Nedir? | Yıllık izin nedir?

Yıllık izin işçilerin dinlenme hakkının bir parçasıdır. Örneğin günde 7.5 saate kadar çalışılan iş yerlerinde işçilerin yarım saat, 7.5 saatten fazla çalışılan iş yerlerinde işçilerin 1 saat ara dinlenme hakkı vardır. Yine yedi günlük bir zaman dilimi içinde işçinin kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) hakkı vardır. Yıllık izin ise daha uzun süreli dinlenme hakkını tarif eder. Yani yıllık izin işçilerin yıl içerisinde hak ettikleri dinlenme, tatil etme, çalışmama hakkıdır.

YILLIK İZİN HAKKI NE ZAMAN ELDE EDİLİR?

Yıllık izin bir yıllık çalışma süresinin tamamlanması ile elde edilen bir haktır ve bu nedenle yıllık izin olarak tanımlanmıştır. Yani bir iş yerinde bir yıllık çalışma süresini tamamlamış işçiler yıllık izin hakkına sahip olurlar. İşe ilk başlandığındaki deneme süresi de bir yıllık süre içerisine dahil edilerek hesaplanır.

Ayrıca aynı firmaya ait birden fazla iş yeri varsa ve işçi yıl içerisinde aynı firmanın birden fazla iş yerinde çalıştırıldıysa işçinin toplam çalışma süresi hesaplanır. Örneğin aynı firmanın A iş yerinde 6 ay çalışan bir işçi, daha sonra aynı firmanın B iş yerinde 6 ay daha çalışırsa bu süreler toplanır ve 12 aylık çalışma sonucu yıllık izin hakkına sahip olur. Çalışma süresi bir yılın altındaki işçiler ise yıllık izin kullanamaz.

YILLIK İZİN SÜRELERİ NASILDIR?

Çalışma süreleri bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanların izin süreleri 14 günden, beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara 20 günden, on beş yıl (dahil) ve daha fazla olanların izin süreleri 26 günden az olamaz.

Ayrıca 18 yaş ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 yaşın üzerinde olan işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.

HAFTA TATİLİ VE GENEL TATİLLER YILLIK İZİN KAPSAMINDA MIDIR?

Hafta tatilleri ve bayramlar gibi genel tatiller yıllık izin içerisinde değerlendirilemez. Örneğin haziran ayının 1’inde izne çıkan ve 20 günlük izin hakkına sahip olan işçinin izin süresinin 3 gün hafta tatiline, 3 gün de resmi tatile denk geldiğini düşünelim. İşçi bu günlerin dışında 20 gün izin kullanacaktır. Hafta tatili ve resmi tatiller eklendiğinde işçi 26 gün izin kullanmış olacaktır. Bu, hak İş Kanunu’nun 14. 20. ve 26. maddelerinde düzenlenmiştir.

Ayrıca işçilerin yıl içerisinde hastalandıklarında rapor almalarından dolayı işe gitmemeleri veya mazeret izni kullanmaları yıllık izin sürelerini etkilemez. Mazeret izinleri ve raporlu izinler yıllık izinden düşürülemez.

Öte yandan hafta tatilleri gibi yıllık izinler de ücretli kullandırılmak zorundadır. Yani işçiler yıllık izindeyken ücretleri tam yatırılmak durumundadır.

İşçi işten ayrılırsa kullanmadığı yıllık izinlerin ücreti hesaplanır ve ödenir.

İŞÇİ İSTEDİĞİ ZAMAN YILLIK İZNİNİ KULLANABİLİR Mİ?

Hak kazandığı yıl içerisinde yıllık iznini kullanabilir ancak yasa patronlara yıl içerisinde zamanı belirleme hakkı da verir. Patron nisan ayı başı ile ekim ayı sonu arasındaki süre içinde, işçilerin tümünü veya bir kısmını kapsayan toplu izin uygulayabilir.

100 kişinin üstünde çalışan yerlerde izin kurulları kurulması yasal bir zorunluluktur. Bir patron temsilcisi ve iki işçi temsilcisi olmak üzere üç kişiden oluşan veya iş yerinde sendika varsa sendikanın belirlediği temsilcilerin katılımı ile oluşan üç kişilik izin kurulu işçilerden gelen yıllık izin taleplerini değerlendirir. İşin aksamaması da dikkate alınarak izin talepleri planlanır. İzin kuruluna işçiler bir ay önceden izin taleplerini iletmelidirler.

Ayrıca yıllık izin patronlar tarafından bölünemez. Ancak tarafların anlaşması durumunda 10 günden az olmamak kaydı ile dilimler halinde kullanılabilir.