TYP’li depremzedeler valiliğe yürüdü

Dilan TEMİZ
Diyarbakır

Adıyaman’da Toplum Yararına Programı (TYP) kapsamındaki çalışan işçiler valiliğe yürüdü. TYP kapsamında işe alınan 2 bin işçinin yarın sözleşmesi sona erecek ve yenilenmeyecek. Haziran ayı içerisinde ise 500 kişilik grubun ve 3 bin kişilik alım grubunun sözleşmesinin sona ereceğinin bilgisi verildi. İşçiler, kadro beklerken henüz depremin yaraları sarılmamışken işlerinin sona erdirilmesine tepkili.

Depremzede yurttaşları bu durum tedirgin ederken, yurttaşlar TYP süresinin uzatılması için valilik önüne yürüdü. Yurttaşlara destek olan Adıyaman Belediye Başkanı Abdurrahman Tutdere de depremzede yurttaşların sorunun çözmek için elinden geleni yapacağını söyledi.

Valiliğe yürüyen işçilerden tekrar işe dönme kaygısıyla ismini vermek istemeyen bir işçi, Adıyaman’da büyük bir yıkım olduğunu ve yaraların sarılmadığını söyledi. İşçi, “Adıyaman’da birçok yapı yıkılmasının yanı sıra ağır hasar aldı. Şimdi çarşı merkez de komple yıkılıp kentsel dönüşüme giriyor. İş alanını geçtim esnaf bile kalmayacak. İnsanlar burayı terk etmesin diye yapılan TYP girişimi çöktü. Bunu uzatmazlarsa insanlar yine memleketi terk edecek. Burada bir şekilde düzen kuruldu. Bunun sonlanması birçok insanı kötü bir psikolojiye sokar” dedi.

TEK GEÇİM KAYNAĞI

Depremde yaralanan birçok insanın tek geçim kaynağının bu olduğuna dikkat çeken işçi şöyle konuştu: “Kolunu bacağını kaybedip bununla gelir sağlamaya çalışanlar var eşini kaybedip hayata tutunmaya çalışanlar evin geçindirmeye çalışanlar var. Adıyaman’a depremden sonra sahipsiz memleket denildi şu an sahipsiz memleketin göstergelerini yaşıyoruz.”

TUTDERE: İŞ VE AŞ İHTİYACI DEVAM EDİYOR

Gazetemize konuşan Tutdere, “Başta, bu TYP depremde mağdur olan insanlara destek amaçlı yürütülen bir projeydi. Mağduriyet devam ediyor insanların aş ve iş ihtiyacı devam ediyor. TYP’nin devam etmesi gerekiyor şu anda. Binlerce insanın iş akdinin sonlandırılması daha doğrusu projenin sonlandırılması büyük bir mağduriyet yaratacak” diye konuştu.

Sadece Adıyaman’da değil diğer deprem illerinde de binlerce insanın işsiz kalacağına dikkat çeken Tutdere, “TYP ile çalışan insanların ekmeğine herkesin saygı duyması lazım. Sahip çıkılmasını bekliyoruz aksi taktirde burada ciddi sıkıntılar olacak. Binlerce insan belediyenin kapısına gelip iş talebinde bulunuyor ciddi bir işsizlik ciddi bir kriz var bu işten çıkarmalar da ciddi anlamda mağduriyet yaratacak. Bu işçiler konteyner kentlerde ve kamu kurumlarında çalıştırılıyor, çıkarıldığında konteyner kentlerde yaşayan vatandaşlar da mağdur olacak oradaki işler de aksayacak” dedi.

2000’E YAKIN İŞÇİ ÇIKARILDI

Adıyaman’da 8 bin 300 kişinin TYP kapsamında çalıştığını 2 bine yakın işçinin işten çıkarıldığını söyleyen Tutdere Çalışma Bakanlığına çağrıda bulundu: “Kalanlar da çıkarılmaya devam edecek. Çalışma Bakanlığına çağrı yapıyoruz burada çalışan TYP’lilerin işlerine devam etmesini bekliyoruz. Yaralar sarılmış değil. Ekiplerinin sonlandırılması buradaki vatandaşların psikolojisinin bir kere daha bozulmasına sebep oluyor. Herkesi duyarlı olmaya bu insanlara destek olmaya çağırıyoruz.”

TOPLUM YARARINA PROGRAM (TYP) NEDİR?

Toplum Yararına Program, İŞKUR aracılığıyla yürütülen bir geçici istihdam çalışması. İŞKUR’a kayıtlı işsizler; 9 ayı geçmemek üzere çevre temizliği, ağaçlandırma, park düzenlemesi, okullarda bakım-onarım-temizlik, vadi ve dere ıslahı, erozyon engelleme gibi işlerde çalıştırılıyorlar. Haftalık çalışma süresi 45 saat, ücret ise asgari ücret. Bu giderler İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanıyor.

Programa dahil edilecekler kura ya da liste yöntemiyle belirleniyor. Programlar en çok 9 ay sürüyor. Bir sene içinde programdan en fazla yararlanılabilecek süre de 9 ay. Yeniden yararlanmak için en az 3 ay geçmesi gerekiyor. Bununla birlikte bir kişinin TYP’den yararlanabileceği maksimum süre 24 ay.

TYP’liler işçi olarak değil “katılımcı” olarak tanımlanıyorlar. Her ne kadar fiilen işçilik yapsalar da İŞKUR “işçi” kabul etmediği için TYP’liler İş Yasası’ndan ve sendikal haklardan yararlanamıyor.

TYP’liler fazla mesai ücreti, tatil çalışması ücreti, yıllık izin, sosyal izin, kıdem ve ihbar tazminatı gibi temel haklardan yoksun çalıştırılıyor. Öte yandan devam zorunluluğu da söz konusu. TYP’lilerin 14 güne kadar ücretsiz izin hakkı var ama bu durumda da ücretsiz izindeki süre için ücret ödenmiyor. Programda görev tanımı ne olursa olsun, TYP’liler kurum amirlerinin istediği her işi yapmak zorunda kalıyor.

TYP kapsamında çalışan işçiler işsiz kaldı

"Toplum Yararına Program" dahilinde çalışan işçilerin hakları - Dr. Murat Özveri | Adaletin İş Yüzü