-mart) enflasyon toplamda yüzde 15.05 oldu. Böylece yılın başında toplu sözleşme gereği ilk altı aylık dönem için yüzde 15 artış yapılan memur maaşları mart ayı itibarıyla resmi olarak da erimeye başladı.

Altı ay için verilen zamların üç ay içinde enflasyona yenik düşmesi, bir sonraki sözleşme dönemine kadar arada var olan üç ayda kamu emekçilerinin maaşlarının alım gücü resmi verilere göre bile bir hayli düşecek.

EMEKLİLER DE YANDI

Hükümetin, ‘Para yok’ diyerek çoğunu 10 bin liraya mahkum ettiği ve seçim sonuçlarını etkiledikleri düşünülen emekliler de durum çok daha ağır.

SSK ve BAĞ-KUR emeklilerine yapılan yüz 49’luk zam da eksiye düştü. Yapılan zammın yüzde 37.5’lik kısmı geçen yılın son altı aylık enflasyonuydu. Üzerine gelen 12 puanlık fark da bu yılın üç aylık enflasyonu yüzde 15.05 olunca sıfırlanıp 3 puan da eksiye düştü.  

Geçen yılın ağustos ayında aylıkları 7 bin 500 TL’ye çıkarılan milyonlarca emeklinin durumu çok daha vahim. 7 bin 500 liranın yüzde 37’sini yani 2 bin 775 TL lirasını enflasyon yuttu.

Yılbaşında aylıklar 10  bin liraya yükseltilince yani yüzde 33 (En düşük emekli maaşı alanlar yüzde 49 değil yüzde 33 zam aldı) zamlanınca eriyen rakamın 2 bin 500 bin lirası geri alındı. 275 TL’si ise telafi edilemedi.

En düşük emekli aylığı alanlar yeni yıla 275 liralık alım gücü kaybıyla başladılar. Aradan geçen 3 ayda da yüzde 15’lik enflasyon 1500 lirayı aldı götürdü. Açık alım gücü kaybı çok daha büyüdü.

GERÇEK ÇOK DAHA ACI

Hesabı ENAG’ın yarısı olan TÜİK’e göre mart ayında giyim ve ayakkabı fiyatı çok artmadı. ENAG’a göre en yüksek fiyat artışı yüzde 10.32 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti.

Verilmiş mahkeme kararına rağmen TÜİK, kararın gereğini yerine getirmeyip, baz aldığı madde fiyat listesini açıklamıyor! Rakamları gizliyor.

Emekçilerin gıda başta olmak üzere acil ihtiyaçlarındaki fiyat artışları TÜİK’e göre de uçmuş durumda. Gıdada yüzde 70, ulaştırma ve sağlıkta yüzde 80, eğitimde yüzde 104. 

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu DİSK ayrıntıları paylaştı: “TÜİK, mart 2024 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 70.41 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran. DİSK-AR’ın  TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 70.4 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 86.5 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 80.3 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 92 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 110.6 olarak gerçekleşti”.

Yüksek gelir gruplarının daha düşük gıda enflasyonu hissettiği görülüyor. DİSK çağrı yapıyor: “Gıda enflasyonunda olduğu gibi resmi ortalama enflasyon oranları da düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Uluslararası alanda Avrupa, ABD, Almanya ve Japonya Merkez Bankaları gibi çeşitli kuruluşlar tarafından hissedilen/algılanan ve beklenen tüketici enflasyonu düzenli olarak yayımlanıyor. Ancak TÜİK, aylık tüketici eğilim anketi gerçekleştirmesine rağmen, bunun çıktısı olan “hissedilen/algılanan enflasyon”u açıklamıyor. TÜİK, uluslararası kuruluşların yaptığı gibi halkın hissettiği/algıladığı enflasyon oranı ve beklenen enflasyonu da elinde hazır bulunan verileri işleyerek yeni bir veri olarak yayımlamalıdır.  TÜİK ayrıca gelir gruplarına göre enflasyon farklılaşmasını da açıklamalıdır.”

BU SÖZLEŞMELER CAN YAKAR

TÜRK-İŞ Araştırmasının 2024 mart ayı sonucuna göre; dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 16 bin 792 TL. Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı (yoksulluk sınırı) 54 bin 700 TL!

Bekar bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 21 bin 831 TL’ye yükseldi.

Bu verilere göre 33 bin 461 TL’lik ortalama memur maaşı kamu emekçisi yoksulluk sınırının bir hayli gerisinde bir gelire sahip!

15 bin 445 TL ortalama emekli aylığı alan memur emeklisi ise açlık sınırının altında bir maaş alıyor.

Açlığa mahkum edilen memur emeklisinin, yoksulluğa mahkum edilen kamu emekçisinin, temmuz ayında sözleşme gereği alacağı yüzde 15’lik zam ile bu tablodan çıkması olası değil.

ŞİMŞEK TAM GAZ DEVAM

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, enflasyon rakamlarının açıklanmasının ardından paylaşımda bulundu: “Aylık enflasyon öngörümüz doğrultusunda mart ayında geriledi. Hedefimize ulaşana kadar ne gerekiyorsa yapacağız”.

