Sinemada bir alt tür: Kızıl Western

Oğuzhan Aykut EKŞİOĞLU

Western, ABD'nin Atlantik kıyısından içerilere, batıya doğru göç sırasındaki olayları, yaşam tarzını konu alan çoğu zaman at sırtında, kovalamacalarla dolu olan, kahramanlığı ve adaleti işleyen film türüdür. Hollywood ile 1900’lerin başından beri çekilen türün birçok alt türü de bulunmaktadır. En bilinenleri düşük bütçeli İtalyan Westernlerini tanımlayan Spagetti Westerndir. Diğer ilgi çekici alt türlerden biri Kızıl Westerndir. Sovyetler Birliği ve diğer Doğu Bloku ülkelerinde çekilen Vahşi Batı filmlerini tanımlamak için kullanılır. Petrol, Bebek ve Transilvanyalılar (1981) adlı filmde Yeni Dünya’ya göç etmiş Romanyalılar’ın ve Macarlar’ın macerası anlatılır. 1987’de SSCB’de 60 milyon izleyiciye ulaşan Kapuçin Bulvarında Bir Adam filminde ise Sovyet oyuncular ABD’li karakterlere hayat vermektedirler. Kızıl Western ile iç içe kullanılan ama daha sonra ayrılan bir diğer alt tür ise Ostern filmleridir. İsmi Almanca’dan gelen ve “Doğu” anlamına gelen Ost kelimesinden türeyen türde ise Sovyet Devrimi sırasında Orta Asya steplerinde geçer. Yine atlı kovalamacalar, kahramanlıklar, hainlikler vardır Ostern filmlerinde de.

Samson Samsonov tarafından 1957 yılında henüz terim ortaya çıkmadan çekilmiş Ateşten Yollar filmi ilk Ostern filmlerinden biridir. Beyaz Ordu komutanı Denikin tarafından kuşatılmış bir Sovyet şehrine haber ulaştırmaya çalışan Kızıl Ordu Albayı Bolşevik Zavragin filmin baş kahramanıdır. İmkansızlıklar yüzünden sadece 2 makineli tüfek yüklenmiş at arabasıyla (taçanka) kuşatma altındaki şehre girip Beyaz Ordu destekçilerinin içeriden çıkaracağı ayaklanmayı engellemeye çalışacaktır. Görevi boyunca birlikte seyahat ettiği insanlar gerçekten de Western filmlerinde olabilecek kadar rastlantısaldır. Albayın yanında iki Kızıl Ordu askeri, eski bir tiyatrocu, yaşlı bir doktor, genç bir kadın, kendini veteriner olarak tanıtan Beklemişev eşlik etmektedirler.

Sonu tahmin edilebilir olsa da özellikle at arabasıyla kovalamaca sahnesi oldukça heyecanlıdır. Film, John Ford’un 1939 yapımı klasik filmi Cehennemden Dönüş’ten izler taşır.