Geçinmekte zorlanan işçiler borç altında eziliyor: Kısıtlamalarla icralık duruma geldik

Sinan ATEŞ
Van

Merkez Bankasının nakit avanslara yönelik aldığı kararlar ve kredi kartı taksitlerinin sınırlandırılması, geçinmek için borçlanmak zorunda kalan işçileri doğrudan etkiliyor. Enflasyon oranlarının sürekli artmasıyla birlikte temel tüketim mallarının fiyatları da yükseliyor, bu durum işçilerin tüketim davranışlarını belirliyor. İş yerlerinde hemen hemen herkes belirli oranda borçlanmış durumda. Kimi işçi bir trafik kazasının bilançosunu tamamlamaya çalışırken, kimisi kirayı denkleştirmek isterken borçlanmış. Borçlanan işçiler, borçları nasıl ödeyeceklerine dair ise çaresiz.

BDDK’nin kredi kartlarından çekilen nakit avanslarda yüzde 25 kısıtlama getirmesiyle birlikte işçilerin durumu daha da kötüleşti. Bu kısıtlamalar, özellikle düşük ücretle geçinmeye çalışan gençleri ciddi şekilde etkiliyor.

Bir genç işçi, aldığı maaşın sadece faizleri ödeyebilecek kadar olduğunu belirtiyor. Borçlarını ödemekte zorlanan işçiler, son kısıtlamalarla birlikte icralık duruma geldiklerini ifade ediyorlar.

“MAAŞ YATTIĞI GİBİ KREDİ KARTI BORCUNA YATIRIYORUM”

Asgari ücretle çalışan bir işçi borçlanma serüvenin bir kazayla başladığını anlatıyor. İşçi, kiraladığı arabayla kaza yapmasının ardından kaza masrafını maaşıyla ödeyemeyeceği ve birikimi olmadığı sebebiyle soluğu bankada alıyor. İşçi durumu şöyle anlatıyor: “Maaş yattığı gibi kredi kartı borcuna yatırıp çekiyordum. Faizler 1.36 idi ama düzenli faiz arttırımı da zorladı. Her şey mart ayına kadar bir şekilde devam etti. Fakat bu sefer BDDK’nin aldığı ciddi kısıtlama kararıyla her şey rayından çıktı. Özellikle kredi kartından çekilen nakit avanslarda yüzde 25 kısıtlamayla tüm düzen bozuldu. Zaten düşük ücretle kıt kanaat geçinirken bu karar doğrultusunda kara kara hal çare arar hale geldim.”

Henüz 20’li yaşlarımdayken ayın sonunu nasıl getireceğini ifade ederken şunları da ekliyor: “Yaşıtlarımdan bazıları araba sahibi olurken ben bir hafta sonu gezebilmek için hayatımın en zor süreçlerinden birine sürükledim. İcralık duruma geldik.”

“MADDİ MANEVİ ÇÖKÜNTÜ YAŞADIM”

Daha önce atanamayan bir öğretmen olarak özel sektörde çalıştığını söyleyen bir kadın işçi ise asgari ücretin çok altında bir ücretle çalıştığını bu sebeple öğretmenliği bırakarak çağrı merkezinde asgari ücretle müşteri temsilcisi olduğunu belirtiyor. Maddi zorluklar içinde debelenen işçilerin, ek gelir elde etmek için şans oyunlarına başvurduğunu söyleyen kadın işçi, “Özellikle son yıllarda halkımız arasında geçim sıkıntısından kaynaklı ek gelir amacıyla şans oyunlarına başvurma alışkanlığı yaygınlaştı. Hemen her ortamda artık bu bataklığa saplanmış insanlarla karşılaşıyoruz. Ben de ekonomik sıkıntılardan kurtulmak isterken daha büyük sıkıntı içerisine girdim. Sadece maddi olarak değil manevi olarak da çöküntü yaşadım bu oyunlar sebebiyle.”

“MASRAFIMI AZALTMAK İÇİN AİLE EVİNE TAŞINDIM”

Borçları sebebiyle tek başına yaşarken aile evine dönüş sürecini şöyle anlatıyor işçi: “Masrafımı azaltmak için aile evine taşındım. En azından borçlarımı daha hızlı ödemek için severek yaptığım mesleğimden ayrılıp çağrı merkezi işine girdim çağrı merkezinde de yine düşük ücret alıyorum ama en azından borçlarımı ödeyebilmek için bir fırsatım var. Ek gelir elde etmek isterken yoğun mobbinge ve stres altında çalışmaya mecbur kaldım. Bir an evvel borçlarımı bitirip hayalini kurduğum öğretmenliğe geri dönmek istiyorum” diyor.

BİTMEYEN BORÇ DÖNGÜSÜ

Asgari ücretle geçinmek zorundayken borçlanmamanın imkansız olduğunu bir başka çağrı merkezi işçisi ise her temel ihtiyacını taksitlendirme imkanıyla sağlayabildiğini söylüyor. İşçi, “Örneğin sağlık için toplamda 60 bin TL diş teli tedavisinde kullanmak zorunda kaldım, taksitlendirdim, her ay 6 bin taksit ödüyorum, geriye 11 bin 2 TL kalıyor. Kalanla da telefon aldığım için aylık 5 bin telefon taksitine yatırıyorum, geriye kalan 6 bin 2 TL’yle kredi kartı borçlarımı yatırmaya çalışsam da her ay extrenin tamamını ödeyemiyorum. Faturalar, kişisel ihtiyaçlar derken aylık borcum 20 bini geçiyor 17 bin 2 TL yattığında borçlarımın maaşı yattı diye seviniyorum ama borçları kapatmaya bile yetmiyor” diyor.