İliç Komisyonunda bakanlıklar dinleniyor: Bakanlık şirketin itiraflarını bile kapatmaya çalıştı

Mecliste maden ve enerji alanında değişiklikler içeren torba yasa, İliç Araştırma Komisyonunda ise İliç’te meydana gelen maden faciası görüşülmeye devam ediyor. Komisyonun ikinci toplantısında dinlenen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, şirketin yığın liç sahasını olduğundan büyük gösterirken, siyanürlü liçin kaydığı Sabırlar Deresi’nde su kuyusu olmadığını ifade etti. Ancak Sabırlı Deresi’ndeki su kuyuları, madenci şirketin internet sitesinde bile yer alıyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Abdullah Tezcan, komisyonda hazırladığı raporu sundu. Bakanlık tarafından hazırlanan rapor; madenin ne işe yaradığı, Türkiye’de ve dünyada madencilik ve son olarak da İliç’teki maden faciasının detayları olmak üzere 4 başlıktan oluştu.

2022 YILINDA 3 DENETİM YAPILMIŞ

İliç’teki madenin 1986 yılında manganez olarak başladığını ve ruhsat süresinin 2026 olduğunu ifade eden Tezcan, “1967 yılında başlamış olan bir ruhsat kronolojisi var” dedi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Ruhsat Denetleme Daire Başkanı Hasan Hüseyin Irgat ise komisyonda yaptığı açıklamada, “2022 yılında 3 ayrı denetim yapıldı. Ocak 2022 yılında yapılan denetimde ana mermer ocağı olarak adlandırdığımız ocak ile mermer ocağı arasındaki alanda kısmi faaliyet durdurma kararı verildi. Bu faaliyet durdurma hâlâ devam ediyor. 2022 yılı temmuz ayında liçleme sırasında borularda bir kaçak meydana gelmişti. Çevre Bakanlığı madencilik faaliyetini 4 ay durdurdu ve çevre izin belgesini iptal etti. Ağustos 2023’te de batı ocağındaki heyelan tehlikesi nedeniyle faaliyet durdurulması devam etti” şeklinde anlattı. Ancak liç faciasının ardından yapılan haberlerde ise denetimin özel şirkete tahsis edildiği ve mevcut maden sahasının özel şirket tarafından denetlendiği Anagold’da çalışan işçiler tarafından da ifade edilmişti.

58 MİLYON TON KAPASİTE 85.3 TON OLARAK SAVUNULDU

2008 yılında verilen ÇED olumlu kararında yığın liç kapasitesinin 34 milyon ton olduğunun ifade edildiği raporda, 2014 yılına gelindiğinde yığın liç kapasitesinin 73 milyon tona ve 2021 yılında ise 85.3 milyon tona çıkarıldığı ifade edilerek heyelan öncesi durumda 68 milyon ton depolama yapıldığı ifade edildi. Bu bilgilerin eksik olduğuna dikkat çeken CHP Zonguldak Milletvekili ve İliç Araştırma Komisyonu Üyesi Deniz Yavuzyılmaz, “2014 yılı ÇED raporunda belirtilen 73 milyon tonluk yığın liç kapasitesi hiçbir zaman gerçek olmadı çünkü Anagold’un nihai ÇED raporuna göre deniyor ki ‘Proje kapsamında yer alan yığın liç tesisi 73 milyon ton cevher işletme kapasiteli olarak 5 faz planlanmıştır. Mevcut durumda ise 58 milyon ton kapasite olarak ilk 4 fazın inşası tamamlanmış, mayıs 2020 itibarıyla bu alana 53.7 milyon ton cevher serimi yapılmıştır.’ Yani 5. faz hiçbir zaman yapılmadı, yapılmadığı için de mevcut kaymanın yaşandığı yığın liç sahasının kapasitesi 58 milyon tonda kaldı” ifadelerini kullandı. Aynı yığın liç sahasına Anagold ile aynı şirketlerin sahibi olduğu Kartaltepe Madencilik’in de bir yandan oksitli cevheri getirmeye devam ettiğini vurgulayan Deniz Yavuzyılmaz, “Kartaltepe Madencilik’in nihai ÇED raporunda ekim 2021 itibarıyla yaklaşık 58 milyon ton cevherin yığın liç alanına serildiği ifade ediliyor. Yani 73 milyon tona Yükselen yığın liç kapasitesinin doğru olmadığını faz 5 ve faz 6’nın hiçbir zaman yapılmadığını görüyoruz” şeklinde konuştu. Enerji Bakanlığı tarafından sunulan raporda yer alan, “Yığın liçte heyelan öncesi son durumda 68 milyon ton depolama yapılmıştır” bilgisine dikkat çeken Deniz Yavuzyılmaz, “Yani 58 milyon ton kapasiteli yığın liç sahasına 68 milyon ton yığın yığıldığını kabul etmiş oluyorsunuz. Bunu denetlemeliydiniz, yığın liç sahasının aşırı yüklenmemesi gerekiyordu” dedi.

BAKANLIKTAN ‘SABIRLI DERESİ’NDE KUYU YOK’ İDDİASI

Raporda maden sahasında bulunan Sabırlı Deresi üzerinde, kayan yığın kütlesinin altında bir su kaynağı bulunulmadığı savunulurken SSR Mining’in resmi raporunda ise bölgede su kuyuları bulunuyor.

Rapora göre 97 metre yüksekliğinde olan yığın liç sahasına itiraz eden Deniz Yavuzyılmaz, “Anagold’un kendi sitesinde yer alan bilgiye göre Çöpler Altın Madeninde yığın liç sahasının her biri 8 metre yüksekliğe sahip, 8 basamaktan oluşuyor. Her bir fazda 8 basamak var ve her basamak 8 metre. Böylece buranın yüksekliğinin 56 metre olduğu görülüyor” şeklinde konuştu. (İstanbul/EVRENSEL)