Kayıt dışı çalışan işçiler: Tatilimiz yok, her gün çalışmak zorundayız

Rojan MAMO
Diyarbakır

Türkiye’de sosyal güvencesi olmayan ve kayıt dışı çalışan olarak ifade edilen milyonlarca işçi mola vermeden, tatil yapmadan her gün çalışmak zorunda olduğunu belirtiyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’de çalışanların yüzde 26.1’ini kayıt dışı işçiler oluşturuyor. Kayıt dışı çalışan işçilerden biri olan ve geçimini eskicilik yaparak kazanan Veysi Yılbaşı neden her gün çalışmak zorunda olduğunu anlattı. Yılbaşı, “Çalışmak zorundayım, 3 tane çocuğum var, eşimle beraber beş kişiyiz, evimiz kira. Bazen akşama kadar çalışıp hiç para kazanamıyorum. Bir gün çalışmazsam geriye gidiyorum. Kahvede çay içecek param bile olmuyor. 365 gün çalışmak zorundayım. Tatilimiz yok, pazar günümüz yok, 23 Nisan’ımız, 1 Mayıs’ımız yok” dedi.

Diyarbakır’da yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan çekçekçilik yaparak geçimini sağlayan Ferdi Aysel ise hem mesleğini kaybetmek ile karşı karşıya olduğunu hem de her gün çalışmak zorunda olduğunu anlattı. Çalıştığı bazı günler bile geçinemediğini ifade eden Aysel, “Hangi gün iş çıkacağını bilmiyoruz, bazen birden fazla taşıma işi oluyor bazen ise hiç iş yapmadan günü bitiriyoruz. Bazı günler 20 lira ile eve gidiyoruz. Bazen esnafların toplu işi oluyor oradan kazandığımız para ile geçiniyoruz, yoksa hiç geçinemeyeceğiz. Hazır bulunmazsak işi alamıyoruz. Bu yüzden sabahtan gelip burada oturuyoruz. Ağabeyim sürekli uyarıyor ‘Bu mesleğin en fazla 10 yılı var’ diye ama ne yapabilirim başka yapacağım bir iş yok” şeklinde konuştu.

ÇOCUKLAR GÜVENCESİZ

30 yıldır şalgam satarak yaşamını idame ettiren Ekrem ise “Her gün çalışmak istiyorum. Birkaç gün çalışmasam da idare edebilirim ama güvencesiz çalışan çocuklara üzülüyorum. Esnaflarımız iyi para kazanmalarına rağmen çocuk işçileri sigortasız çalıştırıyor. Çok düşük maaşlar veriyor. Bu çocukların gelecekleri için üzülüyorum. Devletin ve belediyenin bu esnafları denetlemesi gerekiyor” dedi.

‘TATİL YAPMADAN ÇALIŞMAK PSİKOLOJİK SORUNLARA SEBEP OLUYOR’

Kayıt dışı işçilerin mola vermeden, aralıksız çalışmasının psikolojik boyutlarını değerlendiren Psikolog Şeyhmus Üstündağ, günübirlik çalışan ve sosyal güvencesi olmayan işçilerin ‘obsesif kompulsif bozukluk’ gösteren bireyler olabildiğine işaret etti. Çocuğunun ve ailesinin ihtiyaçları ve geleceği ile ilgili kaygıların kayıt dışı çalışanlarda çok daha yaygın yaşandığına dikkat çeken Üstündağ, “Takıntılı davranışlar ve buna zorlanan davranışlar kişinin sabah erkenden kalkıp işe gitmesi, kişisel temizliği ve temel ihtiyaçlarını bile önemsemeden çalışması durumunu doğuruyor. Bu durum da ciddi bir ruhsal bozukluk oluşturuyor” ifadelerini kullandı.

‘ÇOCUK İŞÇİLİK ARTIYOR’

Gündelik işlerde çalışan işçilerde meydana gelen kaygıların aile içi şiddet, taciz, çocukların işçiliğe zorlanması gibi sorunlara da yol açtığını belirten Üstündağ, kişilerin çok çocuk yapmasını da bir korunma mekanizması olarak değerlendirdi. Böyle ailelerde kimi çocukların kendini diğer kardeşler için feda ettiğine dikkat çeken Üstündağ, “Çocuklar kendi aralarında önce evde akran zorbalığına maruz kalıyorlar, daha sonra okulda, sokakta parkta… Kimi çocuklar suça sürüklenebiliyor. Bu aile yapısında bir bayrak mücadelesi oluyor. Ya biri çok başarılı olup sıyrılıyor ya da bir çocuk yaşamını feda ederek diğerlerinin hayatını iyileştirmek için uğraşıyor” dedi.