Pekin, Arap liderleri ağırladı: Ortadoğu için ‘barış konferansı’ çağrısı

Çin-Arap Ülkeleri İşbirliği Forumu 10. Bakanlar Konferansı, Çin’in başkenti Pekin’de başladı. Foruma, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Muhammed bin Zayid Al Nahyan ve Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in de aralarında bulunduğu çok sayıda Arap lideri ve dışişleri bakanları katıldı.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, forumda yaptığı konuşmada Ortadoğu topraklarının kalkınma için büyük umut vaat ettiğini söyledi. “Ancak savaş devam ediyor. Savaş sonsuza kadar sürmemeli” diyen Şi, Ortadoğu’da barışın ancak “iki devletli çözüm” esasına göre tesis edilebileceğini ileri sürdü.

Şi, bunun için de geniş katılımlı bir barış konferansının düzenlenmesi gerektiğini söyledi.

Çin’in Gazze’de insani krizin hafifletilmesi için bugüne kadar yaptığı 100 milyon yuan (yaklaşık 14 milyon dolar) insani yardıma ek olarak 500 milyon yuan (yaklaşık 70 milyon dolar) daha yardımda bulunacağını kaydeden Şi, ayrıca Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansına (UNRWA) 3 milyon dolar bağışlayacaklarını bildirdi.

‘ÇİN-ARAP TOPLULUĞU’ VURGUSU

Konuşmasında Arap dünyasına duyduğu “derin yakınlığa” da vurgu yapan Şi, Aralık 2022’de Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da ilki düzenlenen Çin-Arap Ülkeleri Zirvesi’nde tüm tarafların, “ortak geleceği paylaşan Çin-Arap topluluğu” oluşturulması hedefinde anlaştığını hatırlatarak, aradan geçen sürede pratik işbirliğinde önemli ilerlemeler kaydedildiğini ifade etti.

Şi, “Bu karşılıklı bağımlı dünyada, Arap ülkeleri ile kalkınma stratejilerimiz arasında daha fazla sinerji oluşturacağız. Petrol, doğal gaz, ticaret ve altyapı alanlarındaki iş birliğimizi güçlendirecek, yapay zeka, yatırım, finansman ve yeni enerji gibi potansiyel büyüme alanlarını oluşturacak, yenilikçi ve yeşil bir refah yolunda birlikte ilerleyeceğiz” dedi.

Şi, Çin-Arap Ülkeleri Zirvesi’nin ikincisini 2026’da Çin’de düzenleyeceklerini duyururken, bunun ilişkilerde yeni bir kilometre taşı olmasını umduklarını dile getirdi.

ARAP LİDERLERİ NE DEDİ?

Arap liderleri de forumda söz aldı. Mısır Cumhurbaşkanı Sisi forumda yaptığı konuşmada, “iki devletli çözümün ve bağımsız Filistin devletinin kuruluşunun” kalıcı barış için şart olduğunu savunarak, “Filistin sorununa kapsamlı çözüm bulunmadan uluslararası barış ve istikrar sağlanamaz” dedi.

Sisi, su güvenliğinin Arap devletleri için “varoluşsal tehdit” olduğunu, Mısır’ın 10 yıldan fazla zamandır Etiyopya hükümetine Nil’deki su sorununun çözümü için Sudan ile yasal mutabakata varma çağrısı yaptıklarını, Mısır halkının güvenliğinin, istikrarının ve çıkarlarının bu anlaşmazlık nedeniyle olumsuz etkilenmesine asla izin vermeyeceklerini dile getirdi.

Tunus Cumhurbaşkanı Said “Filistin halkının yaşama hakkına saygı gösterilmeli, meşru ulusal hakları iade edilmeli” derken, BAE Devlet Başkanı Al Nahyan “En kısa zamanda ateşkes sağlanmalı. Gazze’deki insanların hayatı korunmalı ve insani yardımın engelsiz ulaşması sağlanmalı” ifadesini kullandı.

ÇİN-ARAP İLİŞKİLERİ

Çin-Arap Ülkeleri İşbirliği Forumu, 2004 yılında Çin ile Arap Birliği üyesi 22 ülke arasında başlatıldı. Forum, Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki projeler için de bir platform olarak değerlendiriliyor. Çin devlet medyasına göre 21 Arap devleti Çin ile Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında iş birliği anlaşmaları imzalanmış durumda.

Çin ile Arap ülkeleri arasındaki ticaret hacmi son 20 yılda 10 kat artarak 400 milyar doları aşarken, Pekin, Arap ülkelerinin en büyük ticaret ortağı konumunda bulunuyor. Çin’in 2023’te 260 milyon tona ulaşan petrol ithalatının yaklaşık yarısını Arap ülkelerinden ithal edilen ham petrol oluşturdu.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in Aralık 2022’de Suudi Arabistan’a yaptığı ziyarette ise ilk kez düzenlenen Çin-Arap Devletleri Zirvesi ve Çin-Körfez İşbirliği Ülkeleri Zirvesi ile yeni bir boyuta taşınmıştı.

Öte yandan Pekin, Suudi Arabistan ile bölgedeki rakibi ve hasmı İran arasında diplomatik ilişkilerin yeniden başlatılmasıyla sonuçlanan süreçte arabulucu rolü üstlenmişti.

Ayrıca, BRICS grubu ülkeleri, Ağustos 2023’te Güney Afrika’nın Johannesburg şehrinde düzenlediği zirvede, Çin’in öncülük ettiği genişleme kararıyla, Arjantin, Etiyopya ve İran’ın yanı sıra Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin olduğu 3 Arap ülkesini üyeliğe davet etmişti. (DIŞ HABERLER)