Ailenin güçlendirilmesi vizyon belgesi: Kadını medyada da görünmez kılıyor

Gözde TÜZER
İstanbul

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının “Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi Vizyon Belgesi ve Eylem Planı” kadını aile içine hapsetmenin yanı sıra, medyada da görünmez kılıyor. Planda yer alan maddeler uygulamaya geçince, RTÜK’ün verdiği “genel ahlak”, “manevi değerlere aykırılık” cezalarını daha çok göreceğiz gibi… 

AİLE İÇİNDE YOK OLAN "KADIN"

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı geçtiğimiz çarşamba günü 15 Mayıs’ta “Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi Vizyon Belgesi ve Eylem Planı”nı açıkladı. Planda kadın sadece “aile” içinde yer alırken, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı kadınların güçlendirilmesinin, kadınların şiddete karşı korunmasını öncelemediğini "Bakanlık olarak politikalarımızın odağına her zaman ‘aile’yi koymak en öncelikli hedefimizdir” ifadesiyle itiraf da etmiş oldu. Bu nokta da bakanlık için “medya” önemli bir yerde durdu. “Kadın”, “aile”nin içinde kaybolurken, medyada da görünmez kılınmak, aileye hapsedilmek istendi.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, planla ilgili yaptığı basın açıklamasında aile içi iletişimin zayıflamasını, aile bağlarının zedelenmesini medyaya bağlamış ve "Medyada aile dostu içeriklerin daha fazla yer almasını sağlayacak, aile yapımızı ve değerlerimizi hedef alan yapımlara karşı da tedbirler alacağız” diyerek medyaya özel önem atfettiklerini dile getirmişti.

Medyada aileye dönük yapımların teşvik edilmesi, üniversitelerde “aile odaklı kurumlar” ile “aile ve medya” buluşmaları gerçekleştirilmesi, “Aile yapısını ve değerleri tehdit eden" yapımlara karşı tedbir alınması planda yer aldı. Peki detaylarda ne var? Ve şimdiye kadar olanlar ne gösterdi?

LBGTİ HEDEFTE

Raporda; “ailenin ve evliliğin değerini ve önemini hedef alan olumsuz söylemlerin” arttığı, “Aileyi tehdit eden dijital yapım ve içeriklerin sıklıkla medya mecralarında yer bulduğu” vurgulanırken, pek çok faktörün “aile ve evlilik kurumu için ciddi bir risk” oluşturduğu iddia edildi. Ancak bakanlık aile şiddet vakalarında, silahların gölgesinde, çok eşli hayatı savunan televizyon dizilerini görmezden geldi.

Plan, sadece kadınları değil zaten iktidarın hedefinde olan LGBTİ bireyleri de yok saydı. Raporda “Dünya genelinde artış gösteren, özellikle medya platformları aracılığıyla yaygınlık kazanan tek tipleştirme ve cinsiyetsizleştirme akımları çocuklar ve gençler başta olmak üzere tüm aile bireylerinin iyilik hali, aile kurumunun yapısı ve işlevleri üzerinde bir tehdit oluşturmaktadır” denildi.

RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin ise daha önce RTÜK’ün görevini “Radyo ve televizyon yayınlarını düzenleyen, zararlı içeriklere yönelik tedbirler alan üst kurul, toplumsal ve kültürel hassasiyetleri her şeyin önünde tutuyor. RTÜK değerlerimize sahip çıkıyor” ifadeleri ile tanımlamıştı.

RTÜK bu “görevini” 26 Temmuz 2023’te yerine getirmişti. RTÜK; Netflix’teki ‘Anne+’ ve ‘Élite’e “eşcinsel ilişkiler yer aldığı” gerekçesiyle, Disney+’taki ‘Love Victor’a “toplumu rahatsız edici ve ahlaka aykırı davranışlar” gerekçesiyle; Amazon Prime’daki ‘Modern Love’a "toplumun manevi değerlerine ve ailenin korunması ilkesine aykırılık” gerekçesiyle, Mubi’deki ‘Liseli’ ve ‘Ateşli Oda’ya ise “Çarpık ilişkiler ve müstehcenlik içeren sahnelerin yayıncılık ilkelerine aykırı olduğu” gerekçesiyle cezalar vermişti. Hatta bu cezalar üzerine yayıncılar Ankara’ya çağırılmış ve “uyarılarda” bulunulmuştu. Plan yine LGBTİ bireylerin ülkede yaşadığı ayrımcılığı ve nefret suçlarına maruz kalmasına değinmedi.

RTÜK’LE BERABER ÇALIŞILACAK

Planda; iktidarın sopası haline gelen RTÜK’le birlikte çalışılacağının da altı çizildi ve “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlara yönelik denetleyici ve düzenleyici çalışmalar yapılacaktır” ifadelerine yer verildi. Aslında bu durum RTÜK’ün daha önce verdiği cezaları da hatırlattı. En bilinen örneği “Kızılcık Şerbeti” ile olmuştu. RTÜK bir kadının zorla evlendirildiği erkek tarafından camdan atılması üzerine “kadına şiddet” gerekçesiyle Kızılcık Şerbeti’ne 5 hafta durdurma ve 1.5 milyon TL para cezası vermişti. Aile Bakanlığının planlamasında ayrıca “sosyal medya, dijitalleşme ve teknolojik gelişmelerin olumsuz etkileriyle mücadelede” medya sektörü ile iş birliği yapılacağı da belirtildi.

BROŞÜR, ANİMASYON, BULUŞMA…

Aile Bakanlığının planlaması arasında “Dijitalleşme sürecinde ailenin desteklenmesi” için neler yapılacağı da şu şekilde yer aldı: “Ailenin yaşam döngüsüne uyumlu olacak şekilde güvenli internet, bilinçli teknoloji ve sosyal medya kullanımı, internet/ medya okuryazarlığı konularında broşürler, rehberler, animasyonlar ve kamu spotları geliştirilerek yaygınlaştırılacaktır. Geleneksel medya ve yeni medya araçlarıyla yeni yapımlar tasarlanırken ailelere yönelik koruyucu, rehberlik edici, aile dostu olması gözetilecektir. Aile ve çocuk dostu yapım ve dizilerin teşvik edilmesine yönelik destek çalışmaları yaygınlaştırılacaktır. Medya alanında çalışma yapan kurum/kuruluş ve üniversitelerle yerelde ‘aile ve medya’ buluşmaları yapılacaktır.”

Aile Bakanlığının planlamasında yer alan medya yapılanmasına bakılınca; önümüzde dönemde RTÜK’ten “Toplumu rahatsız edici ve ahlaka aykırı davranışlar” ya da "Toplumun manevi değerlerine ve ailenin korunması ilkesine aykırılık” gerekçesiyle verilecek cezaları daha fazla duyacağız gibi görünüyor.