Şimşek aynen devam mesajı verdi: “Aylık enflasyon öngörümüz doğrultusunda mart ayında geriledi. Para politikasındaki ilave sıkılaşma talepteki dengelenmeye önemli katkı sağlarken dış finansman imkanlarının daha da artması makro finansal istikrarı güçlendirecektir. Deprem hariç harcama kontrolüyle sıkılaşacak maliye politikası ile birlikte tüm bu gelişmeler enflasyon beklentilerinin çıpalanmasını sağlayacak ve dezenflasyon sürecini destekleyecektir. Birincil önceliğimiz olan fiyat istikrarı hedefimize ulaşana kadar ne gerekiyorsa yapacağız.”

İşsizlik yaratacak, hedeflenen enflasyon oranında zam gibi uygulamalarla kemer sıktıracak program emekli ve memurlar için kara haber.

Yıllık enflasyonun yüzde 68’leri aştığı ve önümüzdeki sürede yüzde 70’leri aşması beklendiği ortamda yüzde 15 maaş zammı kamu çalışanlarının ekonomik yıkımı anlamına gelecek.

Geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren ve şu anda 12 bin 54 TL dolayında bulunan ilave ek ödemenin emekliliğe sayılmaması nedeniyle büyük mağduriyetler yaşayan memur emeklilerinin durumu daha da ağırlaşacak.

Daha düşük maaş alan işçi emeklileri için durum daha da vahim!

HANİ ET FİYATLARI SABİTLENECEKTİ

Türkiye Perakendeciler Federasyonu çatısı altında faaliyetlerini sürdüren 57 marketin üye olduğu İstanbul PERDER, ESK ile yaptığı protokol çerçevesinde ramazan ayı boyunca kırmızı et fiyatlarını sabitleme kararı aldığını açıklamıştı.

TÜİK verileri ise mart ayında fiyatların uçtuğunu gösteriyor; kuzu eti aylık yüzde 18.5, dana eti yüzde 14.5, kümes hayvanları eti ise yüzde 12.5 arttı.

Verilere göre et grubunda artışlar çift haneli olmuş!

22 ÜLKE BİR TÜRKİYE ETMİYOR

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in, ‘düşüş trendine girdi’ dediği enflasyon oranında Türkiye en yüksek üçüncü ülke konumunda.

Erdoğan geçen hafta, “Enflasyon sadece bizim değil, tüm dünyanın karşı karşıya kaldığı bir baş ağrısı” dese de Türkiye  yüzde 68.5’lik oranıyla AB’yi 28’e katlıyor.

Yüzde 7’lik oranıyla Rusya’dan yüzde 4.5 oranıyla İsveç’e, yüzde 5.1’lik oranıyla Hindistan’dan yüzde 3.4 oranıyla İngiltere’ye, yüzde 3.3’lük oranıyla Bulgaristan’dan yüzde 2.2’lik oranıyla Almanya’ya OECD’de yer alan 28 ülkenin enflasyon toplamı anca Türkiye oranı ediyor.

DAMAT FORBES’EEMEKÇİ SEFALETE

Forbes dergisi dünyanın en zengin insanlarının listesini yayımladı. Dünya çapındaki milyarderlerin sayısının da servetlerinin de arttığı görüldü.

Buna göre, milyarder sayısı geçen yıla kıyasla 141 kişi artışla 2 bin 781’e çıkarak rekor tazeledi. Milyarderlerin toplam servetleri de 2 trilyon dolar artışla 14.2 trilyon dolara yükseldi. Türk milyarderlerin toplam serveti yaklaşık 56.1 milyar dolar olarak hesaplandı.

Forbes’un milyarderler listesinde bu yıl Türkiye’den 27 isim yer aldı.

Yıldız Holding Yönetim Kurulu Üyesi Murat Ülker, 5.1 milyar dolarlık servetiyle Türkiye’nin en zengini ve listede 597’inci sırada gösterildi.

Ülker’i 3.5 milyar dolarlık servetiyle Kazancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Cemil Kazancı, 3.1 milyar dolarlık servetiyle Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi İpek Kıraç izledi.

Listede, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar ile kardeşi Haluk Bayraktar da yer aldı.  Baykar Teknoloji’nin patronu Selçuk Bayraktar, 1.2 milyar dolarlık servetiyle listeye 24’üncü sıradan girdi.

Milyarderler listesine damat girerken, ülke emekçileri ise enflasyon ve işsizlik toplamından oluşan sefalet endeksine girdi. Türkiye sefalet endeksinde en kötüler listesinin zirvelerinde yer buluyor.

TÜİK İSTİNAFTA DA KAYBETTİ FİYATLARI AÇIKLAMAK ZORUNDA

İdare mahkemesinin ‘Fiyat listesini açıkla’ kararını uygulamayıp, kararı istinaf mahkemesine taşıyan TÜİK’in istinaf başvuruları da reddedildi.

Kesinleşen yargı kararının ardından, TÜİK’e idare mahkemesi kararını uygulaması için talepte bulunana ve daha önce konuyu yargıya taşımış olan DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “TÜİK başkanlığı görevini yapmalı, kesinleşen yargı kararına derhal uymalıdır” çağrısı yaptı!