Sabancı'ya kötü haber: Kartaldağı'nda RES’lerin yürütmesi durduruldu

Özer AKDEMİR
İzmir

Sabancı Holdinge bağlı ENERJİSA şirketi tarafından İzmir-Aydın sınırındaki Kartal Dağı'na dikilmek istenen rüzgar enerji santralleri (RES) projesine karşı açılan davada mahkeme yürütmeyi durdurma kararı verdi. Mahkeme kararını RES’ler için olumsuz görüş bildiren bilirkişi raporuna dayandırırken kararında bölgede yapılacak ağaç kesimlerinin yol açacağı çevresel etkilere dikkat çekti.

İNCİR BAHÇELERİ, ORMAN VE TARİHİ KALENİN YANINA 11 RES DİREĞİ

Sabancı Holding tarafından Dağyeni köylülerinin incir bahçelerinin ortasında, tamamı ormanlık bir alanda ve tarihi kale kalıntılarının yanı başında yapılmak istenen 11 RES direğine karşı Tire Belediyesi ve 150’ye yakın yurttaş tarafından açılan davada geçtiğimiz yılın Aralık ayında bilirkişi keşfi yapılmıştı. Keşfin ardından bilirkişi heyetini oluşturan uzmanlarca hazırlanan 85 sayfalık raporda projenin ÇED belgesinin birçok eksiğine dikkat çekilirken, şirketin ÇED Olumlu belgesinde koruma altındaki türlerin kategorisinin değiştirildiğinin de altı çizilmişti.

BİLİRKİŞİ RAPORUNDA ALTI ÇİZELEN KONULAR

Bilirkişi Raporunda uzmanlık alanlarına göre bilirkişiler özetli şu görüşleri dile getirmişlerdi:

• Proje alanı doğal orman ekosistemi olup yakınında tanım alanlarını içermektedir. Doğal alanlar, diğer doğal alanlardan bariyer ile ayrılmadığı için çevresi ile aynı ekolojik ve faunistik özellikleri göstermektedir. Bu nedenle, ekolojik koşulların ve faunistik yapının benzer olmasından dolayı bu alanda meydana gelecek bozulmaların zamanla diğer doğal alanlardaki ekosistemleri de olumsuz etkileyebileceği düşünülmektedir. Mevcut proje 10 km'lik bir hat üzerinde 11 adet rüzgar türbininden oluşacağından, bu hat üzerinde yapılacak yol açma/genişletme, türbin platform yerlerinin düzleştirilmesi, ağaç kesme, bitkisel toprağın sıyrılması gibi faaliyetler hem habitat kayıplarına hem habitatların parçalanmasına hem de burada yaşayan türlere veya tür bireylerine zarar verecektir.
• Nihai ÇED raporunda, 'EN' (Nesli tükenmekte olan) ve 'NT' (Tehlikeye girmeye yakın) kategorisinde bulunan iki türün (Aquila nipalensis ve Turdus iliacus) türlerinin 'LC' (Az tehdit altında / az endişe verici) kategorisinde verilmesi.
• Bölgede yaşayan fauna arasında kuşlardan 3 tür 'EN, 3 tür 'NT ve 1 tür VU, sürüngenlerden 1 tür "VU', memelilerden 1 tür 'NT ve 3 türün 'VU' kategorisinde olması,
• Nihai Çed raporunda fauna ile ilgili kısım (memeliler, kuşlar, sürüngen ve anfibiler) ayrıntılı olarak açıklanmasına karşın bölgenin omurgasız faunası, özellikle tozlaşmayı sağlayan arılar ve kelebeklerin belirlenmemiş olması biyoçeşitlilik açısından bir eksikliktir.
• Nihai çed raporunda, ağaç kesimi ve yol yapımı faaliyetleri sonucu oluşabilecek habitat kaybı, habitat parçalanması ve bariyer etkisinin hayvanları nasıl etkileyeceği konusunda kümülatif bir değerlendirme bulunmamaktadır.
• RES Proje Alanında yapılacak bu faaliyetlerie oluşacak habitat kayıpları ve habitat parçalanması, hayvanların yaşamsal faaliyetleri olan yuvalama, beslenme ve üreme faaliyetlerinin gerçekleştiği habitatların kaybolmasına veya azalmasına neden olacaktır.
• Çed raporunda türbinleri ana karayoluna bağlayacak yol güzergahı ve enerji nakil hattının geçeceği güzergah ile bilgiler bulunmadığı için burada oluşacak habitat kayıpları ile ilgili bir değerlendirme yapılmamıştır.
• Nihal çed raporunda bölgenin tüm faunası için kümülatif bir değerlendirme yapılmamıştır.
• Çed raporunda verilen türlerin popülasyonlarının projeden nasıl etkileneceği değerlendirilmemiştir.
• Ekosistemde meydana gelecek tahribat, habitat kayıpları/habitat parçalanması gibi türün yaşam ortamı ile ilgili değerlendirmede göz ardı edilmiş olup bu kayıpların türler tarafından nasıl telafi edileceği de belirtilmemiştir.
• Planlanan direk yerlerinden birisinin (T10) dikili tarım arazileri üzerinde yer alması ve direkler arasındaki ulaşım yollarının (yaklaşık 9783 m²) incir ve zeytin bahçeleri içerisinden geçecek şekilde planlanmış olması,
• Tesisin güney sınırında çok geniş dikili tanım arazilerinin olması ve bu ağaçlardan verim alınabilmesi için ihtiyaç duyulan başta arı olmak üzere böcek popülasyonuna yüksek hızla dönen kanatların önemli ölçüde zarar verecek olması,

MAHKEME: “RES’LER TELAFİSİ OLANAKSIZ ZARARLARA YOL AÇARLAR”

Bu bilirkişi raporuna yapılan itirazları yerinde görmeyerek raporu karara dayanak alınabilecek nitelikte bulan Aydın 2. İdare Mahkemesi "ÇED Olumlu” kararının yürütmenin durdurulması ve iptali talepli davada geçtiğimiz günlerde kararını açıkladı. Mahkeme heyeti oybirliği ile aldığı kararında, RES’ler için verilen ÇED olumlu belgesinin hukuka aykırı olduğunu belirtti.  Mahkeme heyeti “projenin uygulanması halinde, proje alanında ve çevresinde yol açmak için ağaç kesimi faaliyeti yapılacağı, çevresel etkiler de göz önünde bulundurulduğunda, dava konusu işlemin uygulanması halinde, telafisi güç ya da imkansız zararların doğacağı da açıktır” diyerek itiraz yolu kapalı olmak üzere projeye verilen ÇED Olumlu belgesinin yürütmesini de durdurdu.

“KARTALDAĞI’NDAKİ TÜM CANLILARIN GÖZÜ AYDIN”

Mahkemenin bu kararını sevinçle karşıladıklarını belirten Kartaldağı Koruma Platformu Sözcüsü Zeynel Aydın, “Kartaldağı’nın tüm canlılarının gözü aydın! Bir yandan maden ocakları bir yandan Altın arama çalışmaları derken üstüne bir de Türkiye’nin en büyük Holdingine bağlı Enerji firmasının dağı bir uçtan bir uca RES projesi ile sahiplenme isteği gelince epey endişelenmiştik. Ancak, haklı olan insanların kazanma inancı ve dağdaki yaşayan, savunmasız ve çaresiz tüm canların geceleri rüyalarımıza giren haykırışlarından beslenen bir enerji ve onları temsiliyet sorumluluğu ile dimdik ayakta kalıp, pes etmeden mücadele edince her şeyin mümkün olabileceğini yaşam bir kez daha ispatlayarak önümüze koydu... Tire Belediyesi ile omuz omuza başlattığımız Hukuk mücadelesinde bir adım daha öne geçtik” dedi.