Prof. Kozanoğlu: Bu politika, ücretleri düşürmeyi hedefliyor
Bugün açıklanacak kamuda tasarruf tedbirleri öncesinde konuştuğumuz İktisatçı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, “Bu politikalarla ücretler reel olarak düşüyor, politikaların da hedefinde bu var” dedi.
Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu | Fotoğraf: Şerif Karataş/Evrensel
Murat UYSAL
İstanbul
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in bugün açıklayacağı kamuda tasarruf tedbirlerinin hedefinin kemer sıkma politikalarıyla aynı olduğunu anlatan İktisatçı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, “Bu politikalarla ücretler reel olarak düşüyor, politikaların da hedefinde bu var” dedi.
Orta vadeli program ve 12. kalkınma planından yurttaşın hayrına bir şey çıkmadığı gibi kamu maliyesine ilişkin çıkarılacak tasarruf paketinden de yurttaşın hayrına bir şey çıkmayacağını belirten Kozanoğlu, Bakan Şimşek’in başında olduğu ekonomi yönetiminin uyguladığı politikaların yurt dışından ülkeye para sokarak enflasyonu görece kontrol altına alma fikriyle hareket ettiğini söyledi. Bu yöntemle enflasyonda görece bir düşüş görülse de bunda aslında halkın bir faydası olmadığını kaydeden Kozanoğlu, şöyle anlattı: “Bu politikalarla ücretler reel olarak düşüyor, politikaların da hedefinde bu var. Yurt dışındaki yatırımcı Türkiye’de enflasyonun yüksekliğinden, döviz kurunun durumundan endişe duymuyor. Yatırımcının döviz kurunun bu seviyelerde olduğu bir ülkede yatırımı tutmadığı takdirde daha az çıkmasını da mümkün hale geliyor. Ancak işçiler ve emekçiler için durum böyle değil. Talepte ciddi bir zayıflama oluyor, yurttaşlar borçlanarak geçinmeye çalışıyor. Geçinemediği koşullarda krediye başvurduğu düşük faizler sayesinde hayatını bir şekilde idame ettirdiği, hatta küçük yatırımlar bile yapabildiği dönemler bu faizlerle çok mümkün değil. Ancak yurttaş geçinebilmek adına hâlâ borçlanıyor. Bu artık tahminden öte bir gerçek ki ekonomide bir anda talep duracak, yaşam standartları çok hızlı düşecek.”
‘İŞSİZLİĞİ ARTIRACAK’
Bugün açıklanacak tasarruf tedbirlerinin de sermayedarları zarara uğramaktan kaçınan tasarruflar olacağını belirten Kozanoğlu, “Dar gelirli yurttaş daha az tüketecek, zamanla işsizlik artacak. Bu işsizlik sadece işsiz olan için değil işi olan için de daha kötü koşullar demek. Bunca işsizin olduğu ülkede ücretler geç yatırılacak, rahatlıkla işçi işten çıkarılabilecek, düşük ücretler çok daha rahatlıkla dayatılabilecek” dedi.
’ÜCRETLER BASKILANMAYA DEVAM EDECEK’
Şimşek’in bulunduğu her yerde ücretlerin daha da baskılanacağının sinyalini verdiğini söyleyen Kozanoğlu Şimşek’in Anadolu’da yaptığı görüşmelerde patronları ihracata teşvik ettiğini oysa böylesi bir döviz kurunun hakim olduğu bir durumda, bu tavsiyenin görece küçük ölçekli bu patronlar için yararlı olmadığını, açık olduğunu söyledi. Şimşek’in burada verdiği asıl mesajın ücretlerin baskılanmaya devam edeceği ve temmuzda zam yapılmayacağı olduğunu ifade eden Kozanoğlu, “Pazartesi günü açıklanacak olan tasarruf paketinde de sermayeye yükler getirecek bir şey olacağını düşünmüyorum. Oysa bütçede 2.2 trilyon lirayı bulan muafiyetler var bu muafiyetlere dokunulabilir. Ancak bu sermayedarları rahatsız edeceğinden tasarruf paketinde olmaz. Kamudaki personele ayrılan bütçe asıl hedeflerinde olacaktır. Yine dar gelirli yurttaşı hedefe alan bir paketle karşılaşacağız” diye konuştu.
TASARRUF İSTİHDAMDAN
Kamuda tasarruf adı altında gelecek tedbirler arasında kamuda istihdamın daraltılması bekleniyor. Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, sene başında 68 bin öğretmen ihtiyacı olduğunu duyurmasına ve yüz binlerce öğretmen atama beklemesine rağmen, Tekin ve Şimşek’in görüşmesinin ardından kısıtlamaya gidildi. 20 bin atama yapılacağı açıklandı. İhtiyacın çok altındaki atama kararı, okullardaki öğretmen açığının kapanmaması nedeniyle eğitimi olumsuz etkileyecek.
Öte yandan bugün açıklanacak pakette sadece emekli olanların yerine personel alımı yapılması, ilerlemesi yüzde 75’in altında projelerin durdurulması, taşıt ve bina alımının durdurulması gibi önlemlerin açıklanması bekleniyor.
MEMURUN GİYSİSİNDEN TASARRUF
“Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 11. maddesinde, kurum ve kuruluşların verecekleri giyim eşyalarını Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecek standart fiyatları göz önünde bulundurulması istenildi. Memurlara verilecek giyim yardımında alay eder gibi tutarlar belirlendi. Nakdi olarak yapılacak giyim yardımlarında da bu tutarların esas alınması belirtildi. Öte yandan giyim yardımı gelir vergisi ve damga vergisi kesintisine de tabi tutuldu.
- Takım elbise 626 TL
- Mont 278 TL
- Ayakkabı 176 TL
- Ebe-hemşire önlüğü 136 TL
- Ameliyathane forması 98 TL
- Gömlek 85 TL
BÜROKRASİ ‘TASARRUFU’ TAKMADI
Bakan Şimşek'in göreve atandıktan hemen sonra bürokrasiye yönelik çıkardığı tasarruf genelgesini ise takan olmadı. Taşınmaz ve taşıt kullanımı, haberleşme giderleri, basın ve yayın giderleri, kırtasiye alımı, temsil, tören ağırlama giderlerinde tasarruf istendi. Ancak Şimşek’in göreve geldiği haziran 2023'te yaklaşık 37 milyon TL olan temsil ve ağırlama harcamaları, yılın sonuna gelindiğinde, yaklaşık 17 katlık bir artışla 620 milyon 770 bin TL'ye çıkmıştı.
SEÇİM SÜRECİNDE YÜZLERCE MİLYON SAÇILDI
2024 yılının ocak ayında 15 milyon 881 bin TL, şubat ayında 81 milyon 108 bin TL olan temsil, tanıtma ve ağırlama giderleri de mart ayında 704 milyon 206 bin TL’ye yükseldi. Üç ayda temsil, tanıtma ve ağırlama gideri 801 milyon 195 bin TL oldu. Geçtiğimiz yıl boyunca temsil, tanıtma ve ağırlama giderlerine 1 milyar 797 milyon lira harcanmıştı.
