Vigo kuryeleri eylemde: Paket başı ölüm demektir

Murat UYSAL
İstanbul

Getir’e bağlı Vigo şirketi, çalışanlara sormadan saatlik garanti ücret uygulamasını kaldırarak paket başı ücret sistemine geçti. Önceden saatlik 85 lira ve paket başı 50 lira alan moto kuryeler yeni sistem ile attıkları her paket için 75 lira alacak. Paket başı ücret siteminin kuryeleri ölüme sürüklediğini söyleyen Vigo kuryeleri yaptıkları eylemlerle kararın kaldırılmasını ve saatlik garanti ücret modeline dönülmesini istiyor.

Kararın alındığı cuma gecesi bulundukları lokasyonlarda bir araya gelerek konvoylar oluşturan kornalarla karara tepki gösteren Vigo kuryeleri dün Bakırköy’de buluşup motorlarını Vigo genel merkezine sürdü. Motorlu Kurye İşçileri Derneği ve Turizm Eğlence ve Hizmet İşçileri Sendikası (TEHİS) ile beraber hareket eden Vigo kuryeleri geçtiğimiz yıl bölgelere göre farklı ücret uygulamasına karşı sokaklara çıkmış, Esenyurt, Avcılar, Bağcılar, Esenler, Bakırköy gibi İstanbul üçüncü bölgede çalışan kuryelerin daha düşük ücret tarifeleriyle çalıştırılmalarına tepki göstermişti.

Esnaf kurye modeliyle çalıştıkları için işçi sendikalarında örgütlenemeyen Vigo kuryeleri kurdukları dernekler aracılığıyla birliklerini sağlamaya çalışıyor. Kuryeler, Vigo’nun ücret tarifesi değişikliğine karşı yine Motorlu Kurye İşçileri Derneği ve TEHİS ile İstanbul ve Kocaeli’de kontak kapatarak eylemler yaptı. Dün İstanbul ve Kocaeli’den Bakırköy’e gelen burada buluştuktan sonra Vigo’nun Kozyatağı’ndaki gelen merkezi önüne giden kuryeler Vigo’nun çalışanlara sormadan saatlik 85 TL’nin üzerine paket başı 50 TL ücret tarifesini bir gecede paket başı 75 TL’ye çevirdiğini söyledi. Buna karşı eylem yapan kuryeler, “Paket başı çalışmak ölüm demektir” dedi.

"PAKET KOVALARKEN ÖLMEK İSTEMİYORUZ"

Motorlu Kurye İşçileri Derneği üyesi bir Vigo kuryesi, “Ekmeğimizin peşindeyiz. Bayram arifesinde ücretlerimizi düşürmeye utanmıyorlar. Paket başı çalışmak daha fazla çalışmak demek, ne kazanacağını bilmemek demek. Hiçbir arkadaşımızın iş cinayetine kurban gitmesini istemiyoruz. Sokak ortasında paket kovalarken ölmek istemiyoruz” diye konuştu. Başka bir kurye, “Yıllardır Vigo’da kuryelik yapıyoruz, yıllardır şirketin tek övündüğü şey saatlik garanti ücret vermesi, yıllardır bunu söyleyerek bizleri piyasanın çok altında ücretlerle çalıştırdılar. Gecenin bir yarısı kendi kafalarına göre aldıkları bir kararla saatlik ücreti kaldırdılar, paket başı ücrete geçtiler. Vigo’daki hiçbir kurye bu uygulamayı kabul etmiyor. Biz biliyoruz ki paket başı sistemde kuryeler ölüyor” dedi.

"BİZ BİR ARADAYIZ ÖLMEMEK İÇİN SOKAKTAYIZ"

Kararın alındığı cuma gecesi yaptıkları eylemde konuşan bir Vigo kuryesi ise, “Saatlik ücreti kaldırma olayı hepimizi buraya topladı. Buradaki kuryelerin içinde borcu harcı olan insanlar var Vigo’nun bunu yapmaya hakkı yok. Vigo bu kararından vazgeçecek, vazgeçirene kadar durmayacağız. Vigo’nun yaptığı yanına kalmayacak, hiçbir Vigo yetkilisi kuryeleri özelden aramasın bizi özelden aramayı bırakın. Gizli anlaşmayacağız biz bir aradayız ölmemek için sokaktayız” diye konuştu.

PATRON İÇİN DAHA FAZLA KÂR İŞÇİ İÇİN DAHA FAZLA ÇALIŞMA

TEHİS Genel Başkanı Tolga Kubilay Çelik ise Vigo’nun kurye tedarik ettiği Köfteci Yusuf, Tavuk Dünyası gibi markalarda paket başı sisteminin pilot olarak denendiğini daha sonra tüm Vigo kuryelerine uygulamak üzere cuma gecesi aniden karar alındığını söyleyerek, “Burada asıl mesele paket başı ücret sisteminin nasıl ölüme götürdüğüdür. 2022 yılında 58, 2023 yılında 68 kurye iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. İş cinayetlerinde ölen kuryelerin büyük çoğunluğu paket başı sisteminde çalışmaktaydı. Biz biliyoruz paket başı öldürüyor. Saatlik ücret 85 lira olan paket başına 50 lira kazanan bir işçi önceden bir saatte iki paket attığından 185 lira kazanıyordu. Yeni getirdikleri modelle işçinin 185’i kazanabilmesi için en az 3 paket atması gerekiyor, patronlar için daha fazla kâr kuryeler için daha fazla çalışma demek olan bu uygulamayı kabul etmiyoruz bir an önce kaldırılmasını istiyoruz” dedi.

ÖLEN KURYELERİN ÇOĞU 19-28 YAŞ ARASINDA

Kurye Hakları Derneği, 2023 Moto Kurye Ölümleri Raporu'na göre 2023 yılı içerisinde 68 kurye hayatını kaybetti. 19-28 yaşlarında Yaşamını yitiren kuryelerin büyük bir kısmı 19-28 yaş aralığında. 2’si 15 yaşında olmak üzere 3 çocuk, 19-28 yaş aralığında 35, 29-50 yaş aralığında 22, 51-63 yaş aralığında ise 3 kişi iş cinayetinde yaşamını yitirdi.

2022 yılında en küçüğü 17 yaşında olmak üzere 7 çocuk kurye yaşamını yitirmişti. 2023 yılında çocuk kurye ölümleri 3 oldu, ölen çocuk kuryelerden ikisin 15 yaşındaydı.

19-28 yaş aralığı, üniversite öğrenimi yaşındaki gençleri içeriyor. Hem okuyup hem de çalışmak zorunda kalan hatta okulu bırakmak zorunda kalan üniversite öğrencilerinin sayısı her geçen gün artarken kuryelerin kaçının öğrenci olduğuna dair yeterli veri bulunmuyor.

Türkiye’de en az 26 ilde motokuryeler yaşamını yitirdi. Ülke genelinde 68 kuryeden 23’ü İstanbul’da yaşamını yitirirken; İstanbul’un en az 16 ilçesinde motokurye ölümü tespit edildi